سازوکار کار با ETFها چیست؟

«تاریخ آخرین به‌روزرسانی این مقاله: تیر ۱۴۰۰»

Bitcoin ETF چیست؟ تاثیر ETF بر قیمت بیت کوین

بیت کوین خودش را به عنوان یک جایگاه قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاری مطرح کرده است، اما از منظر تکنیکی همه کاربران، مثل خیلی از افراد سازمان‌ها، نمی‌توانند به شکل منظم پیگیر بازار باشند. بسیاری معتقدند که ETF Bitcoin می‌تواند این هدف را برآورده کند.

در حالی که کانادا مدتی است از ETF Bitcoin استفاده می‌کند، آمریکا در تلاش است که ETF Bitcoin را وارد بازار سهام خود کند. اجازه بدهید نگاهی کنیم به معنای ETFها و نسبت آن با بیت کوین.

«تاریخ آخرین به‌روزرسانی این مقاله: تیر ۱۴۰۰»

مدت زیادی از شروع به کار بازار بیت کوین و رمز ارز می‌گذرد. تا یک‌دهه قبل، این تکنولوژی فقط توسط جامعه کوچکی از علاقه‌مندانش ‌مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ زمانی که با ۱۰هزار بیت کوین می‌توانستید دو عدد پیتزا بخرید!

چند سال پس از این دوره، شاهد ظهور بسیاری از مبادلات تجاری بودیم که بر پایه این صنعت بنا شده بود؛ بی‌شمار پروژه‌های رمز ارز، ظهور صرافی‌های غیرمتمرکز و موارد دیگر. همراه شدن سازمان‌های بزرگ نیز یک جهش اقتصادی مهم را در این حوزه رقم زد. شرکت MicroStrategy (یک شرکت هوش مصنوعی با هدف آنالیز اطلاعات) بیش از دومیلیارد دلار از سرمایه خود را تبدیل به بیت کوین کرد و حتی شاید به‌زودی بتوانید آخرین مدل محصولات تسلا را با پرداخت بیت کوین بخرید.

اما همچنان موانعی بر سر راه تبدیل بیت کوین به محور اصلی اقتصاد جهان وجود دارد. یکی از روش‌های رفع این موانع، یافتن راه‌حلی برای ایجاد سازوکاری متناسب با نهاد‌ها و افرادی است که همچنان با روش‌های سنتی به مبادله می‌پردازند که در نهایت، پیوستن این قشر به حوزه جامعه کاربران صنعت رمز ارز هدف اصلی این سازوکار است. به گفته بعضی، مسیر برداشت این‌گونه موانع از ETFها می‌گذرد.

ETF Bitcoin چیست؟

ابتدا یک مرور کلی بر مفهوم ETF داشته باشیم. ETF‌ها یک سرمایه قابل مبادله در بورس هستند که عمل ردگیری قیمت‌ها را انجام می‌دهند. به عبارتی هر ETF قیمت سرمایه منسوب به خود را ردگیری می‌کند. ETFها مدت‌هاست که در صنایع مختلف و برای ردگیری سرمایه‌ها در سطوح گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه gold ETF برای دهه‌ها فعالیت کرده است و براساس قیمت طلا نوسان می‌کند.

ETF Bitcoin نیز به همین صورت عمل می‌کند. قیمت ETF قیمت بیت کوین را دنبال می‌کند.

ETF‌ها پلی میان حوزه‌های تجاری مختلف هستند. به عنوان نمونه ETFها در بازارهای قدیمی‌تر مثل NASDAQ و NYSE مبادله می‌شوند. به همین خاطر ETFها می‌توانند مرز میان تجارت سنتی و صنعت رمز ارز‌ها را از میان بردارند و در آینده موجب ادغام این دو حوزه شوند.

اهمیت BitCoin ETFها در چیست؟

بیت کوین از منظر مبادله در سطوح جهانی جزو سرمایه‌های انعطاف‌پذیر و ساده نیست. به طور مشخص حفظ و نگه‌داری از سرمایه‌ها، می‌تواند دردسرهای بزرگی برای یک سازمان بزرگ رقم بزند. نهاد‌های بزرگ برای سرمایه‌گذاری مانند اشخاص عمل نمی‌کنند. آن‌ها برای سهیم شدن در این بازار نوین نیازمند سیستم‌های پیچیده نظارتی و مسیر‌های تجاری جدیدی هستند.

به همین خاطر است که ETFها می‌توانند مسیر سازگارتری جهت افزایش گستره سرمایه‌گذاری در بازار‌های مختلف ارائه دهند. ETFها می‌توانند قیمت سرمایه منسوب به خود را در بازار‌های سنتی به نمایش بگذارند و معامله‌گران این بازار‌ها بدون نگرانی درمورد نگه‌داری از کوین‌های فیزیکال، در فرآیند سرمایه‌گذاری سهیم شوند.

یک Bitcoin ETF می‌تواند علاوه بر بیت کوین شامل سرمایه‌های دیگری نیز بشود. یک Bitcoin ETF می‌تواند سبدی شامل بیت کوین، اتریوم، تسلا، طلا و دیگر سرمایه‌های موجود باشد. این شرایط می‌تواند بستر یک سود ترکیبی و همه‌جانبه را برای سرمایه‌گذار فراهم کند.

نگاهی اجمالی به Bitcoin ETF

وقتی مردم از ETFها صحبت می‌کنند معمولا بحث راجع به ETFها در بازار سهام آمریکاست. با این‌حال ETFها در بسیاری از بازارها کاربرد دارند. به عنوان مثال اولین Bitcoin ETF در بازار سهام کانادا پیاده‌سازی شد. این پروژه به هدفش دست یافت و با نماد BTCC در مبادلات روازنه بازار سهام کانادا قرار گرفت.

حال تمام نگاه‌ها به نهادهای نظارتی آمریکا برای اجازه ورود BTCC به بازار سهام آمریکا دوخته شده است؛ چراکه این بازار بزرگترین بازار مالی جهان محسوب می‌شود. ورود Bitcoin ETF به بازار سهام آمریکا می‌تواند بیت کوین را به جایگاه مطمئن و پایداری برای سرمایه‌گذاری سوق دهد.

تلاش‌های زیادی برای ورود Bitcoin ETF به بازار سهام آمریکا انجام شده است. اما در مارچ ۲۰۲۱ همه اقدامات توسط نهادهای امنیتی و اتحادیه صرافی‌های آمریکا رد شد. باید پرسید چرا اتحادیه صرافی‌ها مخالف کاربردی شدن Bitcoin ETF در بازار سهام آمریکاست؟ آن‌ها معمولا نوسانات بازار رمز ارز، ماهیت غیرقابل کنترل بیت کوین و نقش آن در تحریک و بهم ریختن بازار را از دلایل اصلی عدم تصویب طرح ورود Bitcoin ETF به بازار سهام آمریکا عنوان کرده‌اند. اگرچه این دلایل می‌توانند از جهاتی درست باشند اما این شرایط برای تمام بازارهایی که پیش از این هم دارای انواع ETFها بودند صادق است، یا به عبارتی بحث ETFها یک بحث جدید در بازار‌های مالی نیست.

علاوه بر این بخش مهمی از سازوکار‌های موردنیاز برای ورود بیت کوین به عرصه سرمایه‌های کلان و قانونی در آخرین سقوط بازار بیت کوین عملیاتی شده است. به طور مثال اگر شرکت MicroStrategy چند سال پیش قصد خرید چند میلیارد دلار بیت کوین را داشت، این کار با مشکلات زیادی مواجه بود و به سختی انجام می‌شد، اما این کار امروز به لطف ساختارهای موجود به راحتی انجام می‌شود.

باتوجه به رشد فزاینده بازار بیت کوین احتمال آن وجود دارد که روند‌های نظارتی هم افزایش یابد و در نهایت منجر به ورود Bitcoin ETF به بازار سهام آمریکا شود. گرچه نمی‌توان گفت این اتفاق کی خواهد افتاد، اما می‌توان امیدوار بود که خیلی دور نیست.

چرا باید در Bitcoin ETF سرمایه‌گذاری کنیم؟

آیا Bitcoin ETF ابزار مناسبی برای سرمایه‌گذاری روی بیت کوین است؟ اگر شما فردی هستید که صرفا قصد محافظت از ارزش پس‌اندازتان درمقابل افت ارزش پول را دارید، سرمایه‌گذاری در Bitcoin ETF می‌تواند بهتر از خرید بیت کوین باشد.

گذشته از این، بیت کوین آزادی و برابری تجاری را پیاده‌سازی می‌کند. حفاظت و دسترسی مستقیم به سرمایه و پس‌انداز شخصی‌تان می‌تواند یک امتیاز محسوب شود. علاوه بر این نیاز به ذکر نیست که با استفاده از بیت کوین می‌توان درآمد داشت و به پشتوانه آن وام دریافت کرد.

با توجه به آنچه گفته شد، مزیت‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در Bitcoin ETF وجود دارد. اگر این مزیت‌ها برای شما جذاب محسوب می‌شوند، ETFها انتخاب خوبی هستند.

جمع‌بندی

Bitcoin ETF به سرمایه‌‌گذاران بازارهای سنتی اجازه می‌دهد تا از یک مسیر مناسب و نظارت شده در جریان روند بازار بیت کوین قرار بگیرند. این موضوع به نهادها و سازمان‌ها نیز کمک می‌کند تا سازوکار‌های مناسب برای استفاده از بیت کوین به عنوان یک سرمایه را فراهم کنند.

چقدر طول می‌کشد که نهاد‌های نظارتی آمریکا ورود Bitcoin ETF به بازار سهام آمریکا را بپذیرند؟ سخت می‌توان گفت دقیقا چقدر زمان لازم است تا این اتفاق رخ دهد اما باید این نکته را درنظر داشت که این پروژه نیازمند سازوکارهایی است که هنوز شکل نگرفته‌اند.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) چیست؟ روش سرمایه گذاری در صندوق ETF

در مقاله انواع صندوق های سرمایه گذاری کدامند به تفصیل درباره این صحبت کردیم که استفاده از این صندوق‌ها یکی از بهترین گزینه‌های پیش روی سرمایه‌گذاران ایرانی است. حال، در این مقاله از سایت دکتر رضا درخشی می‌خواهیم بگوییم که کدام یکی از انواع صندوق‌های معاملاتی که شرح آن رفت، می‌تواند بهترین گزینه برای سرمایه گذاری باشد. در این مقاله به معرفی مفهوم ETF به زبان ساده می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم آیا صندوق ETF بخریم یا نه؟ با ما همراه باشید.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس یا ETF چیست؟

اگر در بازار بورس ایران به دنبال استفاده به‌جا و مناسب از سرمایه خود برای برخورداری از سود هستید، قطعا این سوال برای شما ایجاد شده که ETF چیست؟ صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا Exchange-Traded Funds (که ETF مخفف آن است) برای اولین بار حدودا در سال ۱۹۹۳ به بازارهای مالی از جمله انواع بازار بورس راه پیدا کرد. اولین صندوق ETF بیش از ۲۰ سال پیش با نام اسپایدر ( SPDR ) به بازار معرفی شد که به منظور پیروی از شاخص S&P500 طراحی شده بود.

صندوق های ETF از همان ابتدا رشد خوبی را تجربه کردند و توانستند محبوبیت زیادی به‌دست آورند. با گذشت زمان، شناخت این مدل از سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار بیشتر شد تا جایی که امروزه صندوق ETF به یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. اصلی‌ترین دلیل این اتفاق، به وجود آمدن امکان خریداری اوراق بهادار با تنوع بالا بدون نیاز به صرف سرمایه زیاد توسط سرمایه‌گذاران در این روش است و از دیگر مزایای ETF می‌توان به کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری اشاره کرد. البته در ادامه به بررسی کامل‌تر مزایا و معایب ETF خواهیم پرداخت.

صندوق ETF یک امکان برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس که به اختصار با نام ETF (ای تی اف) شناخته می‌شود یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار است که خود مجموعه‌ای از اوراق بهادار مانند سهام را شامل می‌شود (برای اطلاعات بیشتر درباره سهام، مقاله مزایای خرید سهام در بورس را مطالعه کنید). صندوق ETF اغلب تابع شاخص‌های معین بازار می‌باشد. ETF ‌ ها قادر هستند تا در بخش‌های مختلف صنعت اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و یا استراتژی‌های خاص خود را رقم بزنند. ETF از جوانب بسیاری به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شباهت دارد. با این وجود در بازار بورس و معاملات می ‎ توان صندوق ETF را در طول روز درست مانند سهام عادی معامله کرد.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در حقیقت سبدی با قابلیت خرید و فروش در بورس به شمار می‌آید که می‌تواند متشکل از اوراق بهادار مختلف مانند سهام، اوراق قرضه، کالاهای اقتصادی و یا ترکیب همه این‌ها باشد. داشتن سبد متنوع به مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله بودن همانند سهام، دو ویژگی جذاب ETF ها است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در سهام و سرمایه‌گذاری مختلط، همه می‌توانند صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز باشند.

نحوه عملکرد صندوق ETF

همان طور که احتمالا می‌دانید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در واقع پرتفویی از چندین مالی تشکیل می‌دهند و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا برای کاهش ریسک در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود بتوانند صاحب مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر دارایی‌های مختلف شوند. با خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، افراد می‌توانند در چندین دارایی به‌صورت همزمان اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

وقتی می‌گوییم ETF چیست یعنی باید با سازوکار آن آشنا شویم. صندوق سرمایه گذاری قابل معامله نیز سازوکاری مشابه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارد با این تفاوت که می‌توان واحد‌های آن را مانند سهام شرکت‌ها معامله کرد. برخی از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله می‌توانند دنباله‌روی یک بازار، یک صنعت یا یک کالای خاص باشند. برای مثال یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا با تغییرات قیمت طلا در بازار نوسان می‌کند. روند یک صندوق سرمایه‌گذاری اوراق با قیمت بازار اوراق موجود در آن رابطه‌ای مستقیم دارد و یک صندوق سهامی روندی همچون بازار سهام طی می‌کند.

روش سرمایه گذاری در صندوق ETF

روند سرمایه گذاری در صندوق قابل معامله ETF چیست؟ ابتدا یک صندوق از سهام متنوع توسط تامین کننده، که اختیار صندوق دارایی‌های اساسی را دارا است، ایجاد می‌گردد. سپس سهام این صندوق برای فروش به سرمایه‌گذاران در نظر گرفته می‌شود. با این روش بخشی از صندوق قابل معامله در اختیار سهامداران قرار می‌گیرد؛ در صورتی که دارایی‌های اصلی این صندوق به‌صورت جداگانه به آن‌ها تعلق ندارد. با این حال سرمایه‌گذاران در ETF که در حال پیگیری شاخص سهام هستند می‌توانند سهام‌های تشکیل‌دهنده این شاخص را به‌صورت جداگانه برای خود خریداری کنند.

بنابراین روش سرمایه گذاری در صندوق ETF دارای ۳ مرحله است. اول اینکه ارائه دهنده ETF سبدی از دارایی‌ها از جمله سهام، اوراق قرضه، کالا یا ارز را ایجاد می‌کند که لازم است تا این سبد خرید را با یک نماد یکتا (مشابه نماد شرکت‌های فعال در بورس) مشخص ‌کند. در مرحله دوم، سرمایه‌گذاران می‌توانند مانند سهام یک شرکت، اقدام به خرید سهمی از آن سبد کنند. در مرحله آخر نیز خریداران و فروشندگان ETF ، درست مثل یک سهام عادی در طول روز به معامله آن‌ها می‌پردازند.

تفاوت صندوق ETF با سهام‌ها و صندوق مشترک

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس با صندوق مشترک و سهام شباهت‌های بسیاری دارند. این صندوق‌ها روند کلی مشابهی را با سهام طی می‌کنند و از لحاظ ساختاری با صندوق‌های مشترک شباهت زیادی دارند. با این وجود تفاوت‌هایی بین صندوق ETF و سهام و همینطور بین صندوق قابل معامله و مشترک وجود دارد که این تفاوت‌ها را با هم مرور می‌کنیم.

تفاوت ETF با سهام‌ها

ETF ها به مانند سهام‌ها در بورس معامله می‌شوند و نمادهای یکتایی دارند که امکان پیگیری تغییر قیمت را به سهامداران خود می‌دهند. تفاوت سهام و ETF چیست؟ تفاوت در این است سهام فقط نشان‌دهنده یک شرکت است، اما ETF یک سبد دارایی را در بر می‌گیرد.

تفاوت صندوق مشترک و ETF چیست؟

بخش بزرگی از جذابیت ETF ها به داشتن هزینه کمتر نسبت به صندوق‌های مشترک بازمی‌گردد. این عامل باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری را برای وارد شدن به این نوع از معاملات از خود نشان دهند. یکی دیگر از مزایای ETF معافیت بالقوه مالیاتی است که برای سرمایه‌داران گزینه ایده‌آلی جلوه می‌کند. اصولا شاهد گردش مالی بیشتری در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در مقایسه با ETF هستیم. به خصوص آن‌هایی که در حال اداره شدن به طور فعال هستند و معاملات آن‌ها می‌تواند افزایش سرمایه را نتیجه دهد. به همین ترتیب زمانی که سرمایه‌گذاران اقدام به فروختن صندوق مشترک می‌کنند، مدیر با فروش اوراق بهادار امکان جمع کردن نقدینگی را دارد. در هر یک از حالات مختلف سرمایه‌گذاران با مالیات درگیر می‌شوند. این در حالی است که ETF از این مالیات معاف است.

با وجود این که صندوق‌های ETF امروزه رواج بیشتری دارند، اما همچنان تعداد صندوق‌های مشترک موجود به وضوح بیشتر است. این دو صندوق ساختارهای مدیریتی متفاوتی را شامل می‌شوند. مدیریت صندوق‌های مشترک به‌صورت فعال یا اکتیو صورت می‌پذیرد؛ اما شیوه مدیریت در صندوق‌های ETF به صورت منفعل یا پسیو است. روش سرمایه گذاری در صندوق ETF شباهت بسیاری به سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک دارد. اما تفاوت اصلی صندوق قابل معامله با صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر، امکان ایجاد نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار سهام است.

نقدشوندگی صندوق های ETF

ETF اقدام به حذف رکن ضامن نقدشوندگی کرده است و زمینه نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری ETF را در بازار رکن جدیدی به نام بازارگردان فراهم می‌کند. بازارگردان زمانی که عرضه‌کننده‌ای وجود نداشته باشد و یا خریداری تمایل به انجام معامله نداشته باشد دست به کار می‌شود و با خرید یا فروش واحدهای تقاضا شده یا عرضه شده، کار خود را انجام می‌دهد.

مزایا و معایب صندوق ETF چیست؟

شما با دانستن مزایا و معایب صندوق های قابل معامله می‌توانید عملکرد منطقی‌تر و مطمئن‌تری هنگام سرمایه‌گذاری داشته باشید. صندوق ETF نیز به مانند هر یک از روش‌های سرمایه‌گذاری و گردش پول، مزایا و معایبی را شامل می‌شود. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری باید هر یک از خواص و ویژگی‌ها را شناخت و با بررسی جنبه‌های مختلف به انتخاب بهترین روش برای خود اقدام کرد.

مزایای صندوق ETF

با اینکه صندوق های قابل معامله همه‌گیری صندوق‌های کهنه‌تر را ندارند، اما با بیان مزایای ETF می‌توان سرمایه‌گذاران را برای تغییر جهت به سوی خود ترغیب کرد. وجود صندوق های ETF به طور چشمگیری به گرمای رقابت بین صندوق‌ها و همچنین سهامداران افزوده است. مزایای صندوق ETF عبارتند از:

۱. ETF را می‌توان در بازار بورس معامله کرد. به همین دلیل یکی از روش‌های بسیار ساده سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود

۲. هزینه کمتری را به دلیل داشتن واحدهای ارزان نسبت به صندوق‌های مشترک دارد

۳. بازده مشابهی را با وجود داشتن هزینه کمتر نسبت به بقیه صندوق‌ها دارد

۴. با وجود داشتن قابلیت بازگردانی، بستر لازم برای امکان افزایش نقدشوندگی واحدهای صندوق فراهم شده است

۵. سهام در آن ‎ ‌ها متنوع است. یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران سهام صنایع مختلفی را در یک سبد جای دهند

۶. ETF در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کند. چرا که برای خرید همه سهام‌های یک سبد خاص، پول و تلاش زیادی صرف می‌شود، اما فقط با کلیک بر روی یک دکمه می‌شود صندوق قابل معامله را به سبد خرید اضافه کرد

۷. قابلیت خرید و فروش آنلاین از مزیت‌های بدیهی و لازم ETF در دنیای دیجیتال امروز است که باعث استفاده بهینه و به روز بودن این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود

۸. صندوق های قابل معامله دارای شفافیت بالایی هستند. هر فردی که به اینترنت دسترسی داشته باشد قادر خواهد بود تا تغییرات قیمت بر روی هر یک از ETF های خاص را در بورس مشاهده کند. علاوه بر این نکته باید گفت که منابع صندوق روز به روز برای عموم اطلاع‌رسانی می‌شود که این برخلاف سایر صندوق‌ها است که به صورت ماهانه و یا هر چند ماه یک بار اقدام به افشای این اطلاعات می‌کنند

۹. معاملات واحدهای صندوق ETF معافیت مالیاتی دارند که این خود از بارزترین مزایای ETF برای سهامداران خواهد بود

معایب صندوق ETF

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله معایب زیادی ندارند و همین نکته می‌تواند به شما یادآوری کند که دلیل روند رو به رشد ETF چیست. اما به مانند هر روش دیگری نکاتی هست که باید به آن‌ها توجه لازم را داشت. در معامله واحد‌های ETF باید هزینه‌های معاملاتی آن را پرداخت کرد که این هزینه‌ها شامل هزینه کارمزد کارگزاری‌های آنلاین است. هرچند که این هزینه در معاملات سهام نیز وجود دارد.

مانند هر اوراق بهادار دیگری، قیمت واحد‌های صندوق های قابل معامله می‌تواند تحت تاثیر هیجان افراد تازه‌کار قرار گیرد و با توجه به نوسانات عرضه و تقاضای بازار دست‌خوش تغییرات بسیاری شود. البته که این مسائل در بازار بورس همواره وجود دارد و امری طبیعی به شمار می‌آید. یکی از محدودیت‌های صندوق ETF به دلیل معامله شدن مانند سهام این است که امکان دارد تا قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند.

کاهش ریسک با سرمایه‌گذاری در ETF

ما در این مقاله سایت دکتر درخشی سعی کردیم تا پاسخ مناسبی به سوال ETF چیست برای شما عزیزان ارائه دهیم و شما را با صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس آشنا کنیم. همچنین روش سرمایه گذاری در صندوق ETF را برای شما توضیح دادیم. آنچه در مجموعه‌ این آگاهی‌ها بیشتر خودنمایی می‌کند این است که صندوق های قابل معامله با ترکیب اوراق بهادار، ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند. بنابراین ETF یکی از آن گزینه‌هایی است که شما با بهره‌گیری روشمند، دقیق و آگاهانه از آن می‌توانید به عنوان یکی از روش‌های با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران استفاده‌اش کنید. البته این شیوه بهره‌گیری نیازمند آموزش، کسب تجربه و مهم‌تر از هر چیزی، داشتن متخصصی باتجربه در کنار خود است و ما همگی این ارکان را در دوره آموزش مقدماتی بورس برای شما عزیزان گرد هم آورده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم حتما از این دوره دیدن کنید تا از مزایای ارزشمند آن بی‌بهره نمانید.

اگر سوالی درباره صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) دارید، در قسمت نظرات پایین صفحه مطرح کنید تا کارشناسان سایت دکتر درخشی پاسخگوی شما عزیزان باشند.

صندوق‌ سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) چیست؟

صندوق قابل معامله در بورس ETF یا Exchange-traded fund یکی از روش‌های ایمن برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس است.

آیا برای سرمایه‌گذاری در بورس دانش کافی دارید؟ آیا زمان کافی برای بررسی سهام شرکت‌های مختلف را دارید؟ آیا می‌توانید بازارهای مختلف را زیر نظر بگیرید و زمان‌های مناسب برای ورود به آن را پیدا کنید؟

اگر پاسختان به سوال‌های مطرح شده منفی است، خواندن این مقاله می‌تواند برای شما سودمند باشد. اگر در خاطرتان باشد، در مقالات گذشته، انواع نهادهای مالی را معرفی کردیم. همچنین گفتیم که این نهادها، سازمان یا موسساتی هستند که نقش واسطه‌های مالی را اجرا می‌کنند. این واسطه‌های مالی باعث می‌شوند که سرمایه‌ها با سرعت بیشتر و با هزینه‌ا‌ی کمتر در گردش باشند. این نهادها باعث ایجاد ارتباط بین افرادی که مازاد منابع دارند و افرادی که با کمبود منابع مواجه هستند، می‌شوند.

همچنین اشاره شد که یکی از نهادهای مالی نسبتا جدید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) هستند. در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با این صندو‌ق‌ها و مزایای آن آشنا کنیم. قبل از رفتن به سراغ ETFها اشاره‌ی کوچکی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نحوه فعالیتشان خواهیم داشت.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری چه فعالیتی انجام می‌دهند؟

در مقاله آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انواع مختلف این صندوق‌ها را معرفی کردیم. همچنین گفتیم که این صندوق‌ها وجوه دریافتی از مشتریان خود را در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. این حوزه‌ها ممکن است سهام و یا حق تقدم سهام، پروژه‌های ساختمانی، طلا، ارز، انواع اوراق بهادار و هر‌چیزی که مشخصات آن در امیدنامه صندوق آورده شده است، باشد. صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق‌های سهامی و صندوق‌های جسورانه نمونه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بودند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله بورسی (Exchange Traded Funds)

به صندوق‌هایی که واحدهای آن‌ها قابلیت معامله در بورس یا فرابورس را نیز دارند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا به اختصار (ETF) گفته می‌شود. عملکرد این صندوق‌ها به‌طور مستقیم به عملکرد دارایی‌های صندوق و مدیریت آن بستگی دارد. در حال حاضر واحدهای 43 صندوق سرمایه‌گذاری مختلف در بازار وجود دارد که برخی از آن‌ها در بورس و برخی دیگر در فرابورس فعال هستند. بیشتر صندوق‌های قابل معامله در بازار ما از نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت هستند.

منظور از واحدهای سرمایه‌گذاری چیست؟

در یک صندوق سرمایه‌گذاری با توجه به نوع صندوق، در دارایی‌های متفاوتی سرمایه‌گذاری می‌شود. شما یک صندوق فرضی را در نظر بگیرید که 70 درصد دارایی‌هایش را در اوراق با درآمد ثابت، 20 درصد آن را در سهام شرکت‌های مختلف و 10 درصد باقی‌مانده را در طلا سرمایه‌گذاری کرده است، می‌توان گفت این شرکت یک پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری) متنوع برای خود ساخته است و ارزش این پرتفوی متنوع را به‌صورت واحد بفروش می‌رساند. خرید واحدهای صندوق فرضی ایکس مثل این است که شما با خرید یک دارایی، 70 درصد پول خود را در اوراق با درآمد ثابت، 20 درصد آن را در سهام شرکت‌های مختلف و 10 درصد را در طلا سرمایه‌گذاری کرده باشید.

تنوع در واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری

نحوه انجام معاملات ETF چگونه است؟

همانند خرید و فروش سهام، برای معامله کردن واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز به کد بورسی نیاز دارید. با داشتن کد بورسی از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری خود، می‌توانید به‌صورت آنلاین واحدهای این صندوق‌ها را معامله کنید. یکی از مزایای استفاده از این صندوق‌ها این است که شما می‌توانید هر زمان که خواستید بخش یا کلی از سرمایه‌گذاریتان را به فروش برسانید.

مزایای استفاده از ETF

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها بسیار ساده است. با انتخاب این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری شما با صرف زمان کمتر برای انتخاب سهام مناسب، می‌توانید پرتفویی متنوع را در قالب یک سهم داشته باشید. از دیگر مزایای این صندوق‌ها پایین بودن هزینه آن است. دلیل پایین بودن هزینه این صندوق‌ها این است که برای معامله در آن‌ها نیاز به صرف هزینه بابت بازاریابی نیست و تنها کارمزد انجام معاملات کاسته می‌شود. علاوه‌بر موارد ذکر شده در این صندوق‌ها بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری صدور و ابطال هیچ‌گونه مالیاتی اخذ نمی‌شود. دوره فعالیت این صندوق‌ها نامحدود بوده و محدودیتی بابت خرید تعداد واحدها وجود ندارد. دوره پرداخت وجه بازخرید نیز بین 3 تا 4 روز کاری است.

انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله با درآمد ثابت به‌عنوان بخشی از پرتفوی شما، می‌تواند ریسک مربوط به سرمایه‌گذاری‌هایتان را کم کند و منجر به بهینه‌سازی پرتفوی شما (سبد سرمایه‌گذاری) شود.

چگونه از اعتبار این صندوق‌ها مطمئن شویم؟

با توجه به این‌که معاملات مربوط به واحدهای این صندوق‌ها در بورس انجام می‌شود می‌توان اطمینان داشت که نظارت کافی بر این صندوق‌ها وجود دارد. علاوه‌بر آن تعداد زیادی از این صندوق‌ها دارای ضامن نقدشوندگی و یا بازارگردان هستند. در صورتی که مدیر صندوق نتواند وجوه سرمایه‌گذاران را پرداخت کند این دو رکن مسئولیت بازپرداخت را به‌عهده می‌گیرند.

ارکان اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری عبارتند از:

مجمع صندوق، مدیر صندوق، متولی صندوق، ضامن نقدشوندگی، بازارگردان، حسابرس، مدیر ثبت، کارگزاران صندوق، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق . در ادامه قصد داریم دو رکن اصلی صندوق‌ها را توضیح دهیم و با کار آن‌ها آشنا شویم.

ضامن نقدشوندگی

یکی از ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری ضامن نقد‌شوندگی است. در صورتی که مدیر صندوق نتواند در زمانی مشخص اصل پول سرمایه‌گذار و سود آن را پرداخت کند، مسئولیت پرداخت این مبالغ بر‌عهده‌ ضامن نقدشوندگی است.

برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری فاقد این رکن هستند. البته عدم وجود ضامن نقدشوندگی مشکل زیادی برای سرمایه‌گذاری ایجاد نمی‌کند. چون واحدهای این صندوق‌ها از نقدشوندگی بالایی برخوردارند و به راحتی می‌توان آن‌ها را در بورس معامله کرد. با این‌که رکن ضامن نقد‌شوندگی برای ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری حذف شده است، اما هنوز تعداد زیادی از صندوق‌ها دارای ضامن هستند.

بازارگردان

از بازارگردان می‌توان بجای رکن ضامن نقدشوندگی استفاده کرد. بازارگردان‌ها معمولا یک کارگزاری یا شرکت مالی هستند که باعث تسهیل معاملات در بازار می‌شوند و مسئولیت سازوکار کار با ETFها چیست؟ نقدشوندگی واحدهای سرمایه‌گذاری را بر‌عهده دارند. به‌طور کلی بازارگردان‌ها با حجم زیادی از اوراق بهاداری که در دست دارند موظف هستند تا عرضه و تقاضا واحدها را به تعادل برسانند. در دوران رکود اگر این واحدهای سرمایه‌گذاری خریداری نداشته باشند، بازارگردان باید این اوراق را خریداری کنند. به‌طور کلی بازارگردان‌ها از ایجاد صف‌های خرید و فروش جلوگیری می‌کنند.

تابلو معاملاتی این صندوق‌ها کمی متفاوت از تابلو معاملاتی شرکت‌های سهامی است. شکل زیر تابلو معاملاتی یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت را نشان می‌دهد. خوب به تابلو نگاه کنید، چه چیزهای متفاوتی در آن می‌بینید؟

تابلوی صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس با درآمد ثابت

تفاوت تابلو این صندوق‌ها با تابلو شرکت‌های سهامی در این است که، در تابلوی صندوق‌ها بجای EPS و P/E شما نماد NAV را می‌بینید. NAV یا ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها به‌طور لحظه‌ای بروز رسانی می‌شود.

NAV چیست؟

کلمه NAV یا ناو به معنای خالص ارزش دارایی‌ها است و از عبارت Net Asset Value گرفته شده. در واقع NAV هر صندوق بیانگر این است که اگر مدیر صندوق تمامی بدهی‌ها و هزینه‌های صندوق را پرداخت کند، به‌ازای هر واحد، چقدر دارایی باقی می‌ماند. قیمت بازاری این صندوق‌ها توسط فرایند عرضه و تقاضای بازار مشخص می‌شود.

برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به چه مواردی باید توجه کنیم؟

مهم‌ترین موردی که در انتخاب صندوق باید به آن توجه کرد، نحوه‌ی عملکرد صندوق طی دوره‌های مختلف است. تنها با مشاهده خالص ارزش دارایی‌های یک صندوق طی چند روز نمی‌توانید نحوه عملکرد آن‌ها را مشخص کنید، اما بازدهی سالانه صندوق‌ها می‌تواند روشی مناسب برای ارزیابی عملکرد صندوق باشد.

بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، فاقد سود تقسیمی هستند. در صورتی که صندوق، از طریق سرمایه‌گذاری‌هایش سود کند، NAV آن یا ارزش خالص دارایی‌های آن افزایش می‌یابد در نتیجه قیمت هر واحد آن رشد می‌کند.

بعضی از صندوق‌ها وجود دارند که بین سهامدارانشان مقداری سود نقدی تقسیم می‌کنند. تقسیم سود نقدی باعث خروج وجه نقد از صندوق می‌شود و می‌تواند NAV صندوق را کاهش دهد. اما این کاهش NAV به معنی ضرر سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها نیست.

واحدهای این صندوق‌ها نسبت به سهام شرکت‌های معمولی که در بورس یا فرابورس معامله می‌شوند، آرام‌تر رشد می‌کنند اما ریسکشان نیز به مراتب پایین‌تر از سهام شرکت‌های بورسی است.

این صندوق‌ها مانند سهم‌های موجود در بازار، دارای یک نماد معاملاتی هستند. با جستجوی نام و یا نماد این صندوق‌ها در سایت tsetmc.com می‌توانید صفحه معاملاتی مربوط به این صندوق‌ها را ببینید. واحدهای این صندوق‌ها همانند سهم‌های موجود در زمان کاری بازار معامله می‌شوند. نحوه‌ی خرید و فروش واحدهای این صندوق‌ها نیز، همانند ساز‌و‌کار خرید و فروش سهام است.

هر صندوق سرمایه‌گذاری دارای یک سایت مجزا است که تمامی اطلاعات مربوط به آن صندوق را می‌توان در آن دید. برای مثال در تصویر زیر، می‌توانید اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری در یکی از صندوق‌ها را ببینید.

اطلاعات مربوط به یک صندوق‌ سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

در قسمت بالا راجع‌به NAV صحبت کردیم. هر صندوق سرمایه‌گذاری دارای سه قیمت صدور، ابطال و قیمت آماری است در ادامه به توضیح هر کدام از این موارد می‌پردازیم.

قیمت صدور هر واحد یا NAV صدور

اگر افراد جدیدی تمایل به سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق را داشتند، واحدها با قیمت صدور به آن‌ها فروخته می‌شود که به آن NAV صدور نیز گفته می‌شود. با دقت به جدول بالا می‌بینید که قیمت صدور هر واحد کمی بیشتر از قیمت ابطال یا آماری آن است.

در واقع سرمایه‌گذار تازه وارد یک پولی را به صندوق می‌دهد و سازوکار کار با ETFها چیست؟ از او تقاضای خرید واحد‌های صندوق را می‌کند. صاحبان این صندوق‌ها برای انجام این کار مبلغی را به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. کارمزد دریافت شده از خریدار دلیل بالاتر بودن قیمت صدور هر واحد از قیمت یا ارزش ابطال آن است.

قیمت ابطال هر واحد یا NAV ابطال

وقتی شخصی قصد می‌کند که واحدهای صندوق را فروخته و وجوه نقد حاصل از آن را از صندوق خارج کند، به اصطلاح می‌گوییم که آن فرد قصد ابطال واحدهای خود را دارد. زمانی که شخص واحدهای صندوق را ابطال می‌کند، مدیر صندوق فرض می‌کند که قسمتی از دارایی‌های صندوق فروخته شده و پس از کسر کارمزد معاملات از آن، سرمایه‌گذار می‌تواند پول و سرمایه خود را برداشت کند.

قیمت آماری هر واحد یا NAV آماری

در برخی مواقع ممکن است مقداری از دارایی‌های صندوق مثل سهام قابلیت خرید یا فروش نداشته باشند، بنابراین نمی‌شود قیمت واقعی این سهم‌ها را مشخص کرد. در شرایطی این‌چنین که محاسبه تعیین قیمت خرید و فروش امکان ‌پذیر نیست، به مدیران صندوق این اختیار داده شده است که ارزش حدودی این سهم‌ها را تخمین بزنند و آن را تعدیل کنند. در چنین شرایطی NAV محاسبه شده، مبنای تعیین قیمت صدور و ابطال NAV در نظر گرفته می‌شوند. همچنین اگر مدیر هیچ‌ کدام از سهم‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری را تعدیل نکند در این صورت NAV آماری با NAV ابطال با هم برابر هستند.

جمع‌بندی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله که به اختصار به آن‌‌ها ETF نیز می‌گویند، از نهادهای مالی جدید هستند. این سازوکار کار با ETFها چیست؟ صندوق‌‌ها بعضی از ویژگی‌های صندوق‌ با درآمد ثابت و مقداری از ویژگی‌های صندوق با درآمد متغیر را با هم دارند. سهام این صندوق‌ها همانند سهام سایر شرکت‌های فعال در بورس در طول روز مورد معامله قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باعث می‌شود که شما با صرف زمان کمتر برای انتخاب سهام مناسب، پرتفویی متنوع را در قالب یک سهم داشته باشید.

نظرات ارزشمند شما

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت کنید.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا ETF چیست و چه مزایایی دارد؟

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، یکی از روش‌های پرطرفدار سرمایه‌ گذاری است که از ریسک معقولی برخوردار بوده و افراد می‌توانند به‌صورت بلندمدت انتظار بازدهی معقولی را از آن داشته باشند و یکی از آن ها صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا ETF است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با هدف مدیریت حرفه‌ای وجوه و کسب بازدهی مناسب از طریق تجمیع سرمایه‌ افراد و سرمایه‌گذاری در اوراق‌بهادار، تشکیل شده‌اند و در سطح جهان تنوع بالایی دارند. به طور کلی، صندوق‌ها، در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه ‌گذاری می‌کنند که عبارتند از:

• اوراق دارایی (سهام)
• اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی)
• اوراق مشارکت دولتی (بدون ریسک)

بازده و واحدهای این ابزارها، با استفاده از ارزش خالص دارایی یا NAV ارزیابی و قیمت‌گذاری می‌‌شود. ارزش خالص دارایی Net Asset Value (NAV)، برابر است با مجموع تمام دارایی‌ها منهای تمام بدهی‌هایی که در یک سبد قرار می‌گیرد، تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق. یکی از معروف‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (EXCHANGE TRADED FUND) یا ETF نام دارد که مانند یک سهم در بازار سرمایه معامله و قیمت آن از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. آن‌ها، ساختاری شبیه صندوق سرمایه گذاری مشترک داشته و در بازار بورس اوراق بهادار و با قیمتی نزدیک به NAV دادوستد می‌شوند. ارزش مبنای هر واحد سرمایه گذاری در صندوق‌های قابل معامله ۱۰٫۰۰۰ ریال است و NAV آن‌ها هر ۲ دقیقه یک‌بار محاسبه می‌گردد. دوره فعالیت آن‌ها، به‌صورت نامحدود بوده و حداقل و حداکثری برای سرمایه‌گذاری افراد حقیقی و حقوقی در نظر گرفته نشده است. بازخرید واحدهای آن‌ها در کوتاه‌مدت بدون پرداخت جریمه امکان‌پذیر بوده و دوره پرداخت وجه بازخرید واحدها حداکثر یک روز کاری است. به همین دلیل، نقدینگی و شفافیت قیمتی نسبتاً بالایی دارند.

تاریخچه پیدایش صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)

پیشینه شکل‌گیری این صندوق‌ها، به بحران مالی سال ۱۹۸۷ بازمی‌گردد. در سال ۱۹۸۷ روز دوشنبه که به دوشنبه سیاه معروف است شاخص داوجونز ۵۰۸ واحد یا ۲۲٫۶۱ درصد سقوط کرد و باعث وارد آمدن زیان ۵۰۰ میلیارد دلاری به سرمایه‌گذاران در بورس شد. سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در آن سال به این دلیل که برای کشف قیمت واحدهای خود و فروش آن باید تا پایان آن روز منتظر می‌ماندند، بیشترین ضرر را متحمل شدند. ازاینجا بود که ایده اولیه ایجاد صندوق قابل معامله مطرح شد. در تاریخ ۲۹ ژوئن سال ۱۹۹۳ اسپایدر (SPDR) که در حال حاضر بزرگ‌ترین ETF جهان است کار خود را آغاز نمود. سرمایه‌گذاری اصلی آن روی طلا است. در حال حاضر صندوق قابل معامله آرمان سپهر آشنا به‌عنوان قدیمی‌ترین صندوق بورسی کشور در حال فعالیت است؛ که در تاریخ ۰۷/۰۶/۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز نمود.

ویژگی های صندوق های قابل معامله

ETF به سه دسته سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری مختلط و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند. تفاوت این سه نوع، علاوه بر استراتژی معاملاتی آن‌ها، در کارمزد خریدوفروش آن‌ها است. ازجمله ویژگی‌های آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. به‌صورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند
2. دربرگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
3. NAV آن‌ها هر ۲ دقیقه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود، بنابراین لازم نیست برای خریدوفروش واحدهای خود مانند صندوق‌های غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.
4. خریدوفروش آن‌ها معاف از مالیات است.
5. کارمزدها
6. کارمزد ETF از نوع درآمد ثابت فقط شامل کارمزد خریدوفروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫۰۰۰۷۲۵ و کارمزد فروش هم ۰٫۰۰۰۷۲۵ ضرب در کل قیمت خرید یا فروش است و درمجموع کارمزد خریدوفروش ۰٫۰۰۱۴۵ است.
7. کارمزد ETF از نوع سهامی فقط شامل کارمزد خریدوفروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫۰۰۴۶۴ و کارمزد فروش هم ۰٫۰۰۴۷۵ ضرب در کل قیمت خرید یا فروش است و درمجموع کارمزد خریدوفروش ۰٫۰۰۹۳۹ است.
8. کارمزد EFT از نوع مختلط فقط شامل کارمزد خریدوفروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫۰۰۲۴۳ و کارمزد فروش هم ۰٫۰۰۲۶۴ ضرب در کل قیمت خرید یا فروش است و درمجموع کارمزد خریدوفروش ۰٫۰۰۵۰۷ است.
9. همچنین هزینه‌های عملیاتی ETF در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به دلیل انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری، کمتر است. مانند اغلب صندوق‌های غیرقابل معامله ضامن نقد شوندگی ندارد و در عوض رکن جدیدی به‌عنوان بازار گردان، فراهم آوردن نقد شوندگی آن‌ها را بر عهده دارد و در مواقعی که عرضه‌کننده‌ای وجود ندارد یا تقاضای دیگری وجود نداشته باشد خریدوفروش واحدها را انجام می‌دهد.
10. تأسیس و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین شفافیت اطلاعاتی قابل‌توجهی دارند.
11. تفاوت اصلی EFT با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقد شوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.
12. ترکیب دارایی‌های صندوق‌های بورسی
13. هر نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، سهامی، مبتنی بر طلا، شاخصی و مختلط می‌توانند به‌صورت قابل معامله در بازار بورس ارائه شوند. آن‌ها با توجه به نوع فعالیتشان ترکیب دارایی متفاوتی دارند. مثلاً ترکیب دارایی ETF سهامی مشابه صندوق‌های سهامی است و یا ETF شاخصی پیرو ترکیب دارایی استاندارد صندوق‌های شاخصی هستند و تنها تفاوت آنها با نوع معمولی آن در نوع ارائه و خریدوفروش آن‌ها است.

ETF برای چه افرادی مناسب است؟

این سرمایه‌گذاری، می‌تواند برای همه مناسب باشد چون هم امکان بهره‌مندی از تنوع سبد خرید و هم کاهش میزان ریسک‌پذیری در این صندوق‌ها وجود دارد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در آن برای افرادی که علاقه‌مند به بازار سهام هستند، جذاب است؛ اما باید توجه کرد که صبر داشتن بسیار مهم است و حداقل باید مدت ۶ ماه زمان گذاشت تا به بازده مناسبی رسید.

مزایای صندوق قابل معامله (ETF) چیست؟

۱- خرید و فروش آسان و نقد شوندگی خوب

واحدهای سرمایه‌گذاری آن ها به‌آسانی و به‌صورت آنلاین قابل معامله هستند این قابلیت از بزرگ‌ترین مزیت این نوع از صندوق‌ها است که آن‌ها را قابل‌رقابت با سرمایه‌گذاری در بازار سهام است. همچنین زمان بازپرداخت مبلغ فروش این واحدها حداکثر ظرف مدت ۳ روز به‌حساب مشتری انتقال می‌یابد؛ بنابراین آن‌ها نقد شوندگی بهتری نسبت به نوع غیرقابل معامله خود را دارند.

۲- محاسبه NAV آنی

میزان NAV یا ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها معمولاً برای روز کاری بعد محاسبه می‌شود یعنی برای خرید یک واحد سرمایه‌گذاری آن‌ها باید قیمت فردا آن واحد محاسبه شود ولی در ETF میزان NAV هر دو دقیقه محاسبه می‌شود و برای خرید آنلاین و محاسبه قیمت هر واحد مشکلی وجود ندارد.

۳- معافیت مالیاتی

طبق قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به‌منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، خریدوفروش واحدهای سرمایه‌گذاری ETF معاف از مالیات است؛ و همان‌گونه که قبلاً ذکر شد برای خریدوفروش این واحدها هیچ‌گونه مبلغی جز کارمزد خریدوفروش دریافت نمی‌شود.

۴- بدون نیاز به صف خریدوفروش

درست است که ساز و کار سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها مشابه بازار سهام است اما سرمایه‌گذاران برای معامله واحدهای آن‌ها نیازی به منتظر بودن در صف خرید و یا فروش ندارند و به‌صورت آنی قابل معامله هستند.

۵- شفافیت

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در طول روز و هنگامی‌که بازارها باز هستند، خریدوفروش می‌شوند. قیمت‌گذاری سهام آن‌ها در طول ساعت کاری بورس به‌صورت پیوسته است؛ بنابراین سرمایه‌گذاران آنها در لحظه می‌دانند چه مبلغی برای خرید سهام پرداخت کرده یا چه مبلغی برای فروش سهام دریافت می‌کنند.
شفافیت احتمال تقلب یا سوءاستفاده از طرف مدیران صندوق را کاهش می‌دهد.

۶- هزینه‌های پایین‌تر

هزینه‌های عملیاتی صندوق بورسی نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله کمتر است. دلیل آن انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری است.

۷- معایب ETF چیست؟

امکان خریدوفروش لحظه‌ای در بورس همان‌طور که می‌تواند به‌عنوان مزیت این نوع صندوق‌ها مطرح شود اما در شرایطی می‌تواند برای سرمایه‌گذاران نوپا که کمتر توانایی کنترل هیجانات خود را دارند زیان‌آور باشد، چون برای دستیابی به بازدهی مطلوب نیاز به‌صرف زمان مناسب است؛ اما افراد تازه‌کار شاید کند بودن و یا ضرر کوتاه‌مدت احتمالی را نتوانند تحمل کنند و با ضرر سرمایه خود را خارج کنند. درصورتی‌که ذات سرمایه‌گذاری در صندوق‌های غیرقابل معامله در بورس بر اساس سرمایه‌گذاری میان‌مدت و یا بلندمدت است.

۸- انواع ETFها

در دنیا انواع متنوعی از آن‌ها وجود دارد که به‌خوبی متنوع شده‌اند و این اجازه را می‌دهند تا یک پرتفوی با تنوع خوب با سرمایه‌گذاری در چند ETF حاصل شود.
یک صندوق ممکن است دارایی‌ها متفاوتی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال یک ETF ممکن است ترکیبی از سهام، سپرده بانکی، شمش طلا، اوراق خزانه دولتی، مقداری پول نقد، سکه، ارز یا ترکیبی از تمامی این موارد داشته باشد. انتخاب نوع ETF به روحیه و انتظار بازدهی افراد بستگی دارد. برای خرید آنها بهتر است دیدگاه میان‌مدت و بلندمدت (بیش از ۶ ماه) وجود داشته باشد.

لیست صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس

در حال حاضر ۲۹ ETF در کشور فعالیت می‌کنند که از میان آن‌ها ۱۲ عدد با درآمد ثابت، ۸ عدد سهامی، ۴ عدد طلا، ۳ عدد مختلط و ۲ عدد شاخصی هستند. برای اطلاع از لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، می‌توانید به سایت سازمان بورس و اوراق بهادار، مراجعه کنید.

بهترین ETF را چگونه شناسایی کنیم؟

برای شروع سرمایه‌گذاری، باید کارنامه ETF را در بازه حداقل ۶ ماهه بررسی کنیم و بر اساس وضعیت فعالیت و میزان بازدهی، آن را انتخاب کنیم.
و سپس از طریق یک کارگزاری معتبر برای خرید واحدهای سرمایه‌گذاری اقدام کنید.

چگونه ETF بخریم؟

خرید واحدهای ETF، مستلزم دارا بودن کد معاملاتی فعال در سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است. واحدهای خریداری‌شده بانام هستند و گواهی خرید مربوطه توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه صادر می‌شوند. آن‌ها از تمام دفاتر کارگزاری‌ها و سامانه برخط معاملات قابل معامله هستند که این امر، سرمایه‌گذاری در ETF و خروج از آن را بسیار آسان نموده است. با خریدوفروش واحدهای این صندوق‌ها، درصدی به‌عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه‌گذار کسر می‌گردد. ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها به لحظه محاسبه و به اطلاع سرمایه‌گذاران می‌رسد. آن ها معمولاً هیچ تقسیم سودی ندارند و همه سود سرمایه‌گذاری‌ در NAV آن خلاصه می‌شود. از دیگر مزیت‌های آن ها، ارزان بودن آن‌ها نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است؛ زیرا خریداران ETF از طریق کارگزاران بورس، معاملات خود را انجام می‌دهند و بنابراین هزینه‌های بازاریابی وجود ندارد و به دلیل اینکه بیش‌تر آن‌ها به شکل منفعل مدیریت می‌شوند، معمولاً هزینه‌های کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های دیگر دارند.

صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

سرمایه‌گذاری از طریق صندوق ها یکی از راه های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. سرمایه‌گذاری در صندوق ها رایج ترین راه برای آن دسته از افرادی است که به سرمایه‌گذاری در بورس مشتاق‌اند اما دانش و یا زمان کافی برای تحلیل بازار و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری خود را ندارند. صندوق های سرمایه‌گذاری شامل ترکیب متنوعی از دارایی ها هستند که توسط تیم تحلیلگران صندوق انتخاب و مدیریت می‌شوند. سرمایه‌گذاران در ازای پرداخت وجه صاحب واحدهای صندوق می‌شوند. هر یک از این واحد ها چکیده ای از کل دارایی های صندوق است. بنابراین حتی افراد با مبالغ سرمایه‌گذاری اندک میتوانند با خرید واحد های صندوق، در ترکیبی از دارایی های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق ها انواع مختلفی دارند. در مقاله انواع صندوق های سرمایه‌گذاری به توضیح کامل درباره صندوق ها پرداخته‌ایم. در این مقاله میخواهیم به طور اختصاصی به موضوع صندوق های نیکوکاری بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف صندوق نیکوکاری، از ویژگی های آن برای شما میگوییم و شما را برای انتخاب صندوق و سرمایه‌گذاری در آن راهنمایی میکنیم.

صندوق نیکوکاری چیست؟

اگر مایل به نیکوکاری و حمایت از دیگران هستید اما با توجه به سرمایه اندک خود این حمایت را نشدنی تصور میکنید؛ باید بدانید که صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری با همین هدف ایجاد شده‌اند.

صندوق های نیکوکاری نوعی از صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک هستند. این صندوق ها با هدف تخصیص سود حاصل از سرمایه‌گذاری جمعی به کارهای خیر شکل گرفته‌اند. عمده دارایی های پایه این صندوق ها صرف سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درامد ثابت می‌شود. سود حاصل از این سرمایه‌گذاری صرف امور خیری که در امیدنامه صندوق مشخص شده‌اند میگردد. اموراتی مثل: حمایت از بیماران سرطانی (به طور مثال صندوق ندای امید)، حمایت از ورزشکاران (به طور مثال صندوق نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران)، ارتقای امکانات آموزشی (به طور مثال صندوق دانشگاه الزهرا) و…

سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای صندوق های سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را به تیم مدیریت صندوق می‌سپارند. این تیم متشکل از کارشناسان و تحلیلگران است. کارشناسان با سرمایه‌گذاری مجموع مبالغ سرمایه‌گذاری شده در بازارهای مالی، سعی در کسب سود دارند. آنچه در صندوق ها صورت میگیرد طبق اساسنامه و امیدنامه آن هاست.

معمولا ساز و کار صندوق های نیکوکاری شبیه به صندوق های درامد ثابت است. یعنی مجموع سرمایه در دارایی های بدون ریسک یا با ریسک کم مثل اوراق با درامد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. بخشی از سود حاصله از این سرمایه‌گذاری صرف امورات خیر و بخشی دیگر به عنوان سود به سرمایه‌گذار پرداخت میگردد. اینکه چه میزان از سود سرمایه‌گذاری صرف نیکوکاری شود و چه میزان به سرمایه‌گذار برسد، بستگی به تصمیم سرمایه‌گذار دارد..

سه روش برای سرمایه‌گذاری در صندوق های نیکوکاری

روش اول: سرمایه‌گذار بخشی از سود به دست آمده را طلب میکند و بخش دیگر را به کار خیر مدنظر صندوق اختصاص میدهد. به عبارت دیگر سرمایه‌گذار تنها بخشی از سود را دریافت میکند. در امیدنامه صندوق ها حالت های مختلفی برای انتخاب درصد تخصیص سود به نیکوکاری مندرج است. سرمایه‌گذار میتواند هرکدام را که مایل است انتخاب کند.

روش دوم : سرمایه گذار سود خود را وقف نیکوکاری میکند. به بیان دیگر سرمایه‌گذار سود دریافت نمیکند و تنها اصل سرمایه (معادل پولی که سرمایه‌گذار کرده) متعلق به خود او خواهد بود. سرمایه‌گذار هر زمان که بخواهد میتواند اصل پول خود را برداشت کند.

روش سوم: سرمایه‌گذار از اصل و سود پول خود صرف‌نظر میکند. در این حالت سرمایه‌گذار هیچ عایدی نخواهد داشت و تمام منافع حاصل از سرمایه‌گذاری را وقف کار خیر می‌کند. طبق این روش فرد نیکوکار اصل سرمایه و منافع حاصل از آن را، جهت استفاده در امور نیکوکارانه به صندوق می‌بخشد. در واقع در این حالت سرمایه‌گذار تصمیم دارد کل مبلغی که وارد صندوق کرده است را به کار خیر اختصاص دهد . بدیهی است که در این حالت فرد انتظار برگشت پول را ندارد. تمرکز این صندوق ها بر اختصاص سود حاصل از سرمایه‌گذاری به نیکوکاری است و نه اصل آن. یعنی اصل پول سرمایه‌گذار تا زمان انحلال صندوق در صندوق می‌ماند و گواهی سرمایه‌گذاری به نام مدیر اجرا صادر می‌شود. به عبارت دیگر تا قبل از انحلال تنها سود پول صرف نیکوکاری خواهد شد. پس از انحلال صندوق، اصل پول صرف کار خیر می‌گردد.

صندوق های نیکوکاری چه ویژگی هایی دارند؟

• اینکه سرمایه‌گذار چه میزان از سود به دست آمده را طلب میکند و چه میزان را به نیکوکاری اختصاص میدهد، متغیر است و به تصمیم شخص او بستگی دارد.

• بازدهی هر صندوق بستگی به عملکرد آن دارد.

• در امیدنامه هر صندوق مشخص شده که قرار است سرمایه جمع آوری شده در کدام دارایی ها سرمایه‌گذاری شود. همچنین مشخص شده که سود حاصل از سرمایه‌گذاری صرف کمک به چه حوزه‌ای است و در کدام فعالیت خیرخواهانه مصرف می‌شود. به طور مثال در امیدنامه صندوق سرمایه‎‌گذاری نیکوکاری ایتام برکت ذکر شده که حداقل 40% و حداکثر 60% دارایی های پایه صندوق صرف خرید اوراق با درامد ثابت می‌شود. هم‌چنین شرح داده شده که چه امور نیکوکارانه‌ای مد نظر صندوق است. اموری مثل پرداخت مقرری های ماهانه، بهسازی محل سکونت، پوشش نیازهای تغذیه، جهیزیه و…

• مدیر اجرا در صندوق‌های نیکوکاری مسئولیت اختصاص وجوه دریافتی از صندوق به اهداف نیکوکاری مندرج در امیدنامه را دارد. نظارت مدیر اجرا بر صندوق های نیکوکاری باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران از بابت عملکرد این صندوق ها اطمینان خاطر داشته باشند.
• توجه کنید که سازوکار صندوق های نیکوکاری به این صورت است که سرمایه شما توسط مدیریت صندوق در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌شود و سود حاصل از آن صرف کارهای خیر می‌گردد. پس این تصور که پول شما مستقیما صرف نیکوکاری می‎‌شود غلط است؛ چرا که هدف سود پول شماست.

صندوق های نیکوکاری چه مزایایی دارند؟

مشارکت در کار خیر

صندوق های نیکوکاری یکی از ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری هستند که نوع دوستی را مد نظر قرار داده‌اند. مشارکت جمعی در سرمایه‌گذاری باعث می‌شود تا سود حاصل از سرمایه‌گذاری و به تبع آن مبلغ اختصاص یافته به نیکوکاری، بیشتر از آن چیزی باشد که یک نفر به تنهایی میتواند صرف کار خیر کند.

صندوق های نیکوکاری به شما این امکان را میدهند تا به طور همزمان هم کار خیر کنید هم خود سود ببرید.

قابلیت معامله در بورس

صندوق های نیکوکاری مانند صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) معامله می‌شوند. صندوق های قابل معامله یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری هستند که مانند سهام در بورس داد و ستد می‌شوند. به بیان دیگر ETF ها سبدی از سهام متنوع هستند که خود به شکل سهم در ساعات 9 الی 12:30 روزهای شنبه تا چهارشنبه در بازار سهام معامله می‌شوند. شما می‌توانید به میزان سرمایه خود واحد های این صندوق را در بورس معامله کنید.

شفافیت عملکرد اجرایی

در این صندوق ها سرمایه افراد صرف اجرای پروژه‌ای می‌شود که طرح و ارکان آن از جمله هیات مدیره، مدیر صندوق و.. از پیش مشخص است. هم‌چنین جزییات عملکرد و نحوه تخصیص سود در امیدنامه ذکر شده است. سازمان بورس نمایندگان معتمدی را به عنوان ناظران مراحل اجرای پروژه و بررسی صورت های مالی معرفی میکند. این نمایندگان جزو ارکان صندوق خواهند بود. در نتیجه سرمایه‎‌گذاران میتوانند از بابت شفافیت در عملکرد پروژه اطمینان خاطر داشته باشند.

طبق دستورالعمل سازمان بورس اطلاعات صندوق به صورت دقیق و به موقع، زیر نظر سازمان بورس به اطلاع سهامداران میرسد. اطلاعاتی از قبیل: امیدنامه و اساسنامه صندوق، طرح پروژه و ارکان آن، تصمیمات هیات مدیره، صورت های مالی پروژه، افزایش سرمایه، اجرای برنامه ها و در نهایت بهره برداری از پروژه.

چطور صندوق نیکوکاری ایده آل را شناسایی کنیم؟

بدیهی است که مهم ترین نکته در انتخاب صندوق های نیکوکاری، همراستا بودن اهداف آن صندوق با هدف شما از نیکوکاری است.

در امیدنامه و اساسنامه هر صندوق اهداف آن مشخص شده. اینکه هر صندوق نیکوکاری قصد حمایت از چه کسانی یا کمک به چه حوزه ای را دارد، از پیش تعیین شده است. بنابراین صندوق ایده آل صندوقی‌ است که هدف آن حمایت از حوزه ای باشد که شما مایل به کمک به آن هستید.

اما اصلی ترین راهکاربرای شناسایی سازوکار کار با ETFها چیست؟ صندوق ایده آل، بررسی عملکرد گذشته صندوق هاست.

با مراجعه به سایت فیپ ایران و بخش صندوق ها، شما میتوانید لیست صندوق های سرمایه‌گذاری نیکوکاری، اطلاعات مهم تمامی صندوق ها، گزارشات و درجه‌بندی عملکرد آن ها را مطالعه کنید. هم‌چنین در بخش مقایسه صندوق ها با درامد ثابت میتوانید کلیه اطلاعات مقایسه ای درباره صندوق های نیکوکاری از قبیل: عمر، نرخ بازده ای در ادوار مختلف و ارزش خالص هر واحد سرمایه‌گذاری (NAV) صندوق ها را با هم مقایسه کنید.

بررسی سابقه و خوشنامی صندوق، نرخ بازدهی در ادوار مختلف، اساسنامه و امیدنامه صندوق (که قواعد و الزامات صندوق را نشان میدهد) به شما در شناسایی صندوق ایده آل کمک میکند.

چطور در صندوق های نیکوکاری سرمایه‌گذاری کنیم؟

صندوق های نیکوکاری از نوع صندوق های قابل معامله در بورس هستند. شرط معامله در بورس احراز هویت در سجام، داشتن کد بورسی و عضویت در کارگزاری است. در مقاله گام های ورود به بورس میتوانید با مراحل ورود به بورس آشنا شوید.