نقره در راه ورود به بازار آتی
به منظور تنوع سازی بازار مشتقه کالا، بورس کالا تصمیم بر راه اندازی قراردادهای آتی نقره گرفته است. به زودی این قرارداد در تابلو معاملات آتی درج خواهد شد.
به گزارش آگاه پرس: به منظور تنوع سازی بازار مشتقه کالا، بورس کالا تصمیم بر راه اندازی قراردادهای آتی نقره گرفته است. به زودی این قرارداد در تابلو معاملات آتی درج خواهد شد.
✅همبستگی قیمت نقره و طلا
✅معاملات نقره در بازارهای مالی دنیا
✅دسترسی به قیمت های لحظه ای جهانی
انتظار می رود با نقره ای شدن بازار آتی، این بازار با رونق قابل توجهی همراه شده و فرصت های بی نظیری را در اختیار فعالان بازار مشتقه قرار بدهد.
نشست هماندیشی «راه اندازی قراردادهای آتی نقره» امروز در بورس کالای ایران با حضور کارگزاران برگزار شد تا شرایط ورود یک کالا به بازار آتی علاوه بر اعلام جزییات این قرارداد، مقدمات کار در جهت آموزش های لازم به مشتریان به خصوص از سوی کارگزاران تبیین شود. معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران در این نشست به چند برنامه توسعهای بورس کالا در حوزه بازار مشتقه و مالی نیز اشاره کرد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از «کالا خبر»؛ علیرضا ناصرپور، معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران با بیان اینکه قرارداد آتی نقره در آستانه راه اندازی در بورس کالای ایران قرار دارد، گفت: نقره در کشور در سه حوزه صنعتی، آزمایشگاهی و صنایع دستی مصرف دارد که عمده آن در صنایع دستی و آزمایشگاهی است. بررسی ها نشان می دهد مصرف سالانه نقره در کشور حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن است.
وی ادامه داد: از آنجا که شمش نقره به صورت استاندارد در ایران ضرب نمی شود، لذا نقره به صورت ساچمه به قراردادهای آتی بورس کالا می آید و اندازه هر قرارداد آتی نقره نیز ۱۰۰ گرم است. در خصوص مبنای قیمت بازار آتی نقره، خوشبختانه این محصول قیمت جهانی دارد و لذا دغدغه ای درباره کشف قیمت آن وجود ندارد.
به گفته ناصرپور، با توجه به زمانبر بودن راه اندازی معاملات گواهی سپرده نقره، این محصول فعلاً به صورت معاملات قرارداد آتی راه اندازی می شود که استاندارد کالا به صورت ساچمه مطابق استاندارد ۹۹۹ است؛ همزمان نیز موضوع راه اندازی گواهی سپرده نقره پیگیری می شود.
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا به جزییات دیگر قرارداد آتی نقره اشاره کرد و افزود: برای تحویل قراردادهای آتی، خزانه یکی از بانک ها در نظر گرفته می شود که این موضوع به همراه کلیه موارد مربوطه از سوی بورس کالا اعلام می شود.
ناصرپور گفت: سررسید قرارداد آتی نقره در ابتدا به صورت کوتاه مدت یک تا یک و نیم ماه خواهد بود تا به مرور و پس از رسیدن موعد تحویل سررسید اول و آشنایی کامل سرمایه گذاران با نحوه تسویه معاملات، مدت قراردادها نیز مانند سایر معاملات آتی فعال، عادی می شود. همچنین حد نوسان قیمت نیز مثبت و منفی ۵ درصد نسبت به قیمت تسویه روز قبل در نظر گرفته شده و سقف موقعیت های باز هم برای اشخاص حقیقی و هم حقوقی ۵۰۰ موقعیت در هر کد معاملاتی است.
موضوع مهم در روند تسویه قرارداد آتی نقره
وی در جمع کارگزاران فعال بورس کالا به موضوع مهمی اشاره کرد و گفت: نکته بسیار مهم در معاملات قرارداد آتی نقره که علیرغم امکان قانونی آن در بورس، برای نخستین بار اجرایی می شود در نظر گرفتن قیمت تسویه در روز سررسید بر مبنای قیمت روز جهانی نقره و نرخ ارز سنا است که انتظار ما این است این موضوع از سوی کارگزاران به مشتریان انتقال پیدا کند؛ می توان گفت اصلی ترین تفاوت قرارداد آتی نقره با سایر قراردادهای فعال در همین موضوع تسویه است.
اعلام برنامه های آتی بورس کالا
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران در ادامه به سایر برنامه های بورس کالای ایران در توسعه بازار مشتقه و مالی اشاره کرد و گفت: بورس کالا چندین اقدام توسعه ای در دست اجرا دارد که امیدواریم به زودی با اخذ مجوزهای لازم، قرارداد آتی بر روی واحدهای سرمایه گذاری صندوق های طلا نیز در بورس کالا راه اندازی شود.
وی تصریح کرد: همچنین بر روی شمش طلا نیز راه اندازی معاملات گواهی سپرده را در برنامه داریم و در این خصوص با دو بانک مذاکرات نهایی به منظور آماده سازی خزانه های شمش طلا انجام شده است. معاملات گواهی سپرده شمش طلا با برند طلای زرشوران و شمش طلا که دارای عیار ۹۹۹ است آغاز می شود.
ناصرپور افزود: موضوعی که در مورد توسعه معاملات آتی، آپشن، گواهی سپرده کالایی و صندوق های کالایی برای ما، صنعت کارگزاری و در نهایت برای بازار سرمایه اهمیت دارد این است که یک فضای امن و جذاب برای معامله گران و سرمایه گذاران بر پایه دارایی مانند طلا ایجاد شود که همواره مساعدت و حمایت های سازمان بورس در این حوزه ها همراه بورس کالا بوده است.
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران با اشاره به مصوبه مهم اخیر سازمان امور مالیاتی در خصوص رفع ابهام مالیاتی معاملات گواهی سپرده کالایی گفت: تاکنون به دلیل ابهام مالیاتی در معاملات گواهی سپرده کالایی تنها روی محصولات کشاورزی و سکه طلا که معاف از مالیات بودند اقدام توسعه ای انجام شد که با رفع این ابهام، اقدامات و برنامه ریزی برای ورود سایر محصولات صنعتی و معدنی، پتروشیمی و فرآورده های نفتی به این حوزه نیز آغاز شده است.
به گفته ناصرپور، با گشایشی که در حوزه مالیات گواهی سپرده کالایی اتفاق افتاد، راه اندازی گواهی سپرده قیر در اولویت قرار دارد و به زودی این بازار و در ادامه قرارداد آتی قیر نیز عملیاتی خواهد شد.
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران در پایان با بیان اینکه بورس کالا آمادگی کامل به منظور برگزاری دوره های آموزشی حضوری و آنلاین را دارد، گفت: دوره های آموزشی بورس کالا به منظور آشنایی فعالان بازارها به طور مرتب برگزار می شود اما موضوع مهم نزدیکی و ارتباط مستمر کارگزاران با مشتریان و سرمایه گذاران است که امیدواریم کارگزاری ها نیز با اطلاع رسانی دقیق و آموزش های لازم، شرایط را برای ورود دارایی های جدید به بازار مشتقه و مالی بورس کالا فراهم آورند.
گفتنی است در پایان این نشست کارگزاران به بحث و تبادل نظر با مدیران و کارشناسان بورس کالا در خصوص معاملات آتی نقره و توسعه سایر بازارهای بورس کالا پرداختند.
چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟
بازار آتی با وجود ویژگیهای جذاب و منحصر به فردی چون داشتن اهرم مالی، دوطرفه بودن و فرصت آربیتراژ، با ریسک بالایی همراه است. به همین دلیل، برخی از معاملهگران در بدو ورود به این بازار، با ترس و اضطراب برای انجام معاملات، مواجه می شوند. در این مطلب شرایط ورود یک کالا به بازار آتی قصد داریم مراحلی را بررسی کنیم که یک معاملهگر مبتدی در بازار آتی باید طی کند تا بهترین عملکرد را داشته باشد.
مراحل انجام معامله در بازار آتی
کسانی که علاقهمند به فعالیت در بازار آتی کالا هستند باید برای انجام معامله مراحل زیر را به ترتیب طی کنند:
۱- آشنایی با اصول و مفاهیم قراردادهای آتی
۲- آشنایی با بازار داراییهای پایه قراردادهای آتی
۳- تجزیه و تحلیل قیمت داراییهای پایه
در ادامه هر یک از این مراحل را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.
آشنایی با اصول و مفاهیم قراردادهای آتی
با توجه به ماهیت تعهدی قراردادهای آتی و دو طرفه بودن بازار، سازوکار معاملات در این بازار نسبت به بازارهای نقدی (سهام بورس) متفاوت و پیچیدهتر است. لذا علاقمندان باید قبل از ورود به این بازار، با ماهیت و اصول قراردادهای آتی به خوبی آشنا شوند. برای آشنایی با اصول و مفاهیم قراردادهای آتی مانند وجه تضمین، قیمت تسویه، کال مارجین و … می توانید مطلب «بازار آتی سکه و کالا به زبان ساده» را مطالعه بفرمایید. علاوه بر این، کارگزاری آگاه یک دوره آموزش مقدماتی تحت عنوان «چگونه در بورس سکه و زعفران معامله نماییم» تعریف کرده است که هر سهشنبه ساعت ۱۵:۰۰ الی ۱۸:۰۰ به صورت رایگان برگزار میشود. علاقمندان با مراجعه به صفحه آموزش بورس بآشگاه مشتریان و مشاهده قسمت آتی کالا، میتوانند در دوره مذکور ثبت نام کنند و با اصول و مفاهیم قراردادهای آتی آشنا شوند.
آشنایی با بازار داراییهای پایه قراردادهای آتی
معاملهگران بازار آتی، علاوه بر آگاهی و شناخت نسبت به اصول و مفاهیم قراردادهای آتی و همچنین سازوکار شرایط ورود یک کالا به بازار آتی انجام معاملات، میبایست از آخرین اخبار مرتبط با بازار داراییهای پایه (زعفران، پسته و زیره سبز) و همچنین عوامل تاثیر گذار بر قیمت این داراییها مطلع باشند. در مطلب «نحوه تحلیل بازار پسته چگونه است؟» به شیوه تحلیل بازار پسته پرداخته شده است. از آن جایی که زعفران، پسته و زیره هر سه محصولات کشاورزی و صادراتی هستند، نحوه تحلیل قیمت آنها تاحدی مشابه هم است. در نتیجه مطلب مذکور میتواند به عنوان راهنمایی برای تحلیل بازار داراییهای پایه قراردادهای آتی در نظر گرفته شود.
تجزیه و تحلیل قیمت داراییهای پایه
معاملهگران پس از طی دو مرحله فوق، یعنی آشنایی با اصول قراردادهای آتی و جمعآوری اطلاعات در خصوص بازار پایه قراردادهای آتی، باید اقدام به تجزیه و تحلیل قیمت کنند. برای پیشبینی قیمتها در بازار آتی میتوان از تحلیل بنیادی و تکنیکال استفاده کرد. لازم به ذکر است برای تحلیل تکنیکال در بازار آتی باید تایم فریمهای کوتاه (۱۵ دقیقه، نیم ساعته، ۴۵ دقیقه) در نظر گرفته شود.
علاوه بر این، معاملهگران میتوانند با استفاده از تکنیک تابلوخوانی گرایش فعالان بازار جهت خرید یا فروش را شناسایی کنند و برای گرفتن موقعیت خرید یا فروش در بازار آتی تصمیمگیری کنند. همچنین در زمانهایی که بازار با هیجان شدیدی همراه است، معاملهگران میتوانند برای پیشبینی روند قیمت از استراتژی ACD در کنار سایر تحلیلهای خود استفاده کنند.
انجام معامله
آخرین مرحله، انجام معامله است. در واقع هر معاملهگر بر اساس تحلیل و پیشبینی خود از قیمت دارایی پایه قراردادهای آتی، اقدام به خرید یا فروش میکند. در بازار آتی به دلیل ماهیت تعهدی قراردادها، هنگام انجام معامله لازم نیست کل ارزش معامله پرداخت شود. کافی است به میزان وجه تضمین اولیه در حساب در اختیار بورس موجودی باشد و فرد بر اساس پیشبینی خود میتواند موقعیت خرید یا فروش اخذ کند. ناگفته نماند در بازار آتی حتی بدون در اختیار داشتن داراییهایی چون زعفران، پسته و زیره و تنها با واریز وجه تضمین، میتوان اقدام به فروش قراردادهای آتی کرد.
معاملهگران مبتدی قبل از انجام معامله لازم است چند نکته را مد نظر قرار بدهند تا احتمال زیان برای آنها محدود شود:
معاملات خود را از یک قرارداد شروع کنید. به طور مثال معاملات خود را تنها در قرارداد آتی زعفران دی ماه انجام دهید و در سایر قراردادهای فعال، معامله نکنید.
با تنها یک یا دو موقعیت، اقدام به انجام معامله کنید. تعداد موقعیت کم، در ابتدای معاملات سبب میشود معاملهگران بدون ترس و نگرانی از زیانهای سنگین، با زیر و بم بازار آتی آشنا شوند.
با توجه به این که در ساعات ابتدایی و انتهایی بازار هیجان بیشتر است، توصیه میشود معاملهگران مبتدی در ۲۰ دقیقه ابتدایی و انتهایی بازار معامله نکنند تا درگیر هجانات بازار نشوند.
برای معاملات خود حد سود و زیان قرار دهید. در سامانه آنلاین آتی آسا، امکان تنظیم حد سود و زیان وجود دارد، به نحوی که حتی اگر معاملهگر پای سیستم نباشد، با فعال شدن حد سود یا زیان، موقعیت وی ازطریق سیستم بسته میشود.
سخن آخر
مراحل انجام معامله در بازار آتی را با هم بررسی کردیم؛ مراحلی که شامل آشنایی با مفاهیم اولیه، آشنایی با بازار داراییهای پایه، تجزیه و تحلیل و در نهایت انجام معامله میشود. در نظر داشته باشید که هیچ چیز به اندازه تجربه، هنر معاملهگریِ معامله گران را تقویت نمیکند. معاملهگران مبتدی بهتر است در آغاز مسیر با یک یا دو قرارداد و با گذاشتن حد سود و زیان برای معاملات خود، کسب تجربه کنند و مهارت معاملهگری خود را با معاملات روزانه بهبود ببخشند.
ثبت نام و دریافت کد آتی کالا
برای شرایط ورود یک کالا به بازار آتی دریافت کد آتی کالا و شروع سرمایهگذاری در این بازار روی دکمه زیر کلیک کنید:
نحوه معامله در بازار آتی
امروزه کسب سود تنها از طریق خرید و فروش سهام امکانپذیر نیست، بلکه با شناخت ابزارهای مالی میتوان نسبت به دیگران سود بیشتری کسب کرد. یکی از ابزارهایی که در بازارهای مالی بهمنظور کنترل ریسک مورد استفاده قرار میگیرد، قراردادهای آتی و معامله در بازار آتی است که از ابزارهای بازار مشتقه میباشد.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی یک قرارداد حقوقی است که زمان و قیمت معامله تعیین شده است. به منظور خرید و فروش یک کالای خاص یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده، صورت میگیرد. یکی از طرفین موافقت میکند که مقدار مشخصی از اوراق بهادار یا یک کالا را خریداری کرده و در تاریخ معینی تحویل دهد. طرف فروش قرارداد در ازای دریافت وجهی بهعنوان وجه تضمین و سپردن آن به اتاق پایاپای بورس، با ارائه کالا موافقت میکند.
عملکرد قرارداد آتی
بازار معاملات آتی کالا یک بازار دو طرفه میباشد، یعنی افراد از افت قیمت هم میتوانند سود کسب کنند.
- اگر قیمت دارایی اصلی افزایش یابد، تحلیلگر از حق خرید سود میبرد. سپس سرمایهگذار از حق خرید دارایی استفاده میکند و خرید خود را در قیمتهای پایین انجام میدهد و با قیمت بالاتر دارایی را میفروشد.
- اگر قیمت دارایی اصلی کاهش یابد، سرمایهگذاران از حق فروش سود میبرند. سرمایهگذار دارایی را با قیمت بالاتر در بازار تضمین شده از طریق قرارداد آتی میفروشد و سپس آن را با قیمت پایین بازخرید میکند.
نحوه ثبتنام در قرارداد آتی
برای معامله در بازار آتی به کد معاملاتی جدا نیاز دارید چرا که سامانه معاملاتی بازار آتی، مجزا از سهام است که در ادامه بهصورت مختصر مراحل صدور و نحوه دریافت کد معاملاتی قرارداد آتی را توضیح خواهیم داد. اما بهخاطر داشته باشید که جهت دریافت کد معاملاتی در قرارداد آتی، همانند بازار سهام، ثبتنام در سجام و احراز هویت ضروری است.
- ابتدا تکمیل فرمت ثبتنام که به دو طریق امکانپذیر است. با به همراه شناسنامه و کارت ملی، بهصورت حضوری به کارگزاری رسمی و دارای مجوز فعالیت مراجعه میکنید اما اگر فرصت مراجعه حضوری را ندارید، میتوانید فرمهای مربوط به دریافت کد معاملاتی را از سایت کارگزاری دانلود و تکمیل نمایید و به همراه گواهی امضای که مورد تأیید دفاتر اسناد رسمی است، از طریق پست به نشانی پستی کارگزاری ارسال کنید.
- مشتری باید در یکی از بانکها اقدام به افتتاح حساب نماید.
- پس از آنکه مدارک توسط کارگزاری و بورس مورد تأیید قرار گرفت، فرم درخواست کد تأیید جهت مهر و امضا به مشتری تحویل داده میشود.
- مشتری موظف است به سؤالات مربوط به احراز صلاحیت در معاملات آتی پاسخ دهد.
- کارگزاری، فرم تکمیل شده توسط مشتری را برای بورس کالا صادر میکند.
- در نهایت کد معاملاتی در بورس کالا و قرارداد آتی صادر میشود. جهت دسترسی به سامانه معاملات بر خط اوراق بهادار مبتنی بر کالا ، نام کاربری و رمز عبور برای کاربر صادر میشود.
- معمولاً کارگزاران جهت اطلاع به مشتریان خود پس از تکمیل مراحل فوق، با مشتری تماس گرفته و او را از فعالشدن کد معامله در بازار آتی آگاه میسازند.
داشتن کد معاملاتی در بازار آتی دارای شرط، حداقل سن 18 سال میباشد:
مراحل انجام معامله در بازار آتی
پس از آنکه کد معاملاتی سامانه بورس کالا را از کارگزاری دریافت کردید، میتوانید به معامله در بازار آتی اقدام کنید.
شارژ کردن حساب
- ابتدا باید مانند هر حساب کاربری، اقدام به شارژ حساب خود نمایید. در این حالت چون شرایط ورود یک کالا به بازار آتی نیاز نیست به حساب کارگزاری مبلغی واریز کنید، بنابراین برای شارژ حساب هم نیازی به درگاه واریز ندارید. اما باید حسابی را که در اختیار بورس میباشد، شارژ کنید که برای این کار میتوانید از روشهای آنلاین پرداخت وجه یا مراجعه حضوری به بانک اقدام کنید.
- سپس به سامانه معاملات آتی وارد شوید و از قسمت "مدیریت مالی"، حساب خود شرایط ورود یک کالا به بازار آتی را بروز رسانی نمایید تا از شارژ حساب اطمینان حاصل کنید.
برای معاملات در این بازار به دو حساب نیاز دارید، حساب عملیاتی و حساب پشتیبان.
- حساب عملیاتی: در واقع این حساب یک حساب مشترک با سازمان بورس محسوب میشود که در اختیار سازمان بورس میباشد، یعنی حق برداشت از این حساب تنها در اختیار سازمان است و شما اجازه برداشت از این حساب را ندارید.
- حساب پشتیبان: حساب پشتیبان همان حساب شخص سهامدار است که میتواند برداشت وجه خود را از این حساب انجام دهد. برای افتتاح حساب، در حال حاضر از دو بانک ملت و سامان میتوانید اقدام کنید.
بهخاطر داشته باشید که هر دو حساب عملیاتی و پشتیبان باید از یک بانک باشند.
انجام معامله
- پس از شارژ کردن حساب پشتیبان، برای معامله در بازار آتی باید نماد مورد نظر را جستوجو کنید. نمادهای قابل معامله در بازار آتی را از سایت بورس کالا به نشانی cdn.ime.co.ir می توانید مشاهده کنید. همانطور که گفته شد، زعفران، پسته، زیره سبز، نقرهو صندوق طلا در بازار آتی ایران قابل معامله هستند که اگر به صفحه معرفی نمادها وارد شوید هم تقسیم بندی آن ها را مشاهده خواهید کرد.
- پس از انتخاب نماد، از قسمت دیدهبان در سامانه معاملاتی ، نماد مورد نظر را جستوجو کنید. سپس اطلاعاتی مانند اندازه هر قرارداد و تاریخ تحویل و سایر اطلاعات نمایش داده میشود. اندازه قرارداد، اندازه هر قرارداد را نشان میدهد. مثلاً هر قرارداد زعفران، 100 گرم زعفران را شامل میشود.
در بازار آتی، قیمت تسویه معادل قیمت پایانی در بازار سهام است. قیمت تسویه میانگین قیمت معاملات انجام شده در 30 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی میباشد. با این وجود استثناهایی نیز وجود دارد. برای مثال در صورتی که در 30 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، حجم معاملات انجام شده از 20% حجم کل معاملات کمتر باشد، میانگین قیمت در 1 ساعت پایانی جلسه معاملاتی بهعنوان قیمت تسویه روزانه در نظر گرفته میشود. حتی در 1 ساعت پایانی هم حجم معاملات از 20% حجم کل معاملات کمتر باشد، برای محاسبه قیمت تسویه حجم کل معاملات در روز در نظر گرفته میشود.
برداشت وجه
در قرارداد آتی امکان برداشت وجه از حساب عملیاتی امکان پذیر نمیباشد و در صورتی که تمایل به برداشت وجه دارید، تقاضای خود را برای کارگزاری ارسال کنید و ارسال درخواست، از طریق کارگزار انجام میشود. بورس کالا مبلغ درخواستی شما را از حساب عملیاتی بهحساب پشتیبان منتقل میکند و شما میتوانید وجه مورد تقاضا را از حساب بانکی مورد نظر، دریافت نمایید.
ا گر تا 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی، درخواست خود را برای کارگزار ارسال نمایید، تا ساعت 10 صبح روز کاری بعد وجه مورد تقاضا بهحساب شخصیتان منتقل میشود.
وضعیت درخواست وجه را میتوانید از شرایط ورود یک کالا به بازار آتی قسمت " وضعیت " در سامانه معاملاتی مشاهده کنید و اگر انتقال وجه به حساب شما انجام نشده باشد، علت آن در قسمت " گزارش درخواست برداشت وجه " قابل مشاهده است.
جمعبندی
قراردادهای آتی از جمله ابزارهای مشتقه هستند که در بورس کالا مورد معامله قرار میگیرند. این قراردادها یک ابزار مالی و قرارداد حقوقی برای خرید یا فروش یک دارایی خاص یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در زمان معین هستند. خریدار قرارداد آتی با اتمام قرارداد آتی، تعهد خرید و دریافت دارایی اصلی را بر عهده میگیرد. فروشنده قرارداد آتی تعهد میکند که دارایی اصلی را در تاریخ انقضا تهیه و تحویل دهد. کالاهایی چون زیره و پسته و زعفران در این بازار مورد معامله قرار میگیرند.
بازار آتی کالا چیست؟
بازار بورس بخشهای مختلفی دارد که بر اساس نیاز اقشار مختلف ایجاد شده است. بازار آتی کالا یکی از بخشهای بورس کالا است که در مقاله “بورس کالا چیست؟” به آن پرداختیم. در این مقاله قصد داریم جزئیات بیشتری از بازار آتی کالا بیان کنیم.
بازار آتی چیست؟
بازار آتی یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد است که شامل توافقنامهای قانونی با حدومرز مشخص است و هنگام امضای قرارداد برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، ایجاد شده است.
کالای تحویلی در قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و مکان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آینده در بازار آتی قیمت است که در مرحله معامله برآورد میشود. درواقع منظور از معاملات آتی، پوشاندن ریسک سرمایهگذاری است و این ابزار در بورس کالا مورداستفاده قرار میگیرد. استفاده از معاملات آینده، میتواند بهعنوان راهکاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معاملهگران و بازارسازان در کنار معاملات آتی، چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایههای سرگردان تکمیل میشود.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی، قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق میکنند مقدار معینی از کالای مشخصی را باکیفیت و قیمت معلوم، در زمان و مکان مشخص معامله نمایند.
به بیان ساده، منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی میکنیم؛ اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم و درواقع میخواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم؛ بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری کنیم، اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی میگویند. در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.
جالب است بدانید که قرارداد آتی قراردادی دوطرفه است و میتوانیم بدون در اختیار داشتن کالا، همین الان کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را باقیمتی که اکنون توافق کردیم، تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم. این نوع معامله برای کسانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند، مثل کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی بسیار مناسب است. کشاورز میخواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان باشد و کارخانه هم برای برنامهریزی و بودجهبندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند؛ پس با این مثال اهمیت کنترل نوسان و میزان ریسک در معاملات آتی تا حدودی مشخص میشود.
نکته: معاملات ۲ طرفه در سهام نیز بهزودی فعال میشود. نحوه انجام این معاملات، در مقاله “فروش تعهدی چیست؟ به همراه مثال کاربردی (قسمت اول)” بیان شده است.
چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟
بازار آتی به دلیل اینکه منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین کرده و فرصت کسب سود را برای نوسانگیران نیز فراهم میکند، در جهان طرفداران زیادی دارد. به عبارتی فعالان این بازار به سه دسته تقسیم میشوند:
۱. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند، امروز در بازار آتی باقیمت معین پیشخرید میکنند.
۲. فروشندگان کالا: اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانند، امروز میتوانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیشفروش کنند.
۳. نوسانگیرها: اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند، بلکه میخواهند با پیشبینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.
بازار آتی به رونق اقتصادی کمک شایانی میکند؛ زیرا از یکسو تولیدکنندگان و مصرفکنندگان میتوانند ریسک خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، کسانی که تمایل دارند سودهای کلان با ریسک بالا کسب نمایند میتوانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود دست یابند.
ویژگی های بازار آتی چیست؟
استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگیها و منافع بسیار زیادی است که میتواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند. از این منافع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یکروزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان بهحساب مشتری
• و …
در ادامه بهتمامی منافع و ریسکهای این بازار میپردازیم. ابتدا به معرفی دو مزیت مهم قراردادهای آتی اشاره میکنیم که ماهیت این بازار را شکل میدهند:
۱. وجود اهرم در معاملات: یعنی میتوانیم با چندین برابر پول خود در بازار آتی کالا معامله کنیم.
۲. دوطرفه بودن بازار: یعنی هم از بالا رفتن قیمت میتوان سود کرد و هم از افت قیمتها.
برای روشن شدن این دو مزیت به توضیحات ارائهشده، دقت فرمایید:
اهرم مالی بازار آتی چیست و چرا این اهرم برای بورس بازان جذاب است؟
از اهرم مالی بازار آتی در مواقعی استفاده میشود که میخواهیم با واردکردن نیرویی کوچک، نتیجهای بسیار بزرگتر به دست آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصتهای سرمایهگذاری با قابلیت اهرمی هستند. اهرم میتواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایهگذاران فرصت ثروتمند شدن بدهد؛ اما فراموش نکنید که استفاده اشتباه از وضعیتهای اهرمی میتواند منجر به شکستهای سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسکپذیری بالاتر و هوش و دانش بالا همواره به دنبال سرمایهگذاریهای با اهرم بالاتر هستند.
بهعنوانمثال، با اهرم مالی بازار آتی قادر هستید با در اختیار داشتن مبلغ ده کیلوگرم زیره سبز، بر روی ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز سرمایهگذاری کنید و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری بهحساب شما منظور گردد.
دوطرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی (زیره، شرایط ورود یک کالا به بازار آتی زعفران، پسته و …) را خریداری میکنند، این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آنها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند؛ یعنی معاملهگران فقط زمانی میتوانند از بازار سود کسب کنند که قیمتها رشد کند. ولی زمانی که قیمت کالاهای ذکرشده در حال کاهش است عملاً نمیتوانند انتظار سود داشته باشند؛ بلکه فقط میتوانند در صورت دارا بودن کالاها با فروش آن از ضرر یا افزایش آن جلوگیری کنند.
برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی کالا، افراد میتوانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند؛ یعنی وقتی قیمت افزایش مییابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش میرسانند. از طرفی وقتی سرمایهگذاران پیشبینی میکنند که قیمتها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیشفروش کالا کرده و پس از کاهش قیمتها اقدام به خرید همان مقدار مدنظر میکنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب میکنند.
این امر موجب میشود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمتها در هر طرف کسب سود کنید.
محصولات مورد معامله در بازار آتی چیست؟
ابزارهای مشتقه (ازجمله قراردادهای آتی) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آنها از یک نوع دارایی که اصطلاحاً به آن “دارایی پایه” میگویند، مشتق میشود. معمولاً در بورسهای کالایی دنیا، داراییهای مختلفی ازجمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فراوردههای نفتی و سایر محصولات بهعنوان دارایی پایه قراردادهای آتی مطرح میگردند.
در حال حاضر در بورس کالای ایران محصول زیره سبز، زعفران و پسته در قالب قرارداد آتی معامله میشود. این در حالی است که در آینده با ایجاد شرایط مطلوب محصولات دیگر نیز میتوانند در بازار آتی معامله شوند. درصورتیکه دارایی موردنظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابلقبول کالا توسط بورس تعیین شود. دلیل این امر آن است که کالاهای مختلف با شرایط کمی و کیفی متفاوت ممکن است در بازار موجود باشد.
نتیجه گیری
در این مطلب به زبان ساده با تعریف بازار آتی و قرارداد آتی و مزایای آن آشنا شدیم. دانستیم که وجود اهرم در معاملات و دوطرفه بودن بازار به ما کمک میکند تا سود قابلتوجهی از سرمایهگذاری خود دریافت کنیم. همچنین بازار آتی هم برای کسانی مورداستفاده است که قصد دارند ریسک خود را کاهش دهند و هم برای نوسانگیران که قصد دارند شرایط ورود یک کالا به بازار آتی از تغییرات قیمت سود کسب نمایند. بهمنظور آشنایی بیشتر راجع به قراردادهای آتی محصولات زیره سبز، زعفران و پسته از محتواهای “معاملات گواهی سپرده زیره سبز” ، “قرارداد آتی زعفران بورس کالای ایران” و “معاملات پسته در بورس کالا” در بلاگ بآشگاه استفاده نمایید.
آموزش بازار آتی
در مقاله ی آموزش بازار آتی قصد داریم شما را با انواع معاملات در این بازار آشنا کنیم. با توجه به روند رشد و توسعه بازارهای مالی در جهان و پیچیده شدن فرآیندهای معاملاتی، قراردادهای ویژه ای تحت عنوان معاملات و قراردادهای آتی (futures) در جهان به وجود آمد؛ نکته ی حائز اهمیت این است که معاملات آتی در گذشته نیز وجود داشته است و امروزه فقط به شکل مدرن، استاندارد و کاربردی تر در آمده است.
به چه قراردادهایی، آتی گفته می شود؟
افرادی که قصد انجام معامله در این بازار را دارند، باید شناخت و آشنایی کافی با آموزش بازار آتی کالا داشته باشند. اما در پاسخ به این سوال بایستی گفت که قرارداد آتی، پیمانی است که کاملا قانونی بوده و این قرارداد و تعهد بین خریدار و فروشنده بر مبنای یک قیمت معین در زمان حال انعقاد میشود اما تحویل کالا به آینده (در سررسید مقرر) موکول میشود.
به عبارت دیگر قرارداد آتی کالا، قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می شود در سررسید تعیین شده ( تاریخی که در قرارداد ذکر می شود)، مقدار و یا تعداد معینی از کالای ذکر شده در قرارداد را به قیمتی که در زمان حال و هم اکنون تعیین می کنند، بفروشد و در مقابل نیز، طرف دیگر قرارداد که همان خریدار است، متعهد می شود که آن کالا را با مشخصات استاندارد شده که در متن قرارداد ذکر شده است، خریداری کند. در مقاله آموزش بازار آتی یاد می گیرید که استفاده و کاربرد قراردادهای آتی چگونه است.
پس می توان نتیجه گرفت که به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و در زمان حال و با قیمت مشخصی خریداری کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده (سررسید در نظر گرفته شده در قرارداد) صورت بگیرد، قرارداد آتی گفته می شود.
تذکر: تسلط بر آموزش بازار آتی کالا به شما نشان می دهد که کالای تحویلی که در قرارداد آتی کالا ذکر شده است، باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان دقیق تحویل و محل تحویل آن نیز به طور شفاف در قرارداد ذکر شده باشد.
به طور مثال یک کشاورز به عنوان فروشنده گندم، در تاریخ اول مهر ماه 1400 متعهد می شود که 5000 کیلوگرم از گندم خود با مشخصات معین (کیفیت آن باید در قرارداد ذکر شود) را به قیمت 25 میلیون تومان در تاریخ اول دی ماه 1400 (سه ماه بعد)، تحویل خریدار بدهد؛ خریدار نیز در قرارداد متعهد می شود که این 5000 کیلوگرم گندم با مشخصات ذکر شده را به قیمت 25 میلیون تومان در تاریخ اول دی ماه 1400 از کشاورز خریداری کند؛ این مثال، نمونه ای ساده از قرارداد آتی است.
علت به وجود آمدن چنین قراردادهایی، این است که خریداران و فروشندگان کالا، به دنبال کاهش ریسک های معاملاتی خود هستند و صاحبان مشاغل و کسب و کارها همیشه از ریسک های پیش بینی نشده که ممکن است به کسب و کارشان آسیب وارد کند، دوری می کنند. معامله گران بازار آتی کالا چه به عنوان خریدار و چه به عنوان فروشنده باید بر آموزش بازار آتی آگاهی داشته باشند.
به عنوان مثال صاحب یک کارگاه تولیدی تمایل ندارد مواد اولیه مورد استفاده کارگاه خود را هر دفعه به قیمت جدید بخرد؛ یا به عبارت دیگر هنگامیکه یک صادر کننده زعفران (به عنوان خریدار) با تولید کننده زعفران (به عنوان فروشنده)، قرارداد آتی زعفران انعقاد می کند، هر دو طرف این معامله به دنبال کاهش ریسک های موجود در بازار کار خود هستند که این امر اهمیت یادگیری آموزش بازار آتی را دو چندان می کند.
از یک طرف خریدار، با انعقاد قرارداد آتی، نگرانی های خود مبنی بر عدم تامین مواد اولیه با قیمت مناسب در تاریخ معین را رفع می کند و از طرف دیگر، فروشنده نیز با انعقاد قرارداد آتی، فروش محصول خود را در تاریخ سررسید تضمین می کند و نگرانی از بابت عدم فروش محصول خود در بازار ندارد؛ به این صورت است که قرارداد آتی برای هر دو طرف معامله، دارای مزایای مناسبی است اما خریداران و فروشندگان بدون شناخت کافی بر روی آموزش بازار آتی نمی توانند عملکرد خوبی در این بازار داشته باشند.
در ادامه مقاله ی آموزش بازار آتی کالا باید به ابهامات این نوع قرارداد ها اشاره کنیم؛ ابهامی که پیش می آید این است که اگر هر یک از طرفین معامله ( خریدار یا فروشنده)، به تعهدات ذکر شرایط ورود یک کالا به بازار آتی شده در متن قرارداد عمل نکند، چه اتفاقی می افتد؟
این سوال برای بسیاری از افرادی که به تازگی با بازار آتی آشنا شده اند، پیش می آید. برای رفع این ابهام، آموزش بازار آتی می تواند گره گشا باشد. باید خاطر نشان کرد که در بازار معاملات آتی بهمنظور اطمینان از انجام تعهدات طرفین (خریدار یا فروشنده)، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد مذکور را را تحت عنوان «وجه تضمین لازم» نزد کارگزار و در حساب در اختیار قرار میدهند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل میشود.
به این نکته توجه کنید که وجه تضمین لازم در حقیقت به دو بخش تقسیم میشود؛ بخش اول «وجه تضمین اولیه» است و بخش دوم «وجه تضمین اضافی» که این بخش بر مبنای اختیار و میزان ریسک موجود در بازار، متناسب با نوسانات قیمت نقدی دارایی پایه تعیین شده و به وجه تضمین اولیه اضافه میشود؛ بنابراین مبلغ وجه تضمین لازم، متغیر و از طریق بورس کالا تعیین و حداقل دو روز معاملاتی قبل به طرفین معامله اعلام می شود.
توجه کنید که بازار قراردادهای آتی یکی از زیر مجموعه های بازار مشتقه است و خود بازار مشتقه نیز یکی از بازار های زیرمجموعه بورس کالا ایران است. پس می توان گفت که تمامی قوانین و دستورالعمل های بورس کالا در آن اجرا خواهد شد؛ بنابراین آموزش بازار آتی زیر مجموعه ای از قوانین و دستورالعمل های بورس کالا است.
جذابیت های بازار آتی برای فعالان:
بازار آتی یکی از بهترین بازارهای سرمایهگذاری برای افراد ریسکپذیر محسوب میشود؛ پس لازم است که علاقه مندان معامله در بازار آتی در ابتدا ریسک های این بازار را در نظر بگیرند و با آموزش بازار آتی نیز آشنا باشند و شخصیت معاملاتی و استراتژی خاص خود را مشخص کنند.
بازار آتی که یکی از زیر مجموعه های بورس کالا است، دارای ریسک هایی نیز هست که افراد فعال در این بازار بایستی با این ریسک ها آشنا باشند؛ باید اشاره کرد که این بازار نکات مثبت و مزیت های فراوان نیز دارد که باعث افزایش علاقه فعالان به این بازار شده و جذابیت هایی را برای این افراد به همراه داشته است.
متقاضیان خرید و فروش در بازار آتی می توانند با آموزش بازار آتی، مزیت های این بازار را درک کنند. بازار آتی به دلیل داشتن 2 مزیت نسبت به سایر بازار های مالی ایران، از جذابیت بیشتری برای فعالان این حوزه برخوردار است. این دو عامل عبارت اند از: وجود اهرم در معاملات و دو طرفه بودن بازار
1) وجود اهرم در معاملات:
استفاده از اهرم به این معناست که فعالان بازار آتی می توانند با چند برابر موجودی پول خود، اقدام به معامله کنند. فلسفه وجودی چنین گزینه ای در معاملات بازار آتی این است که فعالان بازار، با پذیرفتن ریسک ناشی از این اقدام و با وارد کردن سرمایه خود و البته تسلط بر روی آموزش بازار آتی، بتوانند چند برابر سرمایه ای را که وارد این بازار کرده اند را به سود تبدیل کنند.
اما وجود اهرم در معاملات همانطور که ممکن است باعث سودهای بزرگ و چند برابری شود؛ شرایط ورود یک کالا به بازار آتی ممکن است که باعث وارد شدن ضرر و زیان های بسیار سنگین و جبران ناپذیر به سرمایه معامله گران شود. معمولا افراد حرفه ای و باهوش که تخصص و تسلط لازم را بر روی بازارهای دارای اهرم دارند، از این گزینه ها استفاده می کنند.
به عنوان مثال؛ اگر شما قصد استفاده از اهرم در بازار آتی را داشته باشید، قادر خواهید بود که با در اختیار داشتن 15 کیلو گرم زعفران و استفاده از اهرم 2، بر روی 30 کیلو گرم زعفران سرمایه گذاری کنید؛ به گونه ای که یا سود 2 برابری به همراه دارد و یا اینکه زیان 2 برابری را برای شما به همراه خواهد داشت.
تذکر: متقاضیان فعالیت در بازار آتی باید توجه داشته باشند که اهرم مالی تابع وجه تضمین اولیه در هر قرارداد است و میزان اهرم مالی نیز بهمرور زمان تغییر کند.
2) دو طرفه بودن بازار:
یکی دیگر از بازارهای زیر مجموعه بورس کالا، بازار کالای فیزیکی است؛ معامله گران بازار فیزیکی (نقدی) هنگامیکه یک کالا ( پسته، زعفران و. ) را در این بازار خریداری می کنند، فقط زمانی می توانند در این معامله سود کنند که قیمت این کالای خریداری شده ( پسته، زعفران و. ) بالا برود؛ ولی زمانی که قیمت ها رو به کاهش است یا اصطلاحا بازار نزولی است، این معامله گران نمی توانند سودی را شناسایی کنند.
اما بازار آتی تفاوت هایی با بازار نقدی دارد به این صورت که فعالان بازار آتی هم به هنگام نزول قیمت ها و هم به هنگام صعود قیمت ها می توانند سود شناسایی کنند. یعنی اینکه وقتی قیمت کالای مورد نظر در حال بالا رفتن است، فعالان می توانند در قیمت پایین تر خرید خود را انجام بدهند و پس از صعود قیمت ها، کالای خود را در قیمت های بالاتر بفروشند.
در طرف مقابل نیز اگر سرمایه گذاران تحلیل می کنند که قیمت کالای مورد نظر در حال کاهش است، در قیمت های بالاتر اقدام به پیش فروش کالا می کنند و پس از کاهش قیمت ها اقدام به خرید همان مقدار کالا می کنند و از اختلاف بین قیمت خرید و فروش، سود خود را شناسایی می کنند.
ممکن است نوع کالاهای قابل معامله در بازار آتی برای شما ابهام داشته باشد، در ادامه آموزش بازار آتی به این محصولات اشاره خواهیم کرد.
چه محصولات و کالاهایی در بازار آتی معامله می شوند؟
در حال حاضر، چند نوع کالا شامل: پسته، زعفران نگین، زعفران رشته ای درجه یک پوشال معمولی، نقره، زیره سبز و صندوق طلا در بازار آتی بورس کالا معامله می شوند؛
با رشد و پیشرفت بازار سرمایه در ایران به خصوص در سالیان اخیر، مطمئنا زمینه ها و پیش نیازهای لازم برای رشد و توسعه بازار آتی نیز فراهم شده است و کالاهای گوناگون و متنوع تری می تواند در این بازار عرضه شود.
نحوه ورود به بازار آتی
اولین مرحله برای شروع فعالیت در بازار آتی، همانند بورس اوراق بهادار، دریافت کد معاملات آتی است که برای این کار متقاضیان بایستی به یکی از کارگزاری های مجاز که معاملات مربوط به بازار آتی را انجام می دهند، مراجعه کنند؛ توجه داشته باشید که کد معاملات آتی و شرایط ورود یک کالا به بازار آتی مدارک مورد نیاز برای افتتاح حساب آتی کمی متفاوت از کد بورسی است و صدور آن نیز نیازمند تایید افراد توسط بورس کالا است.
تابلو معاملات بازار آتی بورس کالای ایران
پس از مطالعه آموزش بازار آتی برای آشنا شدن با این بازار و برای اطلاع از قیمت، حجم و جزییات معاملات انجام شده در بازار آتی به آدرس cdn.ime.co.ir مراجعه کنید.
دیدگاه شما