ابزارهای مالی نوین در بورس

نویسندگان: مهدی مشکی میاوقی ، زهرا مرادی ،

توسعه ابزارهای نوین تامین مالی از طریق بورس انرژی

مدیرعامل بورس انرژی ضمن بیان انواع روش های تامین مالی پروژه های انرژی محور از طریق بازار سرمایه، گفت: رشد سریع و فزاینده مصرف انرژی در کشور و نیاز به افزایش ظرفیت تولید و زیرساخت های حوزه انرژی، ضروررت توسعه ابزارهای را افزایش می دهد.

مدیرعامل بورس انرژی ضمن بیان انواع روش های تامین مالی پروژه های انرژی محور از طریق بازار سرمایه، گفت: رشد سریع و فزاینده مصرف انرژی در کشور و نیاز به افزایش ظرفیت تولید و زیرساخت های حوزه انرژی، ضروررت توسعه ابزارهای را افزایش می دهد.

به گزارش عصر مالی؛ علی نقوی، مدیرعامل مرکز مالی ایران در آغاز سمینار تخصصی استراتژی های تامین مالی بین المللی در حوزه انرژی گفت:ایران چهارمین ذخایر نفتی دنیا را دارد و اکنون که در فضای پسابرجام اقتصاد کشور وارد فضای اقتصاد آزاد شده است فعالان بازار انرژی نیاز دارند که با ابزار های نوین مالی برای تامین مالی پروژه های مبتنی بر نفت و گاز آشنا شوند در این راستا در بورس ابزارهای مالی نوین در بورس انرژی نیز روند معاملات محصولات انرژی فزاینده بوده و این ضرورت را دو چندان می کند .

وی افزود : مرکز مالی ایران به عنوان بازوی آموزش و پژوهش در بازار سرمایه، تاکنون همایش و دوره های آموزشی زیادی در خصوص تامین مالی صنعت برق، تامین مالی از طریق صندوق پروژه ها و جذب سرمایه در پساتحریم برگزار کرده است و در دوره های آتی نیز ابزارهای نوین مالی و جذب سرمایه برای صنایع مختلف برگزار خواهد شد. در این همایش نیز روش های تامین مالی ساختار یافته نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین انواع روش های جدید تامین مالی به همراه مدیریت ریسک تامین مالی این پروژه ها بیان می شود.

در ادامه این همایش، سید علی حسینی، مدیرعامل شرکت بورس انرژی در نخستین سمینار استراتژی‌های تامین مالی بین المللی در حوزه انرژی با رویکرد بازار سرمایه ایران با موضوع ابزارهای تامین مالی بازار سرمایه ایران با تاکید بر بورس انرژی ایران گفت: قیمت جهانی نفت در سال های 1973 تا 1974 سه برابر شده و مجدداً طی سالهای 1979 تا 1980 دو برابر شده است که این امر تاثیرات زیادی بر شؤون مختلف زندگی مردم در سراسر جهان داشته است.

وی با اشاره به سرمایه گذاری های مورد نیاز در بخش انرژی ایران اشاره کرد و یادآور شد: میزان قابلیت تولید نفت خام ایران باید تا سال 96 به 5.7 میلیون بشکه افزایش یابد. همچنین افزایش ظرفیت پالایشگاهی کشور از 1.8 میلیون بشکه به 3 میلیون بشکه در روز تا سال 96 و افزایش تولید مجتمع‌های پتروشیمی از ابزارهای مالی نوین در بورس 25 میلیارد دلار به 80 میلیارد دلار تا سال 1400 نیز از دلایل ضروریت‌ سرمایه‌گذاری‌های در بخش انرژی کشور است.

مدیرعامل بورس انرژی در خصوص ضرورت تامین مالی حوزه انرژی نیز بیان کرد: رشد سریع و فزاینده مصرف انرژی در کشور و نیاز به افزایش ظرفیت تولید و زیرساختهای حوزه انرژی جهت پاسخگوئی به نیاز مذکور تنها یکی از این دلایل است. همچنین عدم تکافوی منابع دولتی جهت اجراء و توسعه طرح‌های حوزه انرژی، وجود برخی موانع قانونی جهت سرمایه گذاری بخش دولتی ،وجود میادین مشترک نفتی و گازی با کشورهای همسایه و لزوم بهره برداری سریع از طرحهای مذکور،استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی در حوزه تولید انرژی با راندمان پائین و لزوم استفاده از فناوریهای مدرن و به روز، وجود تلفات بالا و ضایعات زیاد در حوزه تولید، انتقال و توزیع انرژی در کشور، لزوم بهره برداری و سرمایه گذاری در فناوریهای مبتنی بر مدیریت مصرف بهینه انرژی در کشور و لزوم سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف میادین جدید نفت و گاز در کشور از دیگر ضرورت‌ها است.

حسینی در ادامه به مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه از دیدگاه بنگاه های سرمایه پذیر اشاره کرد و گف: سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت، به وجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک واحد اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کمتر امکان پذیر است. همچنین برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت به وجود می آید.

وی افزود: انتشار اوراق مشارکت بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی و فقط با مجوز سازمان اوراق بهادار، برخورداری از معافیت‌های مالیاتی، تبیین چشم‌انداز فعالیت شرکت در آینده و ارزیابی عملکرد شرکت و ارتقای سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت نیز از دیگر مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه است.

مدیرعامل بورس انرژی ضمن بیان مزیت معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت با توجه به حضور در بازار سرمایه گفت: تامین مالی از طریق بازار سرمایه از دیدگاه سرمایه گذاران نیز مزایایی دارد، از جمله این که خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش درمقابل تورم صورت می گیرد.

اطمینان از گزینه سرمایه‌گذاری بدلیل شفافیت اطلاعات، ابزارهای مالی نوین در بورس قابلیت نقد شوندگی اوراق بهادار و سهولت نقل و انتقال سهام و استفاده از معافیتهای مالیاتی، مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری برای اداره شرکت ها، ایجاد یک بازار دائمی و مستمر که امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت را فراهم می کند، نیز از دیگر مزایایی بود که مدیرعامل بورس انرژی برای سرمایه گذاران برشمرد.

وی همچنین به وجود طیف‌های متنوع از اوراق بهادار از نظر درجه بازدهی و خطر‌پذیری برای سرمایه‌گذار اشاره کرد و افزود: برقراری سیستم ها و روشهایی که از طریق آن، خرید وفروش اوراق بهادار منظم و رسمی گردد، حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک و احساس مشارکت در امور تولیدی و تجاری، نظارت مضاعف بر فعالیت شرکت ها درچارچوب استانداردها وآئین‌نامه‌های بازار سرمایه و نقل و انتقال سرمایه بصورت آسان، سریع و کم هزینه با توجه نقدینگی بالای بازار سرمایه در کنار اطلاع رسانی شفاف و عادلانه به سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه به مزایای سرمایه گذاران کمک می کند.

مدیرعامل شرکت بورس انرژی در ادامه این سمینار به بررسی قراردادهای سلف موازی استاندارد اشاره کرد و گفت: این قراردادها در بازار مشتقه معامله می شود و براساس آن مقدار معینی از دارایی پایه براساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می‌رسد. وجه قرارداد مذکور باید در هنگام معامله و طبق زمانبندی تعیین شده در مشخصات قرارداد پرداخت و دارایی پایه در سررسید تحویل شود. در طول دورۀ معاملاتی قرارداد، خریداران می‌توانند به فروش قرارداد سلف موازی استاندارد به میزان خریداری شده به شخص دیگری اقدام نمایند. این دو قرارداد ازهم مستقل هستند و فروشنده به استناد گواهی سلف موازی استاندارد، خریدار را به فروشنده اولیه جهت تحویل فیزیکی حواله می‌دهد. در این حالت پذیرندۀ حواله مسئولیت مراجعه به فروشنده اولیه را پذیرفته و حق رجوع به فروشنده در معامله ثانویه را ندارد.

مقاله کنفرانس
ابزارهای مالی نوین و ابزارهای مشتقه اسلامی

نویسندگان: مهدی مشکی میاوقی ، زهرا مرادی ،

چکیده:
سرمایه به عنوان یکی ازنهاده های اصلی تولید امروزه بیشتر ازآنکه ابزاری برای کارباشد به عنوان عاملی برای انباشت نقدینگی به منظور شروع یا ادامه یک فعالیت اقتصادی موردتوجه است ازاین رو دولت ها و بنگاه های اقتصادی برای تداوم فعالیت های خود احتیاج به تامین سرمایه دارند که باید آن رابااستفاده ازدارایی های خود و یاازطریق یکی ازفرایندهای تامین مالی که یکی ازمباحث مهم اقتصاد مالی است تامین می کنند درمباحث سرمایه گذاری و مدیریت مالی استفاده ازابزارهای مالی امری اجتناب پذیر است و انتخاب آن باتوجه به موقعیت و شرایط بازار صورت میگیرد سرمایه گذاران و متخصصان درامرسرمایه گذاری به دنبال سرمایه گذاری با حداقل ریسک دربازار و یاکاهش و انتقال آن هستند تابتوانند به حدقابل قبولی ازسوددهی دست یابند ابزارهای مشتقه ابزاری است که ازبازارهای پایه ای مثل کالا انرژی ارز پول و سرمایه مشتق شده اند و دربورسهای مربوط انجام می پذیرند ابزار مشتقه ابزاری است که درمعاملات اصل دارایی جاذبه نشده و عملکرد قیمت آن ناشی ازتغییرات قیمت کالای مربوطه است دراین پژوهش برانیم تادوروش ازروشهای پوشش ریسک نوسانات ارزی با نام قرارداد آتی و اختیارمعامله ارزی که دربازارهای مشتقه رایج می باشند را بارویکرد فقهی و همچنین اهم فعالیت های کمیته فقهی دراین 9 سال را درایران بررسی کنیم اما ابتدا ماهیت حقوقی ارز را به عنوان دارایی پایه این قراردادها موردشناسایی قرار میدهیم

ابزارهای مالی نوین در بورس

ارزش معاملات بازار ابزارهای نوين مالی فرابورس ایران (ماهانه)

آمار فوق ارزش معاملات بازار ابزارهای نوين مالی فرابورس ایران را در بازه ماهانه فروردین 1397 تا شهریور 1401 نشان مي دهد که بر مبناي اطلاعات منتشر شده سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد.
اين آمار به صورت ماهانه و همزمان با انتشار سازمان بورس و اوراق بهادار بروزرسانی می گردد.

توسعه صنعت مس با ابزارهای نوین مالی بورس کالا

دنیای معدن: معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران گفت: معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی، منجر به تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی و منصفانه‌شدن قیمت‌ها شده است و به اقتصاد ملی کمک به‌سزایی می‌کند.

به گزارش «دنیای معدن» به نقل از روابط عمومی مجتمع مس سرچشمه، کیارش مهرانی با بیان این مطلب، اظهار داشت: با توجه به اینکه شرکت مس قصد دارد در حوزه توسعه ابزارهای نوین مالی به کشور و بازار سرمایه کمک کند، به‌ عنوان یک صنعت پیشتاز با هماهنگی که با بورس کالا و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی انجام داده و هدایت و حمایتی که وزارت صمت و ایمیدرو از این ابزار داشته‌اند، اقدامات قابل‌توجهی را انجام داده است.

وی با تاکید بر اینکه شرکت مس قصد دارد این بازار را در کشور توسعه دهد، بیان کرد: با این کار به متنوع‌سازی ابزارهای سرمایه‌گذارانی که قصد دارند با استفاده از منابع مالی بلااستفاده یا منابع مالی که بخواهند بازدهی سریع‌تری داشته باشند، کمک به‌سزایی می‌شود.

معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران ضمن اشاره به محاسن این ابزار، عنوان کرد: معاملات آتی اساسا جزو ابزارهای مشتقه محسوب می‌شوند. ابزارهایی که پشتوانه آن‌ها دارایی فیزیکی است و این دارایی فیزیکی مثل مس کاتدی است که شرکت ملی صنایع مس ایران روزانه اقدام به تولید آن ابزارهای مالی نوین در بورس کرده و با بالاترین کیفیت در بازارهای داخلی و جهانی عرضه می‌کند.

مهرانی تصریح کرد: آنچه مزیت معاملات آتی محسوب می‌شود، این است که هر سه گروه تولیدکننده که به دنبال پوشش ریسک‌های خود هستند که اصطلاحا گفته می‌شود «هجینگ» انجام می‌دهند یا کسانی که به دنبال موقعیت‌های آربیتراژی هستند، بتوانند از تفاوت بین دو بازار سود بدون ریسک استفاده کنند و کسانی که به دنبال نوسان‌گیری و سفته‌بازی هستند، می‌توانند از این ابزار استفاده کنند.

وی اضافه کرد: معاملات آتی به‌ عنوان یکی از معاملاتی است که تنظیم‌کننده بازارهای مالی و اقتصادی به‌ شمار می‌رود.

معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران اذعان کرد: سرعت رشد بازارهای مالی از سرعت رشد بازارهای فیزیکی به دلیل پیش‌بینی‌های رفتاری قابلیت پیش‌بینی دارند و سرعت عمل آن بازارها بیشتر است. بنابراین هر سه گروه می‌توانند از این ابزار استفاده کنند.

مهرانی اذعان کرد: امروزه بسیاری از سرمایه‌گذارانی که به دنبال تامین نیازهای مالی خود از محل مدل‌های پوشش ریسک ارز هستند، می‌توانند خود را در برابر پوشش ریسک ارز از طریق قراردادهای آتی مس هج کنند و اصطلاحا ریسک را پوشش دهند.

وی اضافه کرد: این مدلی که طراحی شده، قطعا به اقتصاد ملی کمک می‌کند و همچنین معاملات نقدی و معاملات آینده را تنظیم کرده و در کنار آن باعث شفاف‌سازی و منصفانه‌شدن قیمت‌ها در بازار می‌شود.

معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران با بیان اینکه مس نسبت به سایر کالاها دارای ویژگی‌های زیادی است، مطرح کرد: قیمت مس، تابعی از قیمت‌های جهانی است. یعنی بنگاه‌های بزرگ بین‌المللی این کالا را تولید می‌کنند و به دلیل کمیابی معادن و موقعیت‌های سختی که در تولید مس وجود دارد، کالای ارزشمندی محسوب می‌شود و جزو کالاهای با ارزش افزوده بالا و دارای ارزش زیادی به‌ شمار می‌رود.

مهرانی اظهار کرد: از سوی دیگر مس کالای ارزی بوده و قیمت آن تابعی از نرخ ارز است. بنابراین افرادی که بتوانند پیش‌بینی درستی از نرخ ارز و قیمت‌های ابزارهای مالی نوین در بورس جهانی و شرایط داخلی و بین‌المللی داشته باشند، به‌خوبی می‌توانند به‌ صورت مستمر از این ابزار برای مقاصد سه‌گانه استفاده کنند.

وی همچنین از پشتیبانی وزارت صمت از شرکت ملی صنایع مس در مسیر توسعه ابزارهای نوین مالی در بازار اقتصادی، تقدیر و تشکر کرد و گفت: به‌رغم اینکه در دوره‌های قبل همواره این موضوع بنا به دلایل متعددی عملیاتی نشده بود، اما امروز با موافقت و مساعدت وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد این موضوع عملیاتی شد.

معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران در ادامه به بررسی علل سرعت نگرفتن معاملات گواهی سپرده کالایی مس پرداخت و بیان کرد: به دلیل اینکه هنوز مسئله مالیاتی معاملات گواهی سپرده کالایی حل نشده است، سرعت نخواهد گرفت و باید آن را مانند سایر اوراق بهادار بازار سرمایه، معافیت مالیاتی دهند و طبق بند ۲۴ ماده یک قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، باید این ابزار مالی از پرداخت مالیات مضاعف معاف شود.

مهرانی تصریح کرد: به این دلیل که ابزارهای مالی نوین در بورس سازمان امور مالیاتی حذف مالیات ارزش افزوده را از معاملات گواهی سپرده کالایی نپذیرفته است و هر بار معامله این اوراق مشمول مالیات می‌شود، این گواهی سپرده کالایی در حال حاضر فاقد بازار ثانویه خواهد بود.

وی ضمن اشاره به قانون مالیات‌های مستقیم، اذعان کرد: قانون مالیات‌های مستقیم (ماده ۱۴۳ مکرر) نیز به این معافیت اشاره دارد و تاکنون سازمان مالیاتی بخشنامه‌ای بابت اصلاح مالیات ارزش افزوده به ابزارهای مالی نوین در بورس بورس کالا ابلاغ نکرده است.

معاون مالی و اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران ضمن ابراز امیدواری از ابلاغ بخشنامه مورد نظر، خاطرنشان کرد: امیدوار هستیم این بخشنامه ابلاغ و گواهی سپرده کالایی مس دارای معاملات پیوسته شود.

ابزارهای مالی نوین در بورس

ارزش معاملات بازار ابزارهای نوين مالی فرابورس ایران (ماهانه)

آمار فوق ارزش معاملات بازار ابزارهای نوين مالی فرابورس ایران را در بازه ماهانه فروردین 1397 تا شهریور 1401 نشان مي دهد که بر مبناي اطلاعات منتشر شده سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد.
اين آمار به صورت ماهانه و همزمان با انتشار سازمان بورس و اوراق بهادار بروزرسانی می گردد.