ابزارهای مالی متعارف (سنتی)

کتاب ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) نوشته سید علی موسویان

کتاب ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) از میان انواع متنوع ابزارهای مالی و اوراق بهادار به بررسی آن گروه که به هدف تأمین منابع مالی برای تشکیل سرمایه منتشر می شوند می پردازد و از آن میان بیش تر به بررسی ابزارهای متعارف چون اوراق قرضه، سهام عادی و سهام ممتاز، و ابزارهای جدید مالی چون اوراق مشارکت، مرابحه، اجاره، استصناع و مضاربه می پردازد و در بررسی این ابزارها نیز به دنبال توضیح مباحث موضوع شناسی، تشریح عملکرد اقتصادی و تبیین احکام فقهی در سه بخش به شرح ذیل است.

• بخش اول: مبانی نظری (فقهی و اقتصادی) ابزارهای مالی
• بخش دوم: ابزارهای مالی متعارف (سنتی)
• بخش سوم: ابزارهای مالی جدید. ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)

در تمام جوامع، گروهی از صاحبان وجوه و پس اندازهای نقدی، به دلایل مختلف، علاقه یا توان سرمایه گذاری مستقیم در فعالیت های سودآور اقتصادی را ندارند؛ از سوی دیگر بسیاری از فعالان پاقتصادی برخوردار از دانش، تجربه و توان کاری، منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه گذاری را در اختیار ندارند. بازارهای پول و سرمایه با استفاده از انواع ابزارهای مالی، نقش واسطه بین این دو گروه را ایفا می کنند. ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)

بررسی ابزارهای مالی اسلامی در «بازار سرمايه اسلامی»

گروه اقتصاد: كتاب «بازار سرمايه اسلامی» به همت پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی منتشر شد و موسويان در اين كتاب، مهم‌ترين ابزارهای مالی اسلامی و نقش آنها در اقتصاد را مورد واكاوی قرار می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، كتاب «بازار سرمايه اسلامی» به همت حجت‌الاسلام سيدعباس موسويان، عضو شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی منتشر شد.
بر اساس اين گزارش، اين كتاب در سه بخش و بيست و يك فصل به بررسی مهم‌ترين موارد و مسائل مرتبط با بازار سرمايه از ديدگاه اسلامی می‌پردازد و مؤلف آن، مهم‌ترين ابزارهای مالی اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد و نقش آن در اقتصاد را مورد واكاوی قرار می‌دهد.
اين گزارش می‌افزايد: موسويان در بخش اول با عنوان «مبانی نظری(فقهی و اقتصادی) بازار سرمايه اسلامی» به بررسی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه اسلام در چهار فصل می‌پردازد كه با عناوين «اصل صحت و لزوم قراردادها از ديدگاه فقه اسلامی»، «ضوابط عمومی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه فقه اسلامی»، «ضوابط اختصاصی قراردادهای بازار سرمايه از ديدگاه فقه اسلامی» و «اصول و معيارهای اقتصادی ابزارهای مالی بازار سرمايه اسلامی» ارائه شده است.
بر اساس اين گزارش، بخش دوم به بررسی «ابزارهای مالی متعارف(سنتی)» اختصاص دارد و به تعريف «اوراق ابزارهای مالی متعارف (سنتی) قرضه»، «اوراق سهام عادی»، «اوراق سهام ممتاز» و «فروش استقراضی سهام» را در چهار فصل مجزا می‌پردازد.
اين گزارش می‌افزايد: بخش سوم با عنوان «ابزارهای مالی اسلامی(صكوك)» مشتمل بر سيزده بخش است كه «اصول و مبانی ابزارهای مالی اسلامی(صكوك)»، «اوراق قرض‌الحسنه»، «اوراق وقف، روشی نوين برای تأمين مالی طرح های عام المنفعه»، «اوراق مرابحه، ابزار مالی كوتاه مدت» و «اوراق سلف، ابزاری مناسب برای تأمين سرمايه كوتاه مدت و مديريت ريسك» بخشی از فصول آن است.
بر اساس اين گزارش، «اوراق اجاره و اجاره به شرط تمليك»، «اوراق جعاله ابزاری كارآمد برای توسعه بخش خدمات»، «اوراق منفعت، ابزاری برای تأمين مالی بخش خدمات»، «اوراق استصناع، ابزاری مناسب برای طرح ها و پروژه های عمرانی؛ مثال كاربردی بخش مسكن»، «اوراق مشاركت»، «اوراق مضاربه ابزاری مناسب برای توسعه بخش بازرگانی»، «اوراق مزارعه و مساقات؛ ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش كشاورزی ايران» و «اوراق بهادار(صكوك) بانكی؛ تبديل تسهيلات بانكی به اوراق بهادار، در بانكداری بدون ربا» از ديگر فصول اين بخش هستند.
اين گزارش می‌افزايد: بازار سرمايه اسلامی، نوشته حجت‌الاسلام سيدعباس موسويان در 819 صفحه، در شمارگان 2500 نسخه و با قيمت 21000 تومان در قطع رقعی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی به چاپ رسيده است.

بازار سرمایه اسلامی(۱) اثر سیدعباس موسویان

بازار سرمایه اسلامی یکی از زیرنظام های نظام اقتصادی اسلام است و تفاوت ماهوی آن با بازار سرمایه متعارف در این است که هدف ها، اصول، مبانی، ابزارهای تأمین مالی، ابزارهای مشتقه و نهادهای مالی در بازار سرمایه اسلامی، همه در چارچوب تعالیم اقتصادی اسلام طراحی شده اند؛ بنابراین ابزارهای مالی متعارف (سنتی) می توان گفت: بازار سرمایه اسلامی محل معامله ابزارهای تأمین مالی، ابزارهای مشتقه و سایر اوراق بهاداری هستند که همه براساس آموزه های اسلامی طراحی شده اند و بازیگران اصلی این بازار نیز نهادهای مالی چون کارگزاران، شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری، شرکت های تأمین سرمایه، بازارگردانان، مؤسسه های رنبه بندی ابزارهای مالی متعارف (سنتی) اعتباری، شرکت های پردازش اطلاعات مالی و مشاوران سرمایه گذاری هستند که همه بر اساس هدف ها، اصول و ضوابط اقتصادی اسلام فعالیت مالی می کنند.
کتاب بازار سرمایه اسلامی(۱) به قلم سیدعباس موسویان به بررسی اصول و مبانی فقهی و اقتصادی بازار سرمایه اسلامی، بررسی ابزارهای مالی متعارف و بررسی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک) می پردازد. در بررسی ابزارهای مالی متعارف به دنبال توضیح مباحث موضوع شناسی، تشریح عملکرد اقتصادی و تبیین احکام فقهی است، اما در بررسی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک) به دنبال طراحی مالی ابزار بر اساس فقه اسلامی با تأکید بر فقه امامیه می باشد.
کتاب بازار سرمایه اسلامی(۱) علاوه بر مقدمه و نتیجه، سه بخش و بیست و یک فصل به شرح زیر دارد:
بخش اول: مبانی نظری(فقهی و اقتصادی) بازار سرمایه اسلامی
فصل اول: اصل صحت و لزوم قراردادها از دیدگاه فقه اسلامی
فصل دوم: ضوابط عمومی قراردادهای بازار سرمایه از دیدگاه فقه اسلامی
فصل سوم: ضوابط اختصاصی قراردادهای بازار سرمایه از دیدگاه فقه اسلامی
فصل چهارم: اصول و معیارهای اقتصادی ابزارهای مالی بازار سرمایه اسلامی

بخش دوم: ابزارهای مالی متعارف(سنتی)
فصل اول: اوراق قرضه
فصل دوم: اوراق سهام عادی
فصل سوم: اوراق سهام ممتاز
فصل چهارم: فروش استقراضی سهام

بخش سوم: ابزارهای مالی اسلامی(صکوک)
فصل اول: اصول و مبانی ابزارهای مالی اسلامی(صکوک)
فصل دوم: اوراق قرض الحسنه
فصل سوم: اوراق وقف، روشی نوین برای تأمین مالی طرح های عام المنفعه
فصل چهارم: اوراق مرابحه، ابزار مالی ابزارهای مالی متعارف (سنتی) کوتاه مدت
فصل پنجم: اوراق سلف، ابزاری مناسب برای تأمین سرمایه کوتاه مدت و مدیریت ریسک
فصل ششم: اوراق اجاره و اجاره به شرط تملیک
فصل هفتم: اوراق جعاله ابزاری کارآمد برای توسعه بخش خدمات
فصل هشتم: اوراق منفعت، ابزاری برای تأمین مالی بخش خدمات
فصل نهم: اوراق استصناع، ابزاری مناسب برای طرح ها و پروژه های عمرانی؛ مثال کاربردی بخش مسکن
فصل دهم: اوراق مشارکت
فصل یازدهم: اوراق مضاربه ابزاری مناسب برای توسعه بخش بازرگانی
فصل دوازدهم: اوراق مزارعه و مساقات؛ ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش کشاورزی ایران
فصل سیزدهم: اوراق بهادار(صکوک) بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار، در بانکداری بدون ربا

ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) اثر سیدعباس موسویان

در تمام جوامع، گروهی از صاحبان وجوه و پس اندازهای نقدی، به دلایل مختلف، علاقه یا توان سرمایه گذاری مستقیم در فعالیت های سودآور اقتصادی را ندارند؛ از سوی دیگر بسیاری از فعالان اقتصادی برخوردار از دانش، تجربه و توان کاری، منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه گذاری را در اختیار ندارند.بازارهای پول و سرمایه با استفاده از انواع ابزارهای مالی، نقش واسطه بین این دو گروه را ایفا می کنند. این کتاب از میان انواع متنوع ابزارهای مالی و اوراق بهادار به بررسی آن گروه که به هدف تأمین منابع مالی برای تشکیل سرمایه منتشر می شوند می پردازد و ابزارهای مالی متعارف (سنتی) از آن میان بیش تر به بررسی ابزارهای متعارف چون اوراق قرضه، سهام عادی و سهام ممتاز، و ابزارهای جدید مالی چون اوراق مشارکت، مرابحه، اجاره، استصناع و مضاربه می پردازد و در بررسی این ابزارها نیز به دنبال توضیح مباحث موضوع شناسی، تشریح عملکرد اقتصادی و تبیین احکام فقهی در سه بخش به شرح ذیل است.
بخش اول: مبانی نظری (فقهی و اقتصادی) ابزارهای مالی؛
بخش دوم: ابزارهای مالی متعارف (سنتی)؛
بخش سوم: ابزارهای مالی جدید.

نقد و بررسی‌ها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

پرسش و پاسخ از مشتریان

هیچ پرسش و پاسخی وجود ندارد ! اولین نفری باشید که درباره این محصول میپرسید!

محصولات مرتبط

فساد مالی اثر حسن دادگر

فساد مالی به معنای سوء استفاده از مقام و موقعیت اجتماعی به منظور کسب منافع شخصی است که به لحاظ جنبه های مختلف، نقش و نمودهای متفاوتی پیدا می کند.بیشتر بخوانید

ابزار های مالی

فعالان بازار و کارشناسان این خطه باور دارند کمرنگ بودن نقش ابزار های مالی مانند آپشن، فیوچرز، قرارداد آتی و… شده است، بازار سهام ایران به بازاری پر ریسک و تک بعدی تبدیل شده است.

به معنای واقعی می توان گفت که بازار سهام، سود خود را از طریق رشد قیمت به دست می آورد و با سقوط قیمت، روند کاهشی و نزولی را در پیش می گیرد.

استفاده از ابزار های مالی به این دلیل است که بتوان در زمان کاهش قیمت ها، از سقوط بازار جلوگیری به عمل آید.

اگر استفاده از ابزار های مالی رایج نباشد، هم سرمایه گذاران خارجی و هم داخلی، تمایل خود را برای سرمایه گذاری از دست می دهند و بازار سهام با استقبال مواجه نمی گردد.

ابزار های مالی:

در دنیای سرمایه گذاری، ابزار مالی (financial instrument) به هر نوع دارایی قابل معامله می گویند، مانند موارد زیر که قرضه که ارزش مبادله ای داشته باشد.

• پول نقد
• ملک
• سند رسمی (قانونی)
• برگه سهام
• اوراق بهادار
• اوراق قرضه

طبق استاندارد های گزارشگری مالی بین المللی، ابزار های مالی به گروه های زیر تقسیم می‌شوند، که عبارتند از:

• ابزار های نقد
• ابزار های مشتقه

لازم به ذکر است که به منظور پوشش نیاز های متنوع سرمایه گذاران، ابزار های مالی جدیدی معرفی می شوند که استفاده از آنها در بازار سهام به بهبود سرمایه گذاری کمک می کند.

نقش ابزار های مالی:

ابزار های مالی، سه نقش متمایز زیر را دارند که در زیر به آنها اشاره شده است:

نقش اول: این ابزار ها ابزارهای مالی متعارف (سنتی) وسیله ای برای نقل و انتقال وجوه سهامداران هستند که تمایل به سرمایه گذاری با مازاد سرمایه خود دارند و از این طریق، سرمایه خود را در اختیار افرادی می گذارند که نیاز به سرمایه دارند.

نقش دوم: کار ابزار های مالی در انتقال وجوه به شکلی صورت می گیرد که ریسک سیستماتیک جریان نقدی را کاهش دهند. این ریسک ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه کنندگاه وجوه نقد می باشد.

نقش سوم:ابزارهای مالی متعارف (سنتی) انباشته کردن پس انداز ها به منظور تامین مالی برای طرح های کلان سرمایه گذاری، بدون تجمیع امکان پذیر نمی باشد. تجمیع بخش تفکیک نا پذیری از نظام مالی به شمار می رود که به وسیله ابزار های مالی این کار صورت می گیرد.

انواع ابزار های مالی:

ابزار های مالی در دنیای سرمایه گذاری کنونی، در چهار قالب مورد استفاده هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:

• ابزار های سرمایه ای (مالکیتی)
• ابزار های استقراضی (بدهی)
• ابزار های مشتقه
• ابزار های ترکیبی

به منظور پوشش نیاز هایی که روز به روز تنوع آنها بیشتر می شود، ابزار های مشتقه و ابزار های ترکیبی به وجود آمده اند.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله معامله سلف را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

انواع ابزار های مالی

دارایی های مالی:ابزارهای مالی متعارف (سنتی)

در برابر دارایی های حقیقی، دارایی های مالی نامشهود طبقه بندی می شوند که سهم الشرکه ای از یک مجموعه دارایی های شرکت می باشند.

تامین مالی مالکیت دارایی نامشهود، به وسیله انتشار یکی از انواع دارایی های مالی و در قالب ابزار سرمایه ای یا ابزار بدهی (استقراضی) صورت می گیرد.

سرمایه گذاران با خرید اوراق بهادار و یا اوراق قرضه، بخشی از سرمایه شرکت را به مالکیت خود در می آورند که برای آنها با عایدی همراه می باشد. این عایدی، از فعالیت شرکت ها به دست می آید.

انواع دارایی های مالی:

دارایی های مالی به سه گروه دسته بندی می گردند که در زیر به شرح آنها پرداخته می شود.

گروه اول، ابزار با درآمد ثابت:

دارایی های مالی گروه اول، بدهی هایی هستند که ادعای مقابل آنها ثبت می باشند. صاحب این اوراق، مبلغ ثابتی از سود را مطالبه می کند که به این ابزار، ابزار با درآمد ثابت می گویند.

گروه دوم:

در این گروه سهامدار مانده سود را مطالبه می کند. در واقع یعنی، پس از پرداخت سود به افرادی که ابزار بدهی دارند، مبلغی نیز به عنوان عایدی به دارنده این نوع از دارایی ها پرداخته می شود.

گروه سوم:

در گروه سوم، اوراقی جای دارد که تلفیقی از دو گروه بالا می باشند و به این ابزار مالی، ابزار دو زیستی یا دو رگه می گویند که دارای انواع زیر می باشد.

• سهام ممتاز
• اوراق قرضه قابل تبدیل

علاوه بر این سه گروه، دارایی های مالی دیگری نیز وجود دارند که مشتق شده از سه گروه دارایی های مالی که ذکر شد، هستند.

توافق نامه بازخرید:

توافق نامه بازخرید یا رپو (repurchase agreement)، یکی از مهم ترین ابزار های بازار پول محسوب می شود که نقش مهمی در تخصیص سرمایه در بازار های مالی دارد.

این نوع توافق نامه، به وام وثیقه ای شباهت زیادی دارد که توافقی بین دو طرف است به صورتی که یک طرف قرارداد، اوراق بهادار خود را به قیمت مشخص به طرف دیگر معامله می فروشد و در قبال آن تعهد می کند که همان اوراق بهادار را در آینده و به قیمت مشخص مجددا خرید نماید (بازخرید کند).

نکته ۱: نرخ بهره ای که در قرارداد ذکر می شود نرخ بهره رپو نامیده می شود.

نکته ۲: توافق نامه بازخرید معکوس نقطه مقابل توافق نامه بازخرید می باشد.

ابزار رپو در بازار مالی ایران از نظر تاریخ سررسید به سه دسته تقسیم می شود:

• توافق نامه بازخرید یک شبکه (ovemight repo) که به سررسید یک روزه اطلاق می شود.
• توافق نامه بازخرید با دوره زمانی مشخص (term repo)، که سررسید آن بیشتر از یک روز و در توافق نامه ذکر می شود.
• توافق نامه بازخرید باز (open repo)، که از ویژگی های آن عدم سررسید مشخص و قابلیت فسخ توافق نامه توسط هریک از طرفین می باشد.

نکته: نرخ بهره رپو به طور معمول، روزانه و بر اساس نرخ بهره بازار تعدیل می شود.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله قرارداد سوآپ را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

توافق نامه بازخرید

انواع توافق نامه بازخرید:

توافق نامه بازخرید به چهار شکل انجام می شود:

توافق نامه باز خرید کلاسیک (classic repo):

در این توافق نامه، اگر در طول دوره توافق، به اوراق بهاداری که به وثیقه گذاشته شده است سودی تعلق بگیرد، این وجوه به صاحب اصلی اوراق بهادار (وام گیرنده) پرداخت می شود.

توافق نامه بازخرید- فروش و خرید متقابل (buysell back repo):

تفاوت اصلی این توافق نامه با توافق نامه بازخرید کلاسیک در این است که هر گونه بهره تعلق ابزارهای مالی متعارف (سنتی) گرفته به اوراق بهادار در طول دوره قرارداد به وام دهنده تعلق می گیرد.

توافق نامه بازخرید نگهداری در حساب ها (hold in oostody):

بر اساس این توافق نامه، دریافت کننده وام، وثیقه را به وام دهنده منتقل نمی کند و به جای آن دارایی مورد وثیقه را در طول دوره قرارداد در حسابی داخلی به نام قرض دهنده نگهداری می کند.

این نوع قرارداد فقط برای موسسات با ثبات از نظر مالی استفاده می شوند که دلیل آن ریسک بالای این قرارداد ها برای وام دهنده می باشد.

توافق نامه سه طرفه (tri-party repo):

در نوع آخر توافق نامه ها، به اتاق پایاپای یا بانک ابزارهای مالی متعارف (سنتی) به عنوان یک واسطه بین دو طرف نگاه می شود و اجرای معامله که شامل موارد زیر است را به عهده دارد.

• نگهداری وثیقه
• انتقال وثیقه
• به روز کردن حساب ها

وجود وثیقه در توافق نامه های بازخرید، باعث می شود که ریسک اعتباری این توافق نامه ها به میزان زیادی کاهش یابد. این کاهش ریسک به معنی حذف کامل ریسک نمی باشد و میزانی از ریسک باقی می ماند. دلیل وجود این ریسک این است که ممکن است وام ابزارهای مالی متعارف (سنتی) گیرنده به تعهد خود پایبند نباشد و در سررسید قرارداد خود بازخرید را انجام ندهد.

سپس وام دهنده، می تواند اوراق بهادار را ضبط کند و بفروشد اما لازم به ذکر است که ممکن است در این مدت زمان از ارزش اوراق مذکور کاسته شود.

نکته: ریسک اعتباری به عوامل مختلفی مانند دوره قرارداد و نقد شوندگی وثیقه بستگی دارد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله نهادهای مالی را به شما پیشنهاد می کنیم.