بازارساز (Market Maker) چیست؟

“فعالیتی است که با هدف کسب سود انجام می‌شود و برای رسیدن به این هدف، دارایی‌های مالی (اوراق بهادار) مورد معامله (خرید و فروش) قرار می‌گیرند. به این ترتیب، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی‌ها کاسته شده و معاملات تسهیل می‌شوند.”

بروکر فارکس چیست؟

بروکر فارکس یکی از مهمترین و نام آشناترین مفاهیم مطرح در بازار مالی فارکس است. همانطور که احتمالا می دانید، فارکس یا Foreign Exchange Market (بازار تبادل ارزهای خارجی) که به صورت اختصاری FOREX نامیده می شود، بزرگترین بازار مالی جهان از نظر حجم و تعداد معاملات می باشد که بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی، از جمله سرمایه گذاران، بانک ها، موسسات مالی و … در سراسر جهان، با آموزش اصول و قوانین این بازار، سرمایه های خرد و کلان خود را در آن به جریان می اندازند و با خرید و فروش و معامله انواع ارز، به کسب سود و درآمد مشغول می گردند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بازار مالی فارکس و راه و رمزهای سرمایه گذاری و معامله در آن، می توانید مقاله “ فارکس چیست و چگونه کار میکند؟ ” را مطالعه نمایید.

با وجود سرمایه گذاران و فعالان بی شماری که در بازار فارکس به معامله ارز می پردازند، نیاز به شکل گیری برخی شرکت ها که همانند واسطه ای میان سرمایه گذاران خرد و کلان عمل نمایند و با ارائه انواع تسهیلات، فرآیند خرید و فروش و صورت گرفتن معاملات را آسان کنند، ضرورت پیدا می کند. در اینجاست که بروکر ها پا به عرصه می گذارند.

در ادامه در خصوص ماهیت بروکرها، انواع بروکر فارکس و نحوه عملکردشان، بیشتر توضیح خواهیم داد.

آنچه در این مطلب می خوانید:

بروکر چیست؟

بروکر یا Broker به شرکت ها یا کارگزاری هایی اطلاق می شود که با هدف تسهیل فعالیت های گوناگون سرمایه گذاران، در بازار فارکس فعالیت می کنند و در ازای مبالغی تحت عنوان کمیسیون، کارمزد یا اسپرد، خدمات مالی و امکانات مختلفی را در اختیار آن ها قرار می دهد.

بروکرها، نهادهایی غیربانکی و در واقع خرد ترین بازیگران دنیای فارکس به حساب می آیند. این شرکت ها با ارائه خدمات، تسهیلات و ایجاد مزایای متعدد برای مراجعان و سرمایه گذاران، در جلب توجه و رضایت آن ها، با یکدیگر رقابت می کنند. در نتیجه، بروکرها از نظر سیاست کلی و خط مشی فعالیت خود، با هم تفاوت دارند؛ میزان تعرفه ها، اقلام ارائه شده و همچنین قوانین و مقررات در هر بروکر به نسبت دیگر بروکرها متفاوت می باشد.

به علاوه، لازم به ذکر است که وجود و فعالیت شرکت هایی تحت عنوان بروکر صرفا به بازار فارکس اختصاص ندارد و در هر نوع بازار مالی نظیر بورس و موارد مشابه دیگر نیز چنین نهادهایی شکل می گیرند و به سرمایه گذاران خدماتی را ارائه می کنند. جهت آشنایی با مفاهیم بورس، نظیر بروکر و کارگزاری در بورس، و بهره مندی از آموزش تخصصی سرمایه گذاری در بورس، می توانید در دوره بورس مجتمع فنی نیاوران، شرکت نمایید.

بروکرها تحت نظارت نهادهای حقوقی و قانونی فعالیت می کنند و ملزم به رعایت حقوق سرمایه گذاران و مقررات مربوط به تجارت در بستر مالی مورد نظر می باشند؛ خواه این بستر بورس باشد، فارکس باشد و یا هر بازار مالی دیگری. در نتیجه ضروری است که علاقه مندان و افراد فعال در زمینه معاملات ارز، پیش از انتخاب بروکر، در خصوص میزان اعتبار و حسن سابقه آن ها به میزان کافی تحقیق نمایند.

وظایف بروکر

با توجه به اینکه بازار فارکس علاقمندانی از اقشار و گروه های مختلف جامعه دارد، بسیاری از سرمایه گذاران و فعالان این عرصه، به خصوص افراد تازه وارد و کم تجربه، از دانش و مهارت کافی در زمینه معاملات و پیش بینی تحولات بازار برخوردار نیستند. پس ضروری است که بروکرها در زمینه آشنایی بیشتر افراد با قوانین و مفهوم رایج بازار فارکس، اقداماتی انجام دهند. این از وظایف بروکر در فارکس و سایر بازارهای مالی محسوب می شود.

همچنین سرمایه گذاران برای انجام معاملات بزرگ و اتخاذ تصمیمات مهم، به مشاوره تخصصی و راهنمایی کارشناسانی توانا نیاز دارند. بنابراین لازم است که کارگزاری ها جلساتی برای مشاوره برگزار نمایند.

به علاوه، در صورت بروز هرگونه مشکل یا سوال در خصوص نحوه انجام معاملات، پشتیبانی بروکر باید نسبت به مشتریان پاسخگو باشد. در این رابطه بسیار مهم است که اگر به زبان انگلیسی تسلط ندارید، حتما بروکرهایی را انتخاب نمایید که از پشتیبانی به زبان فارسی برخوردار هستند.

با توجه به نکات فوق در می یابیم که بروکرها باید با استخدام کارشناسان و متخصصان ماهر این زمینه و همچنین کسب اطلاعات به روز و لحظه به لحظه، کیفیت خدمات و فعالیت های خود را ارتقا دهند و رضایت مشتری را جلب نمایند.

مهمترین وظیفه بروکر

به علاوه، مهم ترین و اصلی ترین وظیفه کارگزاری ها، انجام خدمات مربوط به ایجاد حساب، ارائه قیمت برای خرید و فروش ارز و سپس ثبت و پیگیری درخواست تریدرها برای انجام معاملات است. بروکرها از نظر سرعت اجرای دستورات و محدودیت هایی که برای این امر در نظر می گیرند، با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان مثال، برخی از کارگزاری ها به علت تحولات سریع و گسترده ای که هنگام اعلام اخبار مهم دنیای اقتصاد در بازار رخ می دهد، انجام معامله را تا مدتی پس از این دست اطلاع رسانی ها، ناممکن می سازند. برخی دیگر نیز ارائه یک سری تسهیلات مالی به افرادی که پیشتر متحمل ضرر شده اند یا در معاملات خود نتایج رضایت بخشی کسب ننموده اند را محدود می سازند.

نرم افزار بروکر

بدیهی است که اگر یک کارگزاری محدودیت های اعمال شده بر معاملات سرمایه گذاران را کاهش دهد و با سرعت بالاتری دستورات آن ها را اجرا نماید، در جلب رضایت مشتری نیز موفق تر خواهد بود. در این رابطه، بروکرها پلتفرم ها و نرم افزارهایی برای عملکرد بهتر و سریع تر، مدیریت فعالیت ها و بررسی بهتر شرایط بازار به سرمایه گذاران خود عرضه می کنند تا از این طریق، خدمات خود را به شکل ساده تر و قابل دسترس تری به افراد ارائه نمایند. برخی بروکرها، خود با سرمایه گذاری های کلان، نرم افزارهای مخصوصی را برای انجام فعالیت هایشان طراحی کرده و در اختیار تریدرها قرار می دهند. اما برخی دیگر با سفارشی سازی سایر نرم افزارها، فعالیت هایشان را در دنیای دیجیتال پی می گیرند. از محبوب ترین پلتفرم های فارکس می توان به متاتریدر اشاره نمود.

علاوه بر موارد ذکر شده، بروکرها برای تسهیل امر سرمایه گذاری و کمک رساندن به مشتریان، امکان استفاده از خدمات و قابلیت های دیگری نظیر ارائه اهرم را برای آنان فراهم می کنند.

انواع بروکر

بروکرها بر اساس سیاست های خود در قبال مشتریان، به دو دسته کلی Dealing Desk و No Dealing Desk (Non Dealing Desk) تقسیم می شوند.

بروکر Dealing Desk

همان طور که پیشتر نیز گفته شد، وظیفه اصلی بروکرها در بازار فارکس، ایفای نقش واسطه، به منظور برقراری ارتباط میان خریدار و فروشنده انواع ارز است. در اینجا بروکر تلاش می کند تا میان سرمایه گذاری که قصد فروش یک نوع ارز را دارد و همچنین فروشنده ای که می خواهد همان ارز را خریداری کند، یک پل ارتباطی ایجاد نماید.

اما در شرایطی که هیچ یک از سرمایه گذاران دیگر مایل نباشد در طرف مقابل معامله شما قرار گیرد، بروکر Dealing Desk یا به اختصار DD خود این نقش را بر عهده می گیرد و با شما وارد معامله می شود! در اینجا ممکن است بروکر از طریق معامله با شما سود به دست آورد و یا متحمل زیان گردد. این وضعیت در مورد تریدر نیز صادق می باشد. ریسک انجام چنین فعالیت هایی، هم برای سرمایه گذار و هم برای بروکر بالاست.

بروکرهای DD بازارساز یا Market Maker نیز نامیده می شوند.

بروکر No Dealing Desk

این دسته از بروکرها که به صورت اختصاری NDD نام می گیرند، صرفا برای قرار دادن تریدرهای دیگر در مقابل شما جستجو می کنند و خود نقش طرف دیگر معامله را ایفا نمی نمایند. این نوع بروکرها درآمد خود را از طریق اسپرد یا کمیسیون به دست می آورند و در سود و زیان معامله مشارکتی نخواهند داشت.

بروکرهای NDD خود به دو دسته STP و STP+ECN تقسیم می شوند.

بروکرهای STP یا Straight Through Processing میان تریدر و تأمین کنندگان متعدد نقدینگی، نظیر بانک ها، موسسات مالی و… ارتباط برقرار می کنند.

بروکرهای STP+ECN نیز دقیقا همین نقش را ایفا می کنند؛ اما با این تفاوت که به تریدر اجازه ارتباط آزادانه تر و دسترسی شفاف تر و گسترده تری را می دهند و در این صورت، امکان بررسی و تصمیم گیری صحیح تر را در اختیار او می گذارند.

درآمد بروکر فارکس

بروکرها در ازای خدمات خود، مبالغی را از راه های گوناگون از مشتریان‌شان دریافت می کنند؛ در اینجا با چند نمونه از راه های درآمد بروکر فارکس آشنا می شویم.

کمیسیون بروکر

کمیسیون مبلغی است که فرد در ازای دریافت خدمات از هر کارگزاری، به آن پرداخت می نماید. این مبلغ صرفا به حساب های ECN تعلق می گیرد و باقی حساب ها، ملزم به پرداخت اسپرد هستند. مبلغ کمیسیون نیز در هر کارگزاری متفاوت است و بروکر ها برای تعیین میزان آن، با محدودیت چندانی مواجه نیستند. آن ها با ارائه خدمات ارزنده، میزان بالای کمیسیون خود را توجیه می کنند و یا با کاهش مبلغ آن، مشتری را به سمت خود جذب می نمایند.

کمیسیون می تواند به صورت درصدی، ثابت یا شناور باشد.

اسپرد بروکر (Spread)

بروکرها برای خرید و فروش ارزهای گوناگون، دو قیمت جداگانه ارائه می دهند؛ قیمت Ask یا درخواست، برای زمانی که سرمایه گذار برای خرید ارز از بروکر، تقاضای خود را ثبت می کند و قیمت Bid یا فروش، برای موقعیتی که سرمایه گذاران، قصد دارند ارزهای خود را به فروش برسانند. در اغلب موارد قیمت Ask بالاتر از قیمت Bid می باشد. به این تفاوت قیمت، اسپرد گفته می شود. در واقع اسپرد در فارکس به نوعی کارمزد شباهت دارد که بروکر ها آن را به قیمت پرداختی توسط سرمایه گذار می افزایند.

میزان اسپرد در هر کارگزاری و برای معامله هر جفت ارز متغیر است. برخی از بروکرها در موقعیت های حساس، بازارساز (Market Maker) چیست؟ میزان اسپرد هر جفت ارز را کاهش یا افزایش می دهند تا از این طریق، فعالیت سرمایه گذاران را در اوقات مختلف مدیریت نمایند و یا از رابطه میان عرضه و تقاضا در مورد هر ازر، برای کسب درآمد بیشتر استفاده کنند.

مارجین

همانطور که هنگام دریافت وام و تسهیلات مالی از بانک ها، ملزم به گرو گذاشتن مبلغ یا سندی تحت عنوان ضمانت هستیم، در بازار فارکس نیز کارگزاری ها در صورت ارائه خدماتی نظیر اهرم، از مشتری مبلغی را برای ضمانت دریافت می کنند. این مبلغ که با توجه به مقررات بروکر فارکس و نوع خدمات مورد استفاده می تواند متغیر باشد، در حساب های بروکر بلوکه می شود تا از مسئولیت پذیری سرمایه گذار اطمینان حاصل گردد.

پاورپوینت بازارسازها Market Maker

دانلود پاورپوینت بازارسازها Market Maker

یکی از کاملترین و بهترین فایل های پاورپوینت (powerpoint) موجود در اینترنت با موضوع بازارسازها Market Maker و با فرمت پاورپوینت (ppt) و در 19 اسلاید قابل ویرایش می باشد. پاورپوینت بازارسازها Market Maker توسط وبسایت سحاپاورپوینت با نازلترین قیمت نسبت به منابع و سایت های دیگر آماده دانلود و دریافت شده است.

توضیحات

توجه : این فایل به صورت فایل powerpoint (پاورپوینت) ارائه میگردد.

این پاورپوینت شامل عکس ها و توضیحات کافی در این درس است.

پاورپوینت بازارسازها Market Maker تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است.

شما با استفاده از این پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

بازارگردان کیست و بازارگردانی چیست؟

بازارگردان (Market Maker) و یا بازارساز، به افراد و یا شرکت‌هایی می‌گویند که با در اختیار داشتن بخشی از اوراق بهادار یک شرکت و استفاده از این اوراق، کنترل‌کننده عرضه و تقاضای بازار هستند. در واقع بازارسازها، افراد و یا شرکت‌هایی هستند که اوراق بهادار و کالاهای اقتصادی را با هدف کسب سود خریداری می‌نمایند.

به واسطه فعالیت بازارسازان، از تشکیل صفوف خرید و فروش جلوگیری می‌شود و نقدشوندگی در بازار سهام کنترل می‌گردد و به این ترتیب، مانع از شکل‌گیری نوسانات شدید در قیمت هر سهم خواهند شد.

تماس و واتس آپ اکسپرت سفارشی: ۰۷۷۳۳۴۳۳۲۱۱ – ۰۹۹۲۹۱۶۹۳۰۷

فرض کنید، شرایط در اقتصاد به گونه‌ای پیش رود که شاهد تشکیل صف‌های فروش طولانی و کاهش شدید قیمت هر سهم باشیم؛ در این شرایط بازارساز وارد عمل می‌شود و اقدام به خرید سهام‌هایی که برای فروش ثبت شده‌اند، می‌کنند و به این صورت، مانع از کاهش شدید قیمت‌ها می‌شوند.

وظیفه بازارسازان در شرایطی که روند بازار مثبت باشد و صف‌های خرید در بازار سهام تشکیل شود، چیست؟

در شرایطی که بازار برای مدت طولانی سبزپوش باشد، تمایل سهامداران به فروش سهام کاهش می‌یابد، بازارسازان برای برقراری تعادل در بازار، با استفاده از سهامی که در اختیار دارند، اقدام به فروش می‌کنند و به این ترتیب، مانع از تشکیل صف خرید می‌شوند و حجم مبنا را پر می‌کنند.

آیا با وظایف بازارگردانان در بورس آشنا هستید؟

1. حفظ نقدینگی در بازار
2. کنترل دامنه نوسان قیمت در بازار از طریق خرید و فروش سهام
3. جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی در بازار از طریق کنترل قیمت سهام
4. افزایش احتمال نقدشوندگی هر چه بیش‌تر در بازار
5. کاهش هزینه‌های معاملات

بنابراین می‌توانیم فعالیت بازارسازان را در جمله زیر خلاصه کنیم:

“فعالیتی است که با هدف کسب سود انجام می‌شود و برای رسیدن به این هدف، دارایی‌های مالی (اوراق بهادار) مورد معامله (خرید و فروش) قرار می‌گیرند. به این ترتیب، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی‌ها کاسته شده و معاملات تسهیل می‌شوند.”

آیا می ‌دانید بازارگردانان چگونه تسهیل‌کننده معاملات هستند؟

با توجه به وظایفی که بازارسازان در بازار ایفا می‌کنند، می‌توان بیان کرد که آن‌ها با تأمین عرضه و تقاضا در بازار سهام، سبب می‌شوند تا سهام بین خریداران و فروشندگان منتقل شود. برای رسیدن به این هدف، آن‌ها باید در جهت عکس سرمایه‌گذاران عادی حرکت کنند.

به این ترتیب، زمانی که سهامداران تصمیم به فروش سهام خود می‌گیرند و صف‌های فروش تشکیل می‌شود، بازارسازان به عنوان خریدار وارد عمل شده و به روند تبدیل سهام به پول نقد در بازار کمک می‌کنند. اما اگر سهامداران به دلیل انتشار یک خبر و یا اطلاع از ارزشمندی سهام یک شرکت، تصمیم به خرید آن بگیرند و صف‌های خرید تشکیل دهند، بازارسازان به عنوان فروشنده وارد عمل شده و این کار را تا زمانی که قیمت به یک تعادل نسبی برسد، ادامه می‌دهند.

آیا می ‌دانید چه عواملی بر بازارگردانی، تأثیرگذار است؟

از جمله عوامل تأثیرگذار بر بازارگردانی به ۳ بخش زیر تقسیم می‌شوند:

۱- عمق بازار

از نظر علم اقتصاد، در صورتی که منحنی عرضه و تقاضا، حول ارزش دارایی بازار مالی کشش‌پذیر و پیوسته باشند، به این معناست که بازار مورد بررسی عمق دارد. به بیان دیگر، اگر ارسال سفارش‌های خرید و فروش در قیمت‌های بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت تعادلی از سوی سرمایه‌گذاران، به صورت دایمی و پیوسته در جریان باشد، حکایت از عمق بازار دارد.

در بازار ایران، بعد از هر رشد بازارساز (Market Maker) چیست؟ بازارساز (Market Maker) چیست؟ و یا هر افت قیمتی، صف خرید و یا فروش شکل می‌گیرد و مانعی است برای شکل‌گیری عمق بازار.

۲- عرض بازار

زمانی که تعداد خریداران و فروشندگان در قیمت تعادلی که بیان‌گر ارزش ذاتی آن سهم است زیاد باشد، نشان‌دهنده میزان عرض بازار است. در واقع، وجود جریان دایمی در معاملات سهام، عرض بازار را تعیین می‌کند.

بازاری بازارساز (Market Maker) چیست؟ که با چنین ویژگی روبه‌رو باشد، نقدشوندگی بالایی دارد و به همین دلیل، بازارسازان تمایل زیادی دارند تا در این بازارها حتی با کسب سود کم، فعالیت کنند.

۳- نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار به سرمایه‌گذاران نقدمدار

همان‌طور که از تیتر نیز مشخص است، می‌توان سرمایه‌گذاران را به دو دسته اطلاعات‌مدار و نقدمدار تقسیم کرد.

سؤال اصلی این است که هر کدام بازارساز (Market Maker) چیست؟ از این گروه‌ها چگونه در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌کنند و چه تأثیری بر بازار خواهند داشت؟

سرمایه‌گذاران نقدمدار، با وارد کردن سرمایه اضافی خود به بازار، نقدینگی را افزایش می‌دهند. اما سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار، براساس اطلاعاتی که از یک سهم خاص به دست می‌آورند، اوراق بهادار را ارزیابی می‌کنند و معاملاتشان را انجام می‌دهند.

با توجه به این نکته که بازارساز (Market Maker) چیست؟ ممکن است گاهی اطلاعات نادرستی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد، سفارشات نامتعادل در بازار زیاد می‌شود و این عدم تعادل در بازار، ضرورت فعالیت بازارسازان را افزایش می‌دهد که منجر به کسب سود بیش‌تر برای آنان می‌شود.

آیا می‌دانید بازارگردانان چگونه به سود می‌رسند؟

با توجه به توضیحاتی که در رابطه با ماهیت فعالیت بازارسازان در بالا ارائه شد، کاملأ مشخص است که این فعالیت، با ریسک بالایی همراه است.

فعالیت بازارگردانی به این دلیل که همراه با تعهد خرید و فروش سهام و نگهداری دارایی است، محکوم به تحمل ریسک بالا در معاملات است. در واقع، بازارسازان، پس از هر عملیات خرید و فروش سهام، با خطر کاهش ارزش اوراق بهادار روبه‌رو هستند.

در چنین شرایطی، چه عاملی سبب می‌شود که بازارسازان به فعالیت خود در بازار ادامه دهند؟

درست است که بعد از انجام هر معامله توسط بازارسازان خطر کاهش ارزش دارایی وجود دارد اما با توجه به این نکته که تعداد معاملاتی که آن‌ها در هر روز معاملاتی انجام می‌دهند، بسیار زیاد است، بنابراین انتظار سود بالای روزانه برای آن‌ها می‌رود. همین‌طور در رابطه با بازارساز (Market Maker) چیست؟ نگهداری دارایی نیز، تمامی بازارسازان سود و دستمزد دریافت می‌کنند.

بازارسازان در بورس تهران، با انعقاد قرارداد، کارمزد مشخصی برای فعالیتشان دریافت می‌نمایند.

بازار بورس چه امتیازاتی برای بازارگردانان در نظر گرفته است؟

سازمان بورس برای حمایت از بازارسازان، ۲ ماده واحده صادر کرده است که به شرح زیر است:

1. براساس ماده ۱۸ دستورالعملبازارگردانی در بورس، “سازمان بورس و اوراق بهادار تهرانبرای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه، بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای از این بابت در اختیار بازارگردان خواهد گذاشت. انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازارگردان مجاز نیست.”

در نگاه اول، ماده ۱۸ شاید کمی پیچیده به نظر بیاید. برای درک بهتر این امتیاز لازم است تا با “معنای ایستگاه معاملاتی” آشنا شوید. بنابراین با ما همرا باشید:

ایستگاه معاملاتی، در واقع همان درگاه ثبت سفارشات و معاملات است که به صورت مستقیم، به هسته معاملات متصل است و سازمان بورس با در اختیار گذاشتن یک ایستگاه معاملاتی به بازارسازان، این امکان را فراهم می‌کند تا بتوانند فقط در یک نماد ثبت سفارش کنند.

1. براساس ماده ۱۹ دستورالعملبازارگردانی در بورس، “سقف کارمزد بورس از معاملات بازارگردان ۱۰ درصد سقف کارمزد بورس از معاملات معمول است. بورس می‌تواند کارمزد خود از معاملات بازارگردان را کم‌تر از سقف مقرر در این ماده تعیین نماید.”

براساس این ماده، سازمان بورس و اوراق بهادار باید از بازارسازان تا سقف ۱۰ درصد و یا کم‌تر کارمزد دریافت کند.

بازارساز (Maker) و بازارپذیر (Taker) کیست؟

عبارات «بازارساز» و «بازارپذیر» برای هر کسی که از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کرده باشد آشناست. همان طور که می‌بینید، واژه «بازار» در هر دوی این عبارات مشترک است. ارزهای دیجیتال هم مانند هر دارایی دیگری نیازمند محیطی برای خریدوفروش هستند. به‌بیان دیگر، برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال، به یک بازار اختصاصی احتیاج داریم که در حال حاضر، صرافی‌های ارز دیجیتال این بازار را در اختیار ما قرار می‌دهند.

امروزه صرافی‌های ارز دیجیتال انواع متنوعی دارند و خود به دو نوع

تقسیم می‌شوند. نحوه انجام معاملات و تکمیل سفارش‌ها در این صرافی‌ها با یکدیگر متفاوت است. انواع جدیدتر و غیرمتمرکز صرافی‌های ارز دیجیتال، برای انجام معاملات از یک نوآوری به نام «بازارساز خودکار» استفاده می‌کنند.

نوآوری صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال به‌شدت ارزشمند است؛ اما حقیقت این است که با وجود افزایش محبوبیت صرافی‌های غیرمتمرکز، هنوز هم بیشترین تعداد کاربران در صرافی‌های متمرکز فعالیت دارند. زیرا امکانات و فرصت‌هایی که این صرافی‌ها ارائه می‌کنند، بسیار متنوع است و کارکردن با آنها، هنوز هم برای اغلب کاربران ساده‌تر است.

صرافی‌های متمرکز بر پایه مکانیسمی به نام «دفتر سفارشات» (Order Book) کار می‌کنند. نحوه کار این صرافی‌ها به این شکل است که ابتدا کاربران سفارش‌های خرید و فروش خود را (با ذکر مقدار و مبلغ پیشنهادی) در دفتر سفارشات ثبت می‌کنند. سپس موتور تطبیق خودکار صرافی، سفارشات خرید و فروش را بر اساس قیمت‌های پیشنهادی با یکدیگر تطبیق می‌دهد و از این طریق آنها را تکمیل می‌کند.

بنابراین در این صرافی‌ها، دو نوع کاربر وجود دارد: کاربری که سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کند و کاربری که این سفارش را برمی‌گزیند. دسته اول از کاربران را بازارساز (market maker) یا سفارش‌‌گذار می‌خوانند و دسته دوم، بازارپذیر (market taker) یا سفارش‌‌‌بردار نامیده می‌شوند. در این مقاله که به‌کمک

از آکادمی بایننس نوشته شده، مفهوم بازارساز و بازارپذیر را بررسی خواهیم کرد.

مروری بر سازوکار صرافی‌های ارز دیجیتال​

صرافی‌ها در همه بازارها از جمله فارکس، اوراق بهادار یا ارزهای دیجیتال، جایی هستند که خریداران و فروشندگان به هم می‌رسند. اگر این نقاط تلاقی وجود نداشته باشند، افراد برای انجام معاملات خود مجبور می‌شوند در شبکه‌های اجتماعی یا جایی شبیه آن تبلیغ کنند. مثلاً اگر بخواهید

مبادله کنید، باید پیشنهاد خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید و امیدوار باشید که شاید کسی پیدا شود و پیشنهاد شما را بپذیرد و حاضر به معامله شود.

صرافی‌های ارز دیجیتال این مشکل را برطرف کرده‌ و محیطی نسبتاً امن را برای معاملات ارزهای دیجیتال فراهم کرده‌اند. با وجود صرافی‌های ارز دیجیتال دیگر نیازی نیست به‌دنبال طرف معامله بازارساز (Market Maker) چیست؟ بگردید و شخصی را پیدا کنید که مایل به خرید ارزهای دیجیتال شما یا فروش ارزهای دیجیتال خود باشد. در صرافی‌های ارز دیجیتال، کاربران بسیاری را پیدا می‌کنید که به‌دنبال انجام معامله هستند و به‌ همین دلیل، معاملات شما در کم‌ترین زمان ممکن و به‌راحتی انجام می‌شوند.

اگر تاکنون از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کرده باشید، احتمالاً بدون اطلاع خودتان در یکی از نقش‌های بازارساز یا بازارپذیر قرار گرفته‌اید. حتی ممکن است در معاملات مختلف، هردوی این نقش‌ها را ایفا کرده باشید. معامله‌گران گاهی در یک بازار هم به‌عنوان بازارساز و هم به‌عنوان بازارپذیر عمل می‌کنند.

بازارسازها و بازارپذیرها عاملی اصلی حیات بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی هستند و نبود یا کمبود آن‌هاست که صرافی‌های قدرتمند را از صرافی‌های ضعیف متمایز می‌کند. همان طور که اشاره کردیم، در این مقاله در مورد مفهوم بازارساز و بازارپذیر صحبت خواهیم کرد؛ اما پیش از آن، بهتر است یک ویژگی اساسی صرافی‌های ارز دیجیتال و دارایی‌های دیجیتال را بررسی کنیم که حتماً نام آن را خیلی شنیده‌اید: نقدینگی.

نقدینگی چیست؟​

وقتی می‌گوییم مثلاً فلان دارایی نقدینگی دارد یا یک دارایی دیگر نقدینگی ندارد، منظورمان چیست؟ نقدینگی به این معناست که یک دارایی را تا چه اندازه آسان و سریع می‌توان فروخت. هرچقدر که یک دارایی نقدینگی بالاتری داشته باشد یا به‌بیان دیگر «نقدشونده‌تر» باشد، فروش و تبدیل آن به پول نقد یا هر دارایی دیگری راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

یک اونس طلا یک دارایی با نقدینگی بالاست، یا به‌بیان دیگر، یک دارایی «نقدشونده» است؛ چراکه در مدت‌زمان کوتاهی می‌توان آن را به‌راحتی به پول نقد تبدیل کرد. در مقابل، دارایی‌های مانند املاک و مستغلات نسبت به طلا نقدشوندگی پایین‌تری دارند یا به‌عبارتی «نقدناشونده» هستند؛ چراکه زمان بیشتری برای فروش آنها لازم است. نقدینگی بازار هم تقریباً چیزی شبیه به همین موضوع است.

بازار دارای نقدینگی، بازاری است که در آن می‌توانید دارایی‌ها را به‌راحتی و با قیمتی منصفانه خریدوفروش کنید. در چنین بازاری، تقاضا برای خرید دارایی موردنظر بالاست و میزان عرضه آن نیز از سوی کسانی که قصد فروش دارند بسیار زیاد است.

وقتی حجم فعالیت در یک بازار تا این اندازه بالا باشد، بالاترین قیمت پیشنهادی برای فروش و پایین‌ترین قیمت پیشنهادی برای خرید در محدوده‌ای نزدیک به هم خواهند بود؛ یعنی جایی که خریداران و فروشندگان به یک نقطه مشترک می‌رسند. در نتیجه، تفاوت بین بالاترین پیشنهاد خرید و کمترین پیشنهاد فروش بسیار کم خواهد بود. این تفاوت قیمت پیشنهادی برای خرید و فروش را «شکاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش» می‌نامند.

در مقابل، یک بازار با نقدینگی پایین هیچ‌یک از این خصوصیات را ندارد. اگر بخواهید یک دارایی را در چنین بازاری بفروشید، در فروش آن با قیمت مناسب مشکل خواهید داشت؛ زیرا تقاضای زیادی برای آن وجود ندارد. در نتیجه، شکاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش در بازارهای با نقدینگی پایین، معمولاً بسیار زیاد است.
اکنون که با مفهوم نقدینگی آشنا شدیم، سراغ بررسی دو مفهوم بازارساز و بازارپذیر می‌رویم.

بازارساز و بازارپذیر​

همان‌ طور که گفته شد، به‌طور کلی بازارساز کسی است که یک سفارش خرید یا فروش را ایجاد می‌کند و از این طریق زمینه‌ را برای انجام یک معامله فراهم می‌آورد. بازارپذیر نیز کسی است که آن سفارش را با معیارهای موردنظر خود مناسب دیده و آن را می‌پذیرد تا معامله انجام شود. معامله‌گرانی که در یک صرافی فعالیت می‌کنند، یکی از این نقش‌ها را برعهده دارند. البته گاهی ممکن است یک معامله‌گر هم بازارساز باشد و هم بازارپذیر.

بازارساز یا سفارش‌‌گذار کیست؟​

صرافی‌ها معمولاً قیمت یک دارایی را بر اساس آخرین سفارش‌های تکمیل‌شده در دفتر سفارشات تعیین می‌کنند. دفتر سفارشات جایی است که همه پیشنهادهای خریدوفروش از سوی کاربران در آن ثبت می‌شود.

یک سفارش در واقع بازارساز (Market Maker) چیست؟ دستورالعملی است که می‌تواند چیزی شبیه به این باشد: «۲ واحد بیت کوین را در قیمت ۴۵,۰۰۰ دلار بفروش». این سفارش در دفتر سفارشات ثبت می‌شود و هر زمان که خریداری حاضر شد بیت کوین را به قیمت ۴۵٬۰۰۰ دلار بخرد، سفارش انجام می‌شود. بعد از این معامله، قیمت بیت کوین در آن صرافی ۴۵٬۰۰۰ دلار خواهد بود (بازارساز (Market Maker) چیست؟ تا زمانی که معامله بعدی با قیمت دیگری انجام شود).

مثالی که در بالا بیان شد، نمونه‌ای از یک «

(Limit Order)» است. سفارش‌های محدود، سفارش‌هایی هستند که شرایط خاصی برای تحقق آنها قید می‌شود. به‌عنوان مثال، در زمان نگارش این مقاله

کمی بیشتر از ۳۹,۰۰۰ دلار است و وقتی شما سفارشی را برای فروش بیت کوین در قیمت ۴۵,۰۰۰ دلار ثبت می‌کنید، در واقع شرطی را قید کرده‌اید که هنوز برآورده نشده است.

در مقابل این نوع از سفارش، «سفارش‌های بازار (market order)» وجود دارند که شرط خاصی برای آنها قید نمی‌شود و تقریباً بلافاصله پس از ثبت سفارش (با اولین قیمت در دسترس) اجرا می‌شوند. به‌عنوان مثال وقتی که شما برای خرید ۲ بیت کوین سفارش بازار ثبت می‌کنید، به صرافی اجازه می‌دهید تا از میان پایین‌ترین سفارش‌های محدود فروش، ۲ بیت کوین برایتان بخرد.

بازارسازها کاربرانی هستند که «سفارش‌های محدود» را در هم در حوزه خرید و هم در حوزه فروش در دفتر سفارشات صرافی‌ها ثبت می‌کنند و از این طریق، نقدینگی صرافی را بالا می‌برند. آنها با این کار خود در واقع «بازار خریدوفروش» را برای صرافی «ایجاد» می‌کنند و سرعت و سهولت انجام معاملات در صرافی را افزایش می‌دهند.

معمولاً معامله‌گران بزرگ و مؤسسات (مانند آن‌هایی که تخصصشان انجام معاملات با حجم بالاست) نقش بازارساز را بر عهده می‌گیرند؛ اما معامله‌گران کوچک هم می‌توانند به‌راحتی با ثبت سفارش‌های محدود، نقش بازارساز را ایفا کنند.

بازارپذیر یا سفارش‌‌‌بردار کیست؟​

نقش بازارپذیر یا سفارش‌ بردار دقیقاً عکس بازارساز است.

بازارپذیرها کسانی هستند که «سفارش‌های بازار» را در صرافی ثبت می‌کنند و در کمترین زمان و با اولین قیمت در دسترس، سفارش خود را به انجام می‌رسانند. آنها در حقیقت از سفارش‌های محدودی که بازارسازها پیش‌‌تر ثبت کرده بودند برای انجام معامله خود استفاده می‌کنند.

بنابراین اتفاقی که می‌افتد این‌گونه است: بازارسازها با قراردادن یک سفارش محدود در دفتر سفارشات، نقدینگی صرافی را افزایش می‌دهند؛ چراکه خریدوفروش را برای کاربران آسان‌تر می‌کنند. از سوی دیگر، بازارپذیرها از طریق یک سفارش بازار که پیش‌تر توضیح دادیم، بخشی از این نقدینگی را برداشت می‌کنند. بازارپذیرها با این کار سفارش‌های موجود در دفتر سفارشات را بلافاصله تکمیل می‌‌کنند.

اگر قبلاً در بازارساز (Market Maker) چیست؟ صرافی‌های ارز دیجیتال سفارش بازار (Market Order) ثبت کرده‌اید یا خریدوفروش فوری انجام داده‌اید، باید گفت که در نقش یک بازارپذیر یا سفارش‌بردار عمل کرده‌اید و اگر از سفارش‌های محدود (limit orders) استفاده کرده‌اید، در نقش بازارساز ظاهر شده‌اید.

البته توجه به این نکته ضروری است که برخی از صرافی‌ها (عموماً صرافی‌های کمتر شناخته‌شده و با نقدینگی اندک)، از قابلیت «سفارش بازار» استفاده نمی‌کنند و فقط امکان ثبت «سفارش‌های محدود» را دارند. اگر در این صرافی‌ها معامله می‌‌کنید، حتماً باید یک سفارش محدود ثبت کنید؛ اما با این وجود باز هم می‌توانید یک بازارپذیر باشید. نکته اینجاست که اگر سفارش شما تکمیل‌کننده سفارش محدود دیگری باشد، شما بازارپذیر هستید.

کارمزد بازارسازی و بازارپذیری​

صرافی‌ها بخش قابل‌توجهی از درآمد خود را با دریافت کارمزد از معاملاتی که میان کاربران انجام می‌شود کسب می‌کنند. یعنی هر بار که سفارش شما انجام می‌شود، مقدار کمی از آن را بابت کارمزد پرداخت می‌کنید؛ اما مقدار کارمزد در صرافی‌های گوناگون متفاوت است و به حجم سفارش و نقش شما در آن معامله هم بستگی دارد.

معمولاً بازارسازها در صرافی‌های ارز دیجیتال مشمول نوعی تخفیف می‌شوند؛ زیرا به تأمین نقدینگی صرافی کمک می‌کنند. بالابودنِ نقدینگی برای صرافی‌ها ویژگی بسیار حیاتی و مثبتی است. زیرا معامله در یک صرافی با نقدینگی بالا، نسبت به جایی که نقدینگی کمتر‌ی دارد، برای معامله‌گران جذاب‌تر، سریع‌تر و ساده‌تر است.

بنابراین منطقی است که صرافی‌ها از بازارسازها استقبال کنند و کارمزد کمتری را برای آنها در نظر بگیرند. در مقابل، بازارپذیران در بسیاری از موارد کارمزد بالاتری نسبت به بازارسازها پرداخت می‌کنند؛ زیرا نقدینگی از سوی آنها تأمین نمی‌شود.

البته برای اغلب کاربران ایرانی که در صرافی‌های خارجی احراز هویت نشده‌اند و با سطح کاربری پایه فعالیت می‌کنند، کارمزد بازارساز و بازارپذیر، تفاوتی ندارد. به‌عنوان مثال در تصویر زیر، نرخ کارمزد معاملات در صرافی بایننس را مشاهده می‌کنید که در سطح کاربری پایه (VIP0) برای بازارساز و بازارپذیر، ۰.۱ درصد از ارزش کل معامله است.

جمع‌بندی​

در این مقاله تلاش کردیم مفهوم بازارساز و بازارپذیر را در صرافی‌های ارز دیجیتال توضیح دهیم و نقش آنها را در این صرافی‌ها بررسی کنیم. با مطالعه این مقاله حتماً متوجه شده‌اید که وجود بازارساز و بازارپذیر در صرافی‌هایی تعریف می‌شود که از دفتر سفارشات استفاده می‌کنند؛ وقتی می‌گوییم صرافی‌هایی که از دفتر سفارشات استفاده می‌کنند، یعنی تقریباً همه صرافی‌های متمرکز معروفی که می‌شناسیم، به‌علاوه تعداد محدودی از صرافی‌های غیرمتمرکز.

تعداد بازارسازها و بازارپذیرها یکی از عواملی است که حجم معاملات یک صرافی را مشخص می‌کند و هرچه اعتبار یک صرافی بیشتر باشد، تعداد بازارسازها و بازارپذیرهای آن هم بیشتر خواهد بود.

می‌دانید که همه فرایندی که در صرافی‌های ارز دیجیتال طی می‌شود اینترنتی و آنلاین است. از همین رو، مفهوم «اعتبار» برای این صرافی‌ها بسیار اهمیت دارد و میزان قابل‌اعتمادبودن آنها را مشخص می‌کند. بنابراین دفعه بعدی که قصد داشتید از یک صرافی جدید استفاده کنید و آن را اعتبارسنجی کنید، بد نیست نگاهی به دفتر سفارشات آن بیندازید و تعداد و تنوع سفارش‌های آن را بررسی کنید.
ارزدیجیتال

اصطلاحات رایج در بازار مشتقات

بازار مشتقات یک دنیایی است برای خودش. این بازار به قدری بزرگ و با بازارهای دیگر متفاوت است که زبان خاص خودش را دارد. اگر با زبان این بازار و مفاهیم مرتبط با ابزار مشتقه آشنایی نداشته باشید، شاید در ابتدا اصلاً متوجه اطلاعاتی که در مورد آن به شما میدهند نشوید. پس قبل از ورود به این بازار باید با زبان و اصطلاحات خاص آن آشنا شوید. در این مقاله به برخی از اصطلاحات اساسی مورد استفاده در بازار مشتقات می‌پردازیم. البته فهرست اصطلاحات این مقاله کامل نیست. اما این اصطلاحات بیشترین کاربرد را در بازار مشتقات دارند.

موقعیت خرید یا پوزیشن لانگ

هنگام معاملۀ اوراق قرضه و سهام ما یا خریداریم و یا فروشنده. اما اصطلاحات بازار مشتقات برای این دو موقعیت کاملاً متفاوت هستند. اگر در حین معامله شما طرف خریدار یک قرارداد مشتقه باشید، در این صورت طرف لانگ قرارداد هستید. در چنین حالتی در بازار می‌گویند که معامله گر وارد پوزیشن لانگ شده است.

برای مثال، اگر در قرارداد مشتقه توافق کنید که ۱۰۰۰ دلار را با ۹۰۰ یورو مبادله کنید، شما وارد پوزیشن لانگِ دلار شده‌اید (یعنی خریدار دلار هستید). معامله گر معمولاً زمانی وارد پوزیشن لانگ می‌شود که امیدوار است قیمت دارایی موردنظر از یک نقطۀ خاص شروع به رشد کند.

طرف فروشنده یا پوزیشن شورت

شورت مخالف لانگ است. به عبارت ساده تر، پوزیشن شورت یعنی که شما طرف فروشندۀ یک قرارداد مشتقه هستید. در بازار مشتقات، معامله‌گر زمانی وارد موقعیت شورت می‌شود که معتقد است قیمت از یک مقدار مشخص ریزش خواهد کرد و دارایی موردنظرش وارد بازار نزولی می‌شود.

دوباره مثال بالا را در نظر بگیرید، اگر قراردادی مبنی بر مبادلۀ ۱۰۰۰ دلار با ۹۰۰ یورو بین خریدار و فروشنده امضا شود، یعنی خریدار وارد پوزیشن لانگ دلار و پوزیشن شورت یورو شده است (یعنی دلار را خریده و یورو را می‌فروشد). به همین ترتیب اگر توافق کنید که ۱۰۰ بوشل گندم را در تاریخی مشخص به شخصی تحویل دهید، یعنی وارد پوزیشن شورت گندم شده‌اید. (گندم را می‌فروشید).

قرارداد اسپات (نقدی)

قرارداد اسپات قراردادی برای تحویل فوری دارایی است. از آنجایی که اوراق مشتقه طبق تعریفشان برای تاریخی مشخص در آینده بسته می‌شوند، قراردادهای نقدی بخشی از بازار مشتقات محسوب نمی‌شوند. با این‌حال این قراردادها مبنای قیمت‌گذاری قراردادهای آتی (فیوچرز)، فوروارد و اختیار فروش را تشکیل می‌دهند. اگر دارایی مالی خاصی در بازار نقدی به مبلغ x فروخته شود و پیشبینی آیندۀ مبلغ آن در آینده مشخص باشد، می‌توان قیمت مشتقه را از آن استخراج کرد.

انقضا

قراردادهای مشتقه در بازار مشتقات محدود به زمان هستند. یعنی تاریخ انقضا دارند. این قراردادها فقط تا تاریخ انقضا ارزش دارند و بعد از آن دیگر هیچ ارزشی ندارند. تاریخ انقضا معمولاً برای اشاره به قراردادهای اختیار فروش به کار می‌رود.

در مورد قراردادهای بازارساز (Market Maker) چیست؟ فوروارد، سوآپ یا فیوچرز به جای تاریخ انقضا از اصطلاح تاریخ تسویه استفاده می‌کنیم.

با این حال، معنای هر دو یکی است. تاریخ انقضا و تسویه به زبان ساده همان تاریخ پایان توافق است.

بازارساز (market maker)

بازارساز کسی است که قیمت خرید و فروش دارایی‌ها را تعیین می‌کند. در بازارهای مشتقه، بازارساز قیمت مشتقات را مشخص می‌کند. هدف بازارساز تأمین نقدینگی بازار است. فرض کنید میخواهید اوراق مشتقه خود را بفروشید. برای فروش اوراق مشتقه خود باید یک خریدار پیدا کنید. بازارساز هم خریدار است و هم فروشنده. پس اگر می‌خواهید اوراق مشتقه خود را بفروشید باید به بازارساز مراجعه کنید، اگر می‌خواهید اوراق مشتقه بخرید هم همینطور. البته بازارساز هرگز یک قرارداد را به مدت طولانی نگه نمی‌دارد. معمولاً اگر در پوزیشن لانگ قرارداد شما قرار داشته باشد، فوراً کسی را برای فروش اوراق مشتقه به او پیدا کرده و وارد پوزیشن شورت معامله می‌شود. با این کار از معامله خارج می‌شود و شما و شخص ثالث در پوزیشن لانگ و شورت معامله باقی می‌مانید. این کار نقدینگی بازار را بالا می‌برد زیرا بازارساز همیشه در دسترس است تا طرف دوم معاملۀ شما باشد (چه در خرید و چه در فروش).

اسپرد خرید-فروش (Bid-ask spread)

بازارسازان در بازار مشتقات همیشه دو مجموعه قیمت را در اختیار شما قرار می‌دهند. یکی از این مجموعه‌ها، قیمت پیشنهادی نام دارد، و مجموعۀ دوم قیمت درخواستی. تفاوت میان این دو به عنوان اسپرد خرید-فروش شناخته می‌شود. قیمت پیشنهادی معمولاً بالاترین قیمتی است که پیشنهاد کننده با پرداخت آن موافقت می‌کند. این یعنی قیمت فروش شما. از طرف دیگر، قیمت درخواستی حداقل قیمتی است که بازارساز هنگام معامله با شما انتظار دارد. از آنجایی که باید این پول را به فروشنده بپردازید، می‌تواند به عنوان قیمت خریدتان در نظر گرفته شود.

با این حال، همیشه تفاوت ناچیزی میان قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی وجود دارد. شاید تصور کنید که این روند برای بازارساز چیزی شبیه یک فرصت آربیتراژ است زیرا آن‌ها می‌توانند از طریق به سود بدون ریسکی دست یابند. اما اشتباه می‌کنید و این فرصت چندان هم بدون ریسک نیست. بازارساز باید برای معامله با طرف سوم و خارج شدن از معاملۀ با شما چند دقیقه‌ای اوراق مشتقه را نگه دارد. و از آنجایی که نوسان بازار اوراق بهادار بسیار بالاست، ممکن است قیمت‌ها در همین چند دقیقه نیز تغییر کنند. بنابراین اسپرد خرید-فروش غرامتی است که در عوض متحمل شدن ریسک برای ورود به معامله به بازارساز پرداخته می‌شود.

تاریخچه ابزار مشتقه

شما که در حال فراگیری ابزار مشتقه و آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم آن هستید شاید گمان کنید که این یک بازار نسبتا نوظهور و نوین است اما برخلاف تصور شما قدمتی دیرینه دارد. البته در گذشته بازار مشتقه اینچنین پیچیده نبود اما مردم از ابزارهایی برای کاهش ریسک خود استفاده می‌کردند.

اگر به آشنایی با تاریخچه ابزار مشتقه علاقمند هستید با صرف چند دقیقه این مقاله را بخوانید.