اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟

بورس اوراق بهادار باعث این می شود که منابع مالی شرکت‌های خصوصی و دولتی تأمین شود. علاوه بر آن کشورهایی که بورس اوراق بهادار پیشرفته‌تری دارند، رشد اقتصادی بهتری نیز تجربه می کنند. سیستم بانکی نیز می تواند از طریق بورس اوراق بهادار نقدینگی مورد نیاز خود را به دست آورد.
به گفته‌ی وکیل خوب اصفهان اصلی‌ترین وظیفه‌ای که بورس اوراق بهادار دارد این است که بازاری اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ شفاف و واضح برای خرید و فروش اوراق بهادار فراهم کند.

اوراق بهادار چیست؟ نحوه خرید آن به چه صورت است؟

ورقه یا برگه بهادار برگه‌ای است که پشتوانه مالی داشته باشد و بشود آن را به دیگران منتقل کرد. اسکناس کاغذی شاید ملموس‌ترین و آشناترین برگه بهادار باشد. پس هر برگه‌ای که ارزش مالی داشته باشد و بشود دست‌به‌دستش کرد نمونه‌ای از اوراق بهادار خواهد بود.

اوراق بهادار را یک نهاد یا سازمان خاص صادر و منتشر می‌کند که به این نهاد اصطلاحا «صادرکننده» اوراق گفته می‌شود. نکته دیگر درمورد اوراق بهادار این است که نظام مالی کشور این اوراق را تضمین کرده است. ارزش اوراق بهادار (تقریبا مانند ارزش هر چیز دیگری) ثابت و پابرجا نیست و فرایند عرضه و تقاضا قیمت این اوراق را تغییر می‌دهد. حتی اسکناس (یا پول) هم ارزش ثابت ندارد و اگر در یک نظام اقتصادی مقدار پول زیاد شود (اصطلاحا پول چاپ شود) ارزش آن کاهش می‌یابد.

بعضی از اوراق بهادار مانند سپرده بانکی عمل می‌کنند و صادرکننده آن تضمین کرده است که بعد از گذشت مدتی (مثلا نه ماه یا یک سال) ارزش ریالی این اوراق مثلا بیست درصد افزایش خواهد یافت. این اوراق ممکن است در بازار اوراق بهادار هم دادوستد شوند و در نتیجه تقاضای زیاد قیمت‌شان بالاتر برود. بنابراین معامله‌گران با خرید و نگهداری این اوراق ممکن است از دو طریق بازدهی کسب کنند؛ افزایش معادل ریالی اوراق در تاریخ مشخص یا افزایش قیمت این اوراق در نتیجه تقاضای زیاد.

نکته: اوراق بهادار در ردیف دارایی‌های نامشهود قرار می‌گیرند. دارایی‌های مشهود به آن دسته از دارایی‌ها گفته می‌شود که فیزیکی و ملموس باشند (مانند ماشین و خانه و …) و دارایی‌های نامشهود اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ آن دسته از دارایی‌ها هستند که ملموس نباشند (مثل برند تجاری، سرقفلی مغازه و اوراق بهادار).

انواع اوراق بهادار کدامند؟

به‌طور کلی در بازار سرمایه سه نوع اوراق بهادار داد و ستد می‌شود: اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی. هر کدام از این اوراق ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و برای خرید و فروش هر کدام‌شان باید به‌دقت با جزئیات مربوط به هر کدام آشنا باشیم. دیگر اینکه هر کدام از این سه نوع اوراق بهادار به چند دسته تقسیم می‌شود.

اوراق صاحبان سهام

رایج‌ترین اوراقی که در بازار سرمایه معامله می‌شود اوراق صاحبان سهام (یا همان سهام) یک شرکت است. این اوراق را اکثر فعالان بازار خرید و فروش می‌کنند به این امید که قیمت این اوراق بعد از خرید آن‌ها افزایش پیدا کند و با فروش این اوراق در بازار کسب سود کنند. روش اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ دیگر برای کسب درآمد از طریق این اوراق این است که بخشی از سهام یک شرکت را بخریم و نگهداری کنیم و هر سال بعد از برگزاری مجمع سالانه، سود مجمع آن را دریافت کنیم (این سود در واقع حاصل فعالیت‌های شرکت طی سال مالی قبل است).

وقتی شرکتی در بازار سرمایه ایران پذیرفته می‌شود، سازمان بورس ارزش کل این شرکت را مشخص می‌کند و قیمت سهام این شرکت بر اساس این ارزش مشخص می‌شود. سپس بخشی از سهام این شرکت در بورس عرضه می‌شود و فعالان بازار می‌توانند این سهام را بخرند یا بفروشند. بعد از این عرضه و تقاضا باعث می‌شود که قیمت این سهام بالا یا پایین برود. اگر تقاضا برای سهام این شرکت بالا باشد، قیمت این اوراق افزایش می‌یابد و اگر به هر دلیلی عرضه سهام شرکت در بازار بالا برود، قیمت آن افت خواهد کرد.

سهام عادی، سهام جایزه، حق تقدم خرید سهام، سهام ممتاز، سهام بی‌نام، سهام بانام و … انواع اوراق صاحبان سهام هستند که هر کدام ویژگی‌ها و جزئیات خاص خودشان را دارند.

نکته: در بازار سهام ایران، معامله‌گران غیر از سهام معمولی، بیشتر با حق تقدم خرید سهام و سهام جایزه سروکار دارند. به همین دلیل بهتر است کسانی که تازه وارد بازار سرمایه می‌شوند، قبل از هر چیز نکات و جزئیات مربوط به این نوع اوراق بهادار را یاد بگیرند.

اوراق ابزارهای مشتقه

ابزارهای مشتقه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار هستند که خرید و فروش آن‌ها هم می‌تواند منجر به کسب درآمد شود. البته دقت داشته باشید که شرایط خرید و فروش این نوع اوراق با سهام معمولی کمی متفاوت است. مثلا برای معامله بعضی از این ابزارها علاوه بر داشتن کد بورسی، باید نزد کارگزارتان بروید و تعهدنامه‌های خاصی را امضا کنید. گذشته از این، خرید و فروش این نوع اوراق بهادار نیازمند دانش و مهارت به‌مراتب بالاتری است.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های اوراق مشتقه در مقایسه با اوراق صاحبان سهام این است که اوراق مشتقه خودشان ارزش مالی ندارند و ارزش مالی آنها وابسته به دارایی یا کالایی است که این اوراق از آن مشتق شده‌اند. برای مثال ممکن است اوراق مشتقه‌ای داشته باشیم که با پشتوانه طلا، نفت یا زعفران صادر شده باشد (مثلا قراردادی بین خریدار و فروشنده زعفران منعقد شده باشد که طبق آن خریدار تضمین کرده است که زمان مشخصی در آینده مقدار مشخصی زعفران را از فروشنده بخرد). ارزش این اوراق به نوسان قیمت طلا، نفت یا زعفران بستگی دارد.

انواع قراردادهای آتی، سلف، اختیار معامله (اختیار خرید و اختیار فروش) و قرارداد معاوضه ذیل اوراق مشتقه قرار می‌گیرند. انواع مختلف اوراق مشتقه در بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بازار خارج از بورس (OTC) داد و ستد می‌شود.

اوراق بدهی

اوراق بدهی یکی دیگر از انواع اوراق بهادار هستند که خرید و نگهداری آن‌ها یکی از روش‌های متداول برای سرمایه‌گذاری است. این اوراق در مقایسه با سهام شرکت‌ها ریسک کمتری دارند و بازدهی‌شان هم به همان نسبت کمتر است. بنابراین سرمایه‌گذاران و معامله‌گرانی که تا حدی ریسک‌پذیری دارند، کمتر سراغ این اوراق می‌روند و اگر بروند فقط بخش کوچکی از سبد سرمایه‌گذاری‌شان را به این نوع اوراق اختصاص می‌دهند. این اوراق که به‌نوعی سود تضمین‌شده دارند، برای افراد و نهادهای ریسک‌گریز مناسبند که می‌توانند با کمترین ریسک ممکن، کمی بیشتر از سپرده بانکی بازدهی بگیرند.

اما منظور از اوراق بدهی چیست؟ به زبان خیلی ساده، گاهی اوقات که شرکت‌ها و سازمان‌ها طرح خاصی برای اجرا در دست دارند، پول لازم برای اجرای کامل این طرح در اختیارشان نیست. این شرکت‌ها و نهادها می‌توانند برای تامین نقدینگی لازم، اوراق بدهی منتشر کنند و این اوراق را در بازار بفروشند و به این ترتیب پول مورد نیازشان را به دست بیاورند. ناشران اوراق بدهی در مقابل تضمین می‌کنند که در زمانی مشخص (مثلا یک سال دیگر) اصل پول را به همراه مقدار مشخصی سود به خریداران اوراق برگردانند.

منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟

طی سال‌هایی که بورس و بازار سرمایه رشد و توسعه پیدا کرده است، همواره شاهد پیدایش ابزارهای متنوع مالی بوده‌ایم. بعضی از این ابزارها را نمی‌شود به‌راحتی در یکی از سه گروه بالا (سهام، ابزار مشتقه و اوراق بدهی) جا داد، زیرا ممکن است هم‌زمان بعضی از ویژگی‌های دو گروه را داشته باشند. برای مثال «گواهی سهام» اوراق بهاداری است که مطابق با آن یک شرکت به دارنده اوراق این اختیار را می‌دهد که در یک بازه زمانی مشخص، بخشی از سهام شرکت را با قیمت مشخص خریداری کند. به چنین اوراقی در اصطلاح «اوراق ترکیبی» می‌گویند.

سهام ممتاز یکی دیگر از این نوع اوراق است که هرچند باید آن را در دسته اوراق صاحبان سهم جا بدهیم، اما از آنجا سود ثابت و مشخص هم به آن تعلق می‌گیرد، به اوراق بدهی هم شباهت دارد. در واقع سهام ممتاز نوعی سهام است که شرکت پرداخت سود به این سهام را در اولویت قرار می‌دهد.

نکته: تا همین سال‌های اخیر شرکت‌هایی که سهام ممتاز داشتند نمی‌توانستند وارد بورس یا فرابورس شوند. اما از سال ۱۳۹۸ این امکان فراهم شد که چنین شرکت‌هایی هم بتوانند در بورس حضور داشته باشند. شرکت آریا ساسول که اوایل سال ۱۳۹۹ در فرابورس عرضه اولیه شد، نخستین شرکت ایرانی است که سهام ممتاز دارد و سهام عادی آن به‌صورت عمومی معامله می‌شود.

سررسید اوراق بهادار به چه معناست؟

همان‌طور که گفتیم اوراق بهادار انواع مختلفی دارند که هر کدام‌شان ویژگی‌های خاص خودش را دارد. بعضی از این اوراق (مانند اوراق قرضه یا اوراق مشارکت) سررسید دارند؛ یعنی اینکه در تاریخی مشخص تسویه می‌شوند و ارزش ریالی این اوراق به همراه سود احتمالی به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود.

دقت کنید که اوراق بهادار صاحبان سهام شرکت‌ها سررسید خاصی ندارند. این اوراق که همان سهام شرکت‌ها هستند، بدون سررسید خاصی معامله می‌شوند. پس قبل از اینکه اوراق بهاداری را خریداری کنید، باید درمورد جزئیات مربوط به سررسیدشان اطلاعات کافی داشته باشید.

نحوه معامله اوراق بهادار

برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار باید کد بورسی داشته باشیم و از طریق سامانه آنلاین یکی از کارگزاری‌های بورس برای معامله اقدام کنیم. در اینجا مراحل ثبت‌نام در بورس و خرید و فروش اوراق بهادار در بورس را به اختصار مرور می‌کنیم؛

۱. باز کردن حساب در یکی از کارگزاری‌های بورس و دریافت کد بورسی

برای افتتاح حساب در کارگزاری می‌توانید به‌صورت آنلاین یا حضوری اقدام کنید. در این مرحله، پس از پر کردن فرم‌های مربوطه و ارائه مدارک لازم، کد بورسی دریافت خواهید کرد.

۲. ثبت‌نام در سامانه سجام

سامانه جامع اطلاعات مشتریان یا سجام سامانه‌ای است که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با هدف ایجاد بستری یکپارچه و فراگیر برای ارائه بهتر و سریع‌تر خدمات به سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. ثبت‌نام در این سامانه برای شروع معاملات در بورس ضروری است.

۳. دریافت نام کاربری و کلمه عبور پلتفرم معاملاتی کارگزاری

بعد از ثبت‌نام در این سامانه باید چند روزی منتظر بمانید تا احراز هویت‌تان تایید شود و بعد از آن نام کاربری و کلمه عبور برای ورود به سامانه آنلاین کارگزاری را دریافت کنید.

۴. سپری شدن زمان تعیین‌شده برای آغاز معاملات

در حال حاضر طبق قوانین جدید سازمان بورس، هر شخصی که تازه کد بورسی دریافت می‌کند، تا یک ماه نمی‌تواند معامله‌ای انجام بدهد. پس بعد از دریافت کد بورسی، باید یک ماه صبر کنید تا امکان معامله در بورس را داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم در این بازه، یادگیری مفاهیم مربوط به بورس و سرمایه‌گذاری را شروع کنید و با الفبای خرید و فروش اوراق بهادار آشنا شوید.

۵. واریز وجه به حساب معاملاتی در سامانه کارگزاری

برای اینکه بتوانید اوراق بهادار خریداری کنید، باید حساب کارگزاری‌تان را شارژ کنید. پس پولی را که برای خرید سهام یا سایر اوراق بهادار در نظر گرفته‌اید، باید به حساب معاملاتی‌تان در سامانه کارگزاری منتقل کنید. این حساب متعلق به خود شماست و هر وقت که لازم بدانید می‌توانید به این حساب واریز یا برداشت کنید.

نکته: بعضی از کارگزاری‌ها این امکان را در اختیار مشتریان‌شان قرار می‌دهند که یک یا چند حساب بانکی را به سامانه معاملاتی متصل کنند. در این حالت دیگر لازم نیست حتما حساب کارگزاری را شارژ کنید و می‌توانید مستقیما از طریق حساب بانکی متصل به سامانه کارگزاری اوراق بهادار بخرید.

۶. ورود به سامانه معاملاتی و خرید سهام و اوراق بهادار دیگر

بعد از اینکه در کارگزاری حساب باز کردید و ثبت‌نام‌تان در سامانه سجام تکمیل شد، می‌توانید با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که کارگزاری در اختیارتان می‌گذارد، وارد پنل معاملاتی شوید و در ساعت‌های فعالیت بورس (معمولا بین ۹ صبح تا ۱۲:۳۰) سفارش خرید سهام شرکت دلخواه‌تان را ثبت کنید. کارگزاری شما سفارش‌های خریدتان را به هسته معاملاتی سازمان بورس ارسال می‌کند و بعد از اینکه دستور خریدتان انجام شد، تعداد سهام‌تان را به بخش پورتفو اضافه می‌کند.

۷. فروش اوراق بهادار

برای فروش اوراق بهادار هم باید از طریق سامانه معاملات کارگزاری اقدام کنید. برای فروش هم باید در ساعت‌هایی که بورس فعال است دستور فروش‌تان را ثبت کنید تا پس از ارسال سفارش شما به هسته معاملات سازمان بورس، دستور فروش‌تان اجرا شود. بعد از فروختن اوراق بهادار، مبلغ حاصل از فروش این اوراق به حساب‌ معاملاتی‌تان در کارگزاری اضافه می‌شود.

نکته: برای اینکه اوراق بهادار بخرید، حتما نباید کد بورسی داشته باشید. برای این کار روش غیرمستقیم هم وجود دارد. در این روش، می‌توانید سراغ یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بروید و پول‌تان را در اختیار این صندوق بگذارید. در روش غیرمستقیم، ابتدا باید در سایت یکی از این صندوق‌ها حساب کاربری باز کنید و بعد از فعال شدن این حساب، تعدادی از واحدهای این صندوق را بخرید.

جمع‌بندی
یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری خرید اوراق بهادار است. این روش سرمایه‌گذاری اگر همراه با دانش و مهارت کافی باشد، می‌تواند بیشتر از سود بانکی بازدهی داشته باشد و جذابیت اصلی خرید و فروش اوراق بهادار هم همین است. اوراق بهادار انواع مختلفی دارند و خرید هر کدام‌شان با ریسک مشخصی همراه است. انواع اوراق بدهی که سود تضمینی دارند معمولا کم‌ریسک‌ترین اوراق هستند و اوراق صاحبان سهام شرکت‌ها بیشتر اوقات ریسک بالاتری دارند.
بهترین و سریع‌ترین راه برای معامله اوراق بهادار هم مراجعه به کارگزاری و افتتاح حساب و دریافت کد بورسی است. هرچند با خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانید به‌صورت غیرمستقیم در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنید.

اوراق مشارکت چیست؟ انواع آن کدام است؟

اگر قصد سرمایه گذاری داشته باشید فرصت‌های زیادی را پیش روی خود دیده اید که احتمالا اوراق مشارکت یکی از آن‌هاست. اوراق مشارکت واژه‌ای است که حتی اگر سرمایه گذار نیستید بارها با آن مواجه شده اید و شاید این سوال برایتان ایجاد شده باشد که اوراق مشارکت چیست نحوه خرید و فروش آن در بازار سرمایه ایران چگونه است؟هدف از انتشار اوراق مشارکت چیست و چه کارکردی دارند؟ انواع اوراق مشارکت کدامند و چه ویژگی‌هایی دارند؟ و همچنین سوالات دیگری که قرار است ما در این مقاله به آن‌ها پاسخ دهیم.

اوراق مشارکت چیست؟

پیش از اینکه به تعریف اوراق مشارکت بپردازیم خوب است بدانیم که اوراق بهادار چیست؟ اوراق بهادار یکی از مهم‌ترین مفاهیم در دنیای مالی و اقتصاد است و به ورقه یا هر نوع مستندی گفته می‌شود که تضمین کننده مالکیت و حقوق مالی مالک است. در واقع اوراق بهادار یک ابزار مالی است که در بازارهای مالی داد و ستد می‌شود و شامل انواع مختلفی است که می‌توان آن‌ها را در سه دسته کلی قرار داد:

1- اوراق سهام: شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم خرید سهام ، سهام جایزه
2- اوراق بدهی: شامل اوراق مشارکت، اوراق خزانه اسلامی که با نام اخزا شناخته می‌شوند و صکوک
3- اوراق مشتقه: شامل اختیار معامله ، قراردادهای آتی، سلف و قرارداد تاخت (سواپ)

در مقاله آشنایی با انواع اوراق بهادار و ماهیت آن‌ها در بازار سرمایه می‌توانید به طور مفصل در خصوص هر کدام از ابزارهای ذکر شده اطلاعات کاملی کسب کنید.

همانطور که پیداست اوراق مشارکت یکی از انواع اوراق بدهی در ایران است که کارکرد اصلی آن مانند سایر اوراق بدهی تامین مالی پروژه‌های دولتی یا خصوصی مانند طرح های عمرانی، زیرساختی، اقتصادی و . است.
اوراق مشارکت اوراقی است که به قیمت اسمی منتشر می‌شود و دارای سررسید است و به بیان دیگر برای مدت معینی منتشر شده است. دارنده این اوراق در فواصل زمانی مشخص و متناسب با قیمت اسمی پرداختی خود سود معینی دریافت می‌کند. لازم به ذکر است این سود علی الحساب است و در برخی مواقع سود قطعی نیز به حساب دارندگان واریز می‌شود. در نهایت با فرارسیدن سررسید اوراق و تسویه، رابطه دارندگان اوراق با شرکت منتشر کننده قطع می‌شود.

ویژگی‌‌های اوراق مشارکت

1- اوراق مشارکت می‌توانند با نام یا بی‌نام باشند و این در مورد تمامی انواع اوراق مشارکت صدق می‌کنند. با‌نام یا بی نام بودن اوراق مشارکت در زمان تبلیغات رسانه ای اعلام می‌شود. اوراق مشارکت بانام به اسم دارنده و مالک اوراق بوده و حتی در صورت مفقودی یا سرقت نیز به شخصی جز مالک آن سود و اصل سپرده تعلق نمی گیرد و امکان فروش آن نیز وجود نخواهد داشت. اوراق مشارکت بی نام اما در وجه حامل بوده و لذا مالک می بایست توجه ویژه ای در خصوص نگهداری آن داشته باشد.

2- سود علی الحساب و سود قطعی: سود اوراق مشارکت به صورت علی الحساب بوده به این معنی که پس از اتمام پروژه و در سررسید نهایی ناشر موظف است سود قطعی را محاسبه کند و مابه التفاوت با سود علی الحساب را در صورتیکه بیشتر باشد به حساب دارندگان واریز نماید، هرچند این اتفاق به ندرت اتفاق می‌افتد.

3- وجود ارکانی مانند ضامن در اوراق مشارکت باعث می شود که این اوراق از ریسک اندکی برخودار باشند و به تبع آن بازدهی کمتری نسبت به سایر اوراق بهادار پررریسک تر مانند سهام دارند. با این وجود اما به دلیل اینکه این اوراق از جذابیت برخودار باشند عموما بازدهی بیشتر از سپرده های بانکی به دارندگان پرداخت می شود. و معمولا سود آن تابعی است از سود بانکی و نرخ بازدهی سالانه آن بین 3 تا 6 درصد بیشتر است.

4- تضمین پرداخت سود: چهارمین ویژگی اوراق مشارکت که لازم است به آن اشاره شود این است که سود اوراق مشارکت معاف از مالیات است که این یکی از جذابیت های این اوراق است.

5- اوراق مشارکت در بازار ثانویه نیز قابل خرید و فروش هستند. در صورتیکه اوراق مشارکت غیرقابل معامله در بورس باشد فرد دارنده این اوراق می تواند به مراجعه به یکی از شعب بانک عامل اوراق خود را قبل از سررسید به فروش برساند. در صورتیکه این اوراق قابلیت معامله در بورس را داشته باشند نیز می توانند آن را مانند سهام به فروش برساند.

6- اوراق مشارکت می توانند به کسر فروخته شوند. این اوراق عموما در دسته سرمایه گذاری های کوتاه مدت قرار می گیرند و به ارزشی کمتر از ارزش اسمی به فروش می روند. سود سرمایه گذار نیز حاصل تفاوت قیمت اوراق در زمان خرید و قیمت اسمی آن در زمان سررسید است.

7- سود اوراق مشارکت به صورت دوره ای و با کوپن های ماهانه، سه ماهه یا سالانه پرداخت می شوند.

انواع اوراق مشارکت

اوراق مشارکت را می‌توان بر اساس محل معامله یا بر اساس قابلیت تبدیل آن به دسته بندی های مختلفی تقسیم نمود. اوراق مشارکت بر اساس محل معامله به دو دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1- اوراق مشارکت بورسی

به اوراق مشارکتی که قابلیت معامله در بازار بورس یا فرابورس را دارد اوراق مشارکت بورسی می‌گویند که شامل:

اوراق مشارکت ساده:

رایج ترین نوع از اوراق مشارکت است که به دلیل عدم پیچیدگی و سادگی در معامله گزینه سرمایه گذاری مناسبی برای عموم محسوب می‌شود. این اوراق می‌توانند با نام یا بی‌نام باشند و دارنده اوراق تا زمان سررسید اوراق می‌تواند صبر کند و سود و اصل سرمایه خود را دریافت کند یا پیش از موعد سررسید در بازار سرمایه آن را به فروش برساند یا به ناشر ارائه کند.

اوراق مشارکت قابل تبدیل و اوراق مشارکت قابل تعویض:

شرکت‌های سهامی عام طبق قانون اوراق مشارکت مصوب 1376 مجلس شورای اسلامی می‌توانند اوراق قابل تبدیل یا قابل تعویض منتشر کنند. ویژگی مهم این اوراق این است که در زمان سررسید قابلیت تعویض با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس یا حتی در زمان تحقق افزایش سرمایه نیز قابلیت تبدیل به سهام شرکت مربوطه را دارند. این نوع از اوراق در بازار سرمایه چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

2- اوراق مشارکت غیربورسی

برخلاف دسته قبل این نوع از اوراق مشارکت قابلیت خرید و فروش در بستر سازمان بورس و بازار سرمایه را ندارند و به اوراقی گفته می‌شود که تحت نظارت بانک مرکزی منتشر و در شعب بانک‌های عامل معامله می‌شوند. به بیانی دیگر این نوع از اوراق در بازار پول معامله می‌شوند. در صورتیکه از بازار پول، کارکرد آن و ابزارهای معامله شده در آن میخواهید اطلاعات دقیقی کسب کنید پیشنهاد می‌کنیم مقاله بازار پول چیست را مطالعه بفرمایید.

اوراق مشارکت غیربورسی را می‌توان در دسته‌های زیر قرار داد:

اوراق مشارکت بانک مرکزی

گاهی دولت به منظور اجرای طرح‌های عمرانی، زیرساختی و غیره نیاز به نقدینگی دارد و بنابراین این اوراق برای تامین مالی اینگونه طرح‌ها منتشر می شوند. این اوراق قابلیت بازخرید توسط بانک عامل را دارند و همانطور که گفته شد قابلیت معامله در بورس اوراق بهادار را ندارند.

اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی

علاوه بر دولت، شرکت ها و سازمان های دولتی نیز نیاز به تامین مالی دارند که این اوراق به این منظور منتشر می‌شوند. مانند اوراق مشارکت بانک مرکزی این اوراق نیز قابل بازخرید بوسیله بانک عامل هستند و در بورس معامله نمی‌شوند.

نحوه خرید و فروش اوراق مشارکت

حال که با اوراق مشارکت و انواع آن آشنا شدیم چگونه اوراق مشارکت بخریم؟ فروش اوراق مشارکت به چه صورت است؟ آیا می‌توانیم آن را در بازار ثانویه به فروش برسانیم؟

خرید اوراق مشارکت

اوراق مشارکت خارج از بورس (غیر بورسی) را می توان با در دست داشتن مدارک شناسایی و مورد نیاز و مراجعه به یکی از شعب بانک عامل خریداری نمود. در خصوص اوراق مشارکت بورسی نیز شخص سرمایه گذار پس از انتخاب اوراق مورد نظر می بایست نسبت به اخذ کد معاملاتی اقدام نماید سپس وارد سیستم پنل کارگزاری مورد نظر شود و سفارش خود را به صورت آنلاین ارسال نماید و در نهایت اوراق خریداری شده در پنل معاملاتی قرار می گیرد.
در صورتیکه قصد سرمایه گذاری و خرید اوراق بهادار را دارید می توانید به صورت غیرحضوری و در کمترین زمان ممکن کد بورسی دریافت کنید. برای دریافت کد بورسی کلیک نمایید.

فروش اوراق مشارکت

فروش اوراق مشارکت بورسی و غیربورسی نیز مانند خرید آن ها است و برای فروش اوراق بورسی می بایست از طریق پنل کارگزاری اقدام شود و همچنین جهت فروش اوراق مشارکت غیربورسی نیز به بانک عامل مورد نظر مراجه و اوراق فروخته شود.

کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت

خرید و فروش اوراق مشارکت نیز مشمول پرداخت کارمزد است و سقف این کارمزد 0.000726 برای خرید و 0.000774 برای فروش است که در مجموع 0.0015 مبلغ کل معامله است.

مالیات خرید و فروش اوراق مشارکت

طبق ماده ۷ قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، مبالغ پرداختی و یا تخصیصی بابت سود متعلق به اوراق مشارکت مشمول مالیات مقطوع به نرخ پنج درصد هست و به سود اوراق مشارکت و معاملات اوراق مذکور هیچ‌گونه مالیات دیگری تعلق نمی‌گیرد.

همچنین پرداخت‌کنندگان سود اوراق مشارکت اعم از علی‌الحساب و قطعی مکلف‌اند، در هر پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلق را به نرخ مذکور کسر و ظرف مدت ۱۰ روز از اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ تاریخ پرداخت یا تخصیص به حسابی که توسط خزانه‌داری کل تعیین می‌شود، واریز و رسید آن را ظرف۳۰ روز از تاریخ واریز همراه با فهرستی متضمن میزان سود پرداختی به حوزه مالیاتی مربوط تسلیم نمایند. پرداخت‌کنندگان سود اوراق مشارکت، درصورت تخلف از انجام تکالیف مذکور مشمول مقررات متن ماده (۱۹۹) قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶، خواهند بود.

تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت

اوراق مشارکت برای تامین مالی پروژه ها و طرح های مشخصی منتشر می‌شود در حالیکه چنین الزامی برای اوراق قرضه وجود ندارد.
همانطور که گفته شد اوراق مشارکت دارای سود علی الحساب است و سود قطی آن در انتهای سررسید و پایان پروژه مشخص می‌شود در حالیکه سود اوراق قرضه از پیش معین شده است.
ناشرین اوراق مشارکت ملزم هستند که در مقاطعی وضعیت اجرایی و عملکردی خود را به اطلاع عموم برسانند در حالیکه چنین الزامی برای ناشرین اوراق قرضه وجود ندارد.
به تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت اشاره کردیم. در صورتیکه تمایل دارید در مورد تفاوت های اوراق مشارکت و سهام نیز بدانید پیشنهاد میکنیم مقاله تفاوت اوراق مشارکت و سهام چیست را مطالعه بفرمایید.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تا اینجا با مفهوم اوراق مشارکت آشنا شدیم، انواع آن را برشمردیم و دانستیم خرید اوراق مشارکت به چه صورت است؟ همانطور که متوجه شدید برای خرید و فروش اوراق مشارکت می‌بایست از زمان انتشار اوراق مشارکت بورسی و غیربورسی اطلاع کامل داشته باشید و در زمان مناسب آن‌ها را خریداری کنید. اما این امر همواره امکان پذیر نیست و برای افرادی که مشغله زیادی دارند رصد بازار کاری بس دشوار است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از ابزارهای بازار سرمایه هستند که امکان سرمایه گذاری در انواع اوراق بهادار را دارند و به این دلیل راه حل مناسبی برای آن دسته از افرادی هستند که امکان و فرصت خرید و فروش مستقیم اوراق بهادار اعم از سهام، اوراق مشارکت و اوراق مشتقه را ندارند. همانطور که در مقاله آشنایی با انواع صندوق‌های سرمایه گذاری اشاره شد، صندوق های سرمایه گذاری می‌توانند سهامی ، درآمد ثابت ، مختلط و . باشند.

صندوق های درآمد ثابت آن دسته از صندوق های سرمایه گذاری هستند که بیشتر دارایی خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت همچون اوراق خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و صکوک سرمایه گذاری می‌کنند. علاوه بر این بخش کوچکی از دارایی خود را نیز در سهام و گواهی های سپرده سرمایه گذاری می‌کنند. بنابراین اگر قصد خرید اوراق مشارکت را دارید آسان‌ترین راه این است که واحدهای صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را خریداری نمایید.

لازم به ذکر است که صندوق های درآمد ثابت به دو نوع قابل معامله (ETF) و صدور و ابطالی تقسیم می‌شوند. در صورتیکه قصد خرید صندوق های درآمد ثابت و بدون ریسک را دارید بر روی این لینک کلیک کنید. همچنین می‌توانید پس از ورود به پنل آنلاین معاملاتی خود نماد کمند یا کارا را جستجو نمایید و صندوق های درآمد ثابت ETF کاریزما را خریداری نمایید.

سخن پایانی

اوراق مشارکت نوعی اوراق بهادار است که یکی از ابزارهای بدهی بازار مالی محسوب می‌شود و جهت تامین مالی پروژه های عمرانی و اقتصادی دولتی و شرکتهای خصوصی منتشر می‌شود. این ورقه نشان دهنده مشارکت سرمایه گذاران در اجرای یک طرح است و به دارندگان آن طی بازه های زمانی مشخص سود علی الحساب معینی تعلق می‌گیرد.

سوالات متداول

اوراق مشارکت به چه اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ منظور منتشر می‌شود؟

اوراق مشارکت جهت تامین مالی پروژه‌های دولتی یا خصوصی مانند طرح های عمرانی، زیرساختی، اقتصادی و . است.

خرید و فروش اوراق مشارکت چطور انجام می‌شود؟

اوراق مشارکت می‌تواند در بورس اوراق بهادار یا شعب بانکهای عامل خرید و فروش شوند.

سود اوراق مشارکت چقدر است؟

سود اوراق مشارکت به صورت علی الحساب است و عموما 3 تا 6 درصد بیشتر از سود بانکی است. لازم به ذکر است که در صورت بازدهی بیشتر پروژه و طرح مورد نظر مازاد سود نیز به صورت سود قطعی به حساب دارندگان اوراق مشارکت واریز خواهد شد که در مواردی این اتفاق رخ می‌دهد.

بورس چیست؟

در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که بورس چیست؟ مزایا و معایب بورس چه هست . بورس چه کارکردی دارد.

قبل از آنکه به توضیح بورس بپردازیم، بهتر است ابتدا یادآوری کنیم که بازار چیست:

در مطلب بازار و انواع آن به توضیح مفصلی از بازار پرداختیم. اما در یک تعریف ساده، بازار مکانی هست که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد. هرگاه شرایطی برقرار شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله‌ای صورت بگیرد بازار تشکیل شده است. در بازار به‌طور کلی ۲ نوع دارایی مورد معامله قرار می‌گیرد:

الف- دارایی فیزیکی: دارایی هایی مانند: زمین، ساختمان و انواع کالا.

ب-دارایی مالی: دارایی‌های اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت .

حالا با توجه به آنچه از بازار دانستیم، به تعریف بورس می‌پردازیم:

بورس نهاد سازمان‌یافته‌ای است که از جمله ارکان عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود. کارکردهای اصلی آن به قرار زیر است:

مدیریت انتقال ریسک
شفافیت بازار
کشف قیمت
ایجاد بازار رقابتی
جمع‌آوری سرمایه‌ها و پس‌اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های اقتصادی

در بازار بورس، کالاهای مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد و بر همین اساس بازار بورس به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شود:

بورس کالا: بورس کالا، بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از فروشندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران ارائه می‌شود.در این بورس معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورس کالایی را با نام کالایی که درآن معامله می‌شود می‌شناسند. مثلا بورس نفت، بورس گندم و… بورس کالا خود به بازار فیزیکی و بازار ابزار مشتقه تقسیم می‌شود.
بورس ارز: خرید و فروش پول‌های خارجی در این بورس انجام می‌شود. البته این نوع بورس در ایران فعال نیست.
بورس اوراق بهادار: در این نوع بورس دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق مشارکت و …. مورد معامله قرار می‌گیرد.
در ایران به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که بطور رسمی و دائمی در محل معین تشکیل می‌شود، بورس اوراق بهادار گفته می‌شود. تاریخچه پیدایش بورس اوراق بهادار در دنیا و ایران نیز در مطلبی با همین نام در بآشگاه بلاگ وجود دارد.

انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه

حامد امیری

اوراق بهادار مفهومی است که حتما آن را شنیده‌اید و ممکن است کمی با آن آشنایی داشته باشید. اما این نیز امکان دارد که به طور کامل با تعریف آن آشنایی نداشته و حتی انواع آن را نشناسید.

به همین منظور است که موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان سعی کرده است با تهیه این مطلب این مفهوم را بیشتر توضیح داده و انواع آن را نیز نام ببرد.

پس برای آن که با اوراق بهادار به طور کامل آشنا شوید این مطلب را از دست ندهید و نظرات خود را در این مورد با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.

فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)

اوراق بهادار چیست؟

طبق تعریفی که وکیل پایه یک اصفهان ارائه می دهد: اوراق بهادار یک ابزار مالی است که هرکس با داشتن آن می تواند داد و ستد کند زیرا که از ارزش مالی برخوردار است.

این اوراق به علت همین ارزش مالی که دارند بسیار مورد توجه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران قرار گرفته‌اند. به این صورت که اوراق بهاداری را که مورد تأیید و تضمین نهادهای دولتی و خصوصی است خریداری می کنند یا از آن سود می برند.

وکیل دادگستری اضافه می کند آن شرکتی که اقدام به انتشار اوراق بهادار می کند منتشر کننده و یا ناشر نامیده می شود.

همچنین لازم به ذکر است که این اوراق متناسب با هدفی که ناشر دارد و همچنین کارکردهای خود ورقه، ممکن است قیمت‌های مختلفی داشته باشد.

و شکل‌های انتشار این اوراق نیز ممکن است متفاوت باشد، به عنوان مثال امکان دارد که به شکل صدور گواهی و یا بدون گواهی و به وسیله اینترنت منتشر شود.

اوراق بهادار چه انواعی دارد؟

بنا به گفته وکیل مالی در اصفهان اوراق بهادار به سه گروه اصلی تقسیم شده‌اند:

• اوراق حقوق صاحبان سهام
• اوراق بدهی
• ابزارهای مشتقه
در ادامه هر یک از این موارد را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد.

الف) اوراق حقوق صاحبان سهام

یک شرکت ممکن است سهام خود را به بخش‌های مساوی تقسیم کند و تحت عنوان سهام شرکت به فروش بگذارد. حال هر کس که این سهام به فروش گذاشته شده را خریداری کند به همان میزان صاحب سهام آن شرکت خواهد شد.

این شخص با خریداری کردن سهام آن شرکت تمامی حقوقی که صاحبان سهام دارند را دارا می شود و به نوعی در آن شرکت مالکیت دارد. سهام خود دارای انواعی است که بدین شرح است:

• سهام عادی: که از متداول‌ترین نوع اوراق بهادار است، به طور معمول در بورس اوراق بهادار مور معامله قرار می گیرد. این نوع سهم هم ارزش بازاری دارد و هم ارزش اسمی. ارزش اسمی هر سهم عادی ۱۰۰۰ ریال است و ارزش بازاری آن متناسب با عرضه و تقاضای آن سهم تعیین می شود.

• سهام ممتاز : سهام ممتاز به سهامی گفته می شود که با کمی تفاوت نسبت به سهام عادی از سوی شرکت‌ها منتشر می شود. مثلا شرکت بخشی از سهام را با ۱۰% افزایش قیمت نسبت به ارزش اسمی آن منتشر می کند و به این ترتیب سودی که به دست می آورد ۱۰% بیشتر از قیمت اسمی سهام است. به همین جهت این سهام نسبت به سهام عادی برتری داشته و سهام ممتاز نام گرفته است.

ب) اوراق بدهی

اوراق بدهی که اوراق قرضه نیز نام دارد در حقیقت راهی است برای آن که شرکت‌ها بتوانند منابع مالی پروژه‌های خود را تأمین کنند. چون زمانی که یک شرکت منبع مالی کافی برای انجام یک پروژه نداشته باشد با مشکلات متعددی روبرو می شود.

به همین جهت با اننتشار اوراق بدهی یا قرضه این کمبود منابع مالی خود را جبران می کند. زیرا این روش روشی ساده‌تر و کم هزینه‌تر از دیگر روش های تأمین منابع مالی است.

اما مهم‌ترین اوراق بدهی اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است. زیرا به این طریق سرمایه گذاران با خرید این اوراق در آن پروژه شراکت می کنند.

ج) اوراق مشتقه

یکی دیگر از راه‌های سرمایه گذاری در اوراق بهادار خرید اوراق مشتقه است. اوراق مشتقه برخلاف اوراق سهام، خود هیچ ارزشی ندارند و ارزش آن‌ها وابسته به یک کالا است و در حقیقت این اوراق به پشتوانه آنها صادر شده‌اند. به عنوان مثال اوراق مشتقه طلا به پشتوانه طلا صادر شده و قیمت آن متناسب با قیمت طلا تعیین می شود، و یا اوراق مشتقه ارز و یا سکه و از این قبیل.

اوراق مشتقه به ۴ دسته مختلف تقسیم می شود:

• قرارداد سلف
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله
• قرارداد معاوضه

بورس اوراق بهادار به چه معناست؟

بورس اراق بهادار طبق آنچه که وکیل مالی در اصفهان بیان می کند یک بازار ایجاد شده و رسمی برای سرمایه است و در آن سهام شرکت‎ها یا اوراق قرضه دولتی یا شرکت‌های خصوصی در چهارچوب قوانین و مقررات خاصی خرید و فروش می شود.
ویژگی مهمی که این بورس دارد این است که به صورت قانونی از صاحبان پس‌اندازها و سرمایه‌های راکد حمایت می کند. در حقیقت کسانی که سرمایه و یا پس اندار راکد دارند می توانند در بورس اوراق بهادار که یک مرجع رسمی و مطمئن است سرمایه گذاری کنند و با خرید اوراق بهادار از دولت و شرکت‌های معتبر سود معینی به دست آورند.

بورس اوراق بهادار باعث این می شود که منابع مالی شرکت‌های خصوصی و دولتی تأمین شود. علاوه بر آن کشورهایی که بورس اوراق بهادار پیشرفته‌تری دارند، رشد اقتصادی بهتری نیز تجربه می کنند. سیستم بانکی نیز می تواند از طریق بورس اوراق بهادار نقدینگی مورد نیاز خود را به دست آورد.
به گفته‌ی وکیل خوب اصفهان اصلی‌ترین وظیفه‌ای که بورس اوراق بهادار دارد این است که بازاری شفاف و واضح برای خرید و فروش اوراق بهادار فراهم کند.

البته لازم به ذکر است که بورس اوراق بهادار مسئولیت‌هایی نیز دارد که به این ترتیب است:

۱٫ پذیرفتن یا لغو پذیرفتن اعضا از جمله کارگزاران، معامله‌گران، بازارگردانان و مشاوران و مدیران سرمایه‌گذاری
۲٫ پذیرفتن یا لغو پذیرفتن ابزارهای مالی قابل خرید و فروش در بورس
۳٫ ایجاد یک سیستم دادوستد مناسب و کارآمد
۴٫ ایجاد یک سیستم مناسب و کارآمد جهت تسویه و پایاپای دادوستد
۵٫ ایجاد یک سیستم مناسب به منظور نظارت بر جریان دادوستد، عملیات بازار و فعالیت اعضا
۶٫ ایجاد امکانات و تسهیلات لازم جهت توزیع و انتشار اطلاعات مربوط به دادوستد

اوراق بهادار قابل معامله

الف) اوراق مشارکت

یک شرکت می تواند با انتشار اوراق مشارکت منبع مالی که مورد نیاز برای فعالیتش است را به دست آورد. افراد نیز با خرید اوراق مشارکت می توانند در آن فعالیتی که شرکت انجام داده است شریک شده و سهمی ببرند.

یک شرکت برای آن که بتواند اوراق مشارکت منتشر کند باید ثابت کند که فعالیتش توجیه اقتصادی داشته و بانک مرکزی یا سازمان بورس آن را تأیید کنند.

سپس مجوز انتشار اوراق مشارکت را می گیرد. با انتشا اوراق مشارکت، شرکت ناشر تضمین می کند که در مواعد مشخص سود معینی را به صورت علی‌الحساب به صاحبان اوراق پرداخت کند.

در پایان فعالیت شرکت سود قطعی را حساب نموده و چنانچه این سود از سودهای علی‌الحساب پرداخت شده بیشتر باشد، مابه‌التفاوت آن را پرداخت می کند.

ب) اوراق اجاره

اگر یک شرکتی بخواهد کارش را گسترش داده و ابزارآلات بیشتری خریداری کند اما منابع مالی مورد نیاز برای خرید آنرا نداشته باشد، می تواند به یک سازمان مالی مراجعه نموده تا آن سازمان اوراق مشارکت منتشر کند.

این سازمان نهاد واسط نامیده می شود. نهاد واسط اوراق مشارکت منتشر شده را به سرمایه‌گذارای می فروشد و با مبلغ به دست آمده ابزارآلاتی که شرکت احتیاج دارد را خریداری می کند و آن را به آن شرکت اجاره می دهد.

این شرکت وظیفه دارد که اجاره‌بهای آن ابزار را به نهاد واسط در مواعد مقرر بپردازد تا آن نهاد نیز آن اجاره بها را سرمایه‌گذاران پرداخت کند. پس از آن که دوره اجاره به پایان رسید نهاد واسط ابزار را به شرکت می فروشد و با مبلغ آن اصل سرمایه‌ی سرمایه‌گذاران را پرداخت می کند.

همانطور که پیش از بیان شد، معاملات سهام در بورس اوراق بهادار حجم زیادی از معاملات را به خود اختصاص داده است. و هرکس می تواند با خرید سهام یه شرکت به همان اندازه مالک شرکت شود.

به طور مثال اگر سهام یک شرکت ۱ میلیارد تومان ارزش داشته باشد و به ۱۰ قسمت تقسیم شود هرکس با خرید یک قسمت از آن مالک یک دهم از آن کارخانه می شود.

همچنین این را نیز بیان نمودیم که متداول‌ترین سهام که مورد معامله قرار می گیرد سهام عادی است. سهام عادی دارای دو ارزش است، یکی ارزش بازاری که متناسب با میزان عرضه و تقاضای آن سهم تعیین می شود و یکی ارزش اسمی که به موجب قانون ایران ارزش اسمی سهام عادی ۱۰۰۰ ریال است.

نتیجه گیری

از این مطلب دریافتیم که اوراق بهادار یک ابزار و اهرم مالی است و هرکس می تواند آن را در بورس اوراق بهادار خرید و فروش کنند. سرمایه گذاران می توانند سرمایه‌های راکد خود را در این بورس سرمایه گذاری کنند و به این ترتیب سود به دست آورند.
شرکت‌ها نیز می توانند با انتشار اوراق بهادار منابع مالی که برای انجام پروژه و طرح خود دارند را تأمین کنند و به این ترتیب سرمایه گذاران را در سود به دست آمده از آن پروژه شریک کنند.

این مقاله را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

این مطلب توسط حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری نگاشته شده است. برای مشاوره حقوقی با ایشان دکمه زیر را کلیک کنید.

اوراق بهادار

اوراق بهادار ابزار مالی قابل داد و ستد و عوضداری است که ارزش مالی دارد و انواع مختلفی دارد که به گونه های مختلف تقسیم بندی می شود. گروهی از اوراق­ بهادار همانند اوراق قرضه، اوراق سهام عادی، اوراق سهام ممتاز و ابزارهای مالی جدیدی (صکوک) از قبیل اوراق مشارکت، مضاربه، اجاره، استصناع و مرابحه، با هدف تأمین مالی مورد استفاده قرار می­گیرند.

انواع اوراق بهادار:

اوراق بهادار اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ در بازاری رسمی و دائمی، در محلی معین که از آن به عنوان بورس اوراق بهادار یاد می شود، معامله می شود.

اوراق قرضه:

ورقه قرضه، برگه بهادار قابل معامله ­ای است که معرف مبلغی وام یا بهره است که به طور کامل یا جزئی در تاریخ یا تاریخ­های تعیین شده باید از سوی ناشر به دارنده اوراق مسترد شود.

اوراق سهام عادی:

سهم، بخشی از سرمایه شرکت سهامی است که تعیین کننده میزان مشارکت، تعهدات و منافع مالک آن در شرکت سهامی است. ورقه سهم، سند قابل معامله­ ای است که بیانگر تعداد سهام مالک آن در شرکت است.

اوراق سهام ممتاز:

ورقه سهام ممتاز مانند سهام عادی، سند قابل معامله و نماینده تعداد سهام مالک آن در شرکت سهامی است، با این تفاوت که سود صاحبان سهام ممتاز، ثابت و بر سود سهام داران عادی مقدم است.

اوراق بهادار اسلامی (صکوک):

از آنجا که برخی از اوراق­ بهادار چون اوراق قرضه به دلیل ربوی بودن، در بازار سرمایه اسلامی قابل معامله نیستند، برخی اندیشمندان اسلامی درصدد طراحی و به کارگیری ابزارهای منطبق با تعالیم اسلام هستند که از آن­ها با عنوان ابزارهای مالی اسلامی یا صکوک یاد می شود.

بنابراین، صکوک اوراق­ بهاداری هستند که براساس قراردادهای مالی مورد پذیرش اسلام طراحی شده ­اند.

این اوراق که غالبا قابل داد و ستد در بازار ثانویه هستند، به سه گروه عمده تقسیم می شوند:

1. اوراق غیر­انتفاعی چون اوراق قرض الحسنه
2. وقف
3. اوراق­ انتفاعی با بازده معین مانند مرابحه، اجاره، استصناع، جعاله و اوراق­ انتفاعی با بازده انتظاری چون اوراق مشارکت و مضاربه

موسسه مشاوران ارائه دهنده انواع خدمات حسابداری و مالی می باشد.

سرمایه گذاری در ارواق بهادار

نقش و اهمیت بورس اوراق بهادار:

با توجه به پویایی اقتصاد و سرعت تحول بازارها، وجود بازار سرمایه کارا با ابزارهای مالی متنوع پیش شرط ضروری استفاده از تمام ظرفیت­ها و اشتغال کامل منابع انسانی و سرمایه ­ای، است و از این میان بورس اوراق بهادار به ویژه اوراق بهاداری که به منظور تأمین منابع مالی منتشر می­شوند، اهمیت فوق العاده ­ای دارند.

اگرچه این اوراق به دلیل ویژگی­های خود دارای آثار و منافع متفاوت­اند، اما به صورت مشترک آثار قابل توجهی دارند که به مهم ترین آن­ها اشاره می­شود:

1. تجهیز منابع مالی: امروزه یکی از راه­های مطمئن جمع­ آوری وجوه لازم برای سرمایه­ گذاری، انتشار اوراق بهادار برای تأمین مالی است. دولت­ها، شهرداری­ها و واحدهای تولیدی و تجاری به جای دریافت تسهیلات از بانک­ها می ­توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار و واگذاری اوراق قرضه، سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار، نیازهای مالی خود را تأمین کنند. به طور معمول این روش تأمین مالی ارزان­تر و مطمئن­تر است.
2. تخصیص بهینه منابع: بازار بورس اوراق بهادار، با نظارت و کنترل مصرف منابع جذب و شرکت های پذیرفته شده در بورس، سرمایه­ های ریز و درشت جامعه را تجهیز و به سمت واحدهای مفید و مولد اقتصادی هدایت می­کند. در نتیجه، سبب افزایش سرمایه ­گذاری، اشتغال، تولید و کنترل تورم می­شود.
3. توزیع عادلانه در آمد و تقسیم مالكیت های بزرگ: انتشار غالب اوراق بهادار تأمین مالی (غیر از اوراق قرضه) به معنای تقسیم مالكیت واحدهای اقتصادی بزرگ بین گروه­هایی از مردم است که تسهیم سود را به دنبال دارد. این امر باعث تحقق هدف­های توزیع عادلانه درآمد و ایجاد احساس مشارکت مردم در فعالیت­های تجاری و تولیدی می­شود.
4. رقابتی شدن بازار پول و سرمایه: وجود بازار کارای اوراق بهادار با ابزارهای متنوع، موجب شفافیت متغیرهای اصلی اقتصاد چون قیمت­ها، نرخ­های سود و هزینه می­شود. در­نتیجه، زمینه سوء استفاده انحصاری مؤسسات پولی و بانکی را از بین می­برد و نرخ­های سود بانکی را به نرخ­های بازده واقعی اقتصاد نزدیک می­کند.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله سود بانکی را به شما پیشنهاد می کنیم.