بورس در حال ریزش است; سهامداران را دریابید
شاخص کل امروز نیز مانند روزهای گذشته وضعیت نزولی دارد، بازار هر روز با کاهش شاخص کل کار خود را آغاز کرده و در انتهای معاملات نیز ریزش خود را ادامه .
شاخص کل امروز نیز مانند روزهای گذشته وضعیت نزولی دارد، بازار هر روز با کاهش شاخص کل کار خود را آغاز کرده و در انتهای معاملات نیز ریزش خود را ادامه می‌دهد. حال شاخص کل حمایت یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد را نیز از دست داده و اکنون به ناحیه یک میلیون و ۲۸۹ هزار واحد رسیده است.
گزارش‌های خوب صنایع و ریزش‌های ادامه‌دار
صورتمالی ۶ ماهه نمادهای بورسی در سامانه کدال منتشر شده و بسیاری از شرکت‌ها وضعیت سودآوری خوبی را ثبت کرده و حتی برخی از شرکت‌ها نیز توانسته اند زیان انباشته خود را کاسته و وضعیت بهتری داشته باشند.
برخی از شرکت‌های چرا بورس با ریزش مواجه است؟ پالایشی توانسته اند وضعیت بسیار خوبی را در گزارش‌ها داشته و حتی pبرe این صنعت به زیر محدوده ۴ رسیده و در محدوده ۳ و نیم قرار بگیرد که این وضعیت ارزندگی بسیار خوب است، برخی دیگر از صنایع مانند غذایی نیز با افزایش حاشیه سود ناخالص مواجه شده و برخی از نمادهای غذایی توانسته اند افزایش حاشیه سود بین ۵ تا ۱۰ درصد را نیز کسب کنند. شرکت‌های قطعات خودرو نیز گزارش‌های بسیار خوبی را ارائه کرده و توانسته‌اند با افزایش eps تی تی ام و کاهش pبرe مواجه شده اند.
بی تفاوتی سازمان بورس به ریزش‌ها
یکی از مواردی که سهامداران را ناراحت کرده بی تفاوتی این روزهای رئیس سازمان بورس بوده و این سازمان تنها به کارهای رسانه‌ای آن هم در رسانه‌های خود بسنده کرده و تنها اقدام مثبت را تبلیغ برای ارزندگی صنایع و نمادها تعریف کرده است که این استراتژی به هیچ وجه صحیح نیست، اگرچه رئیس سازمان بورس در یک سال اخیر اقدامات مثبتی مانند افزایش دامنه نوسان انجام داده است اما فکری اساسی برای ورود پول هوشمند به بازار سرمایه انجام نداده است، بازار سرمایه امروز از مؤلفه‌های کلان اقتصاد و نیامدن پول به سمت این بازار رنج برده و این مهم تنها با رایزنی رئیس سازمان بورس با وزیر اقتصاد و بیان مکرر دغدغه‌ها تا رفع آن اجرایی خواهد شد، متأسفانه کنش‌های مناسبی را از مجید عشقی رئیس سازمان بورس شاهد نبوده و او هم مانند سهامداران خرد تنها نظاره‌گر ریزش بورس و رسیدن به حمایت‌هایی است که روز به روز از دست می‌رود.
تغییر شاخص کل بورس و ایجاد بازار دو طرفه
بازار سرمایه در چند ماه اخیر تبدیل به یک بازار با مؤلفه‌های غیر نقد شونده با میانگین معاملات روزانه ۲ هزار میلیارد تومان تبدیل شده است، یکی از مولفه‌هایی که میتواند به بازار سرمایه جانی تازه بدهد، ایجاد بازار دو طرفه و چرخش آزاد پول در این بازار است، در دوره قبلی ریاست سازمان بورس بحث بازار فروش تعهدی مطرح شده بود که در این دوره به کلی مسکوت مانده و سازمان بورس تنها به اقدامات آسان‌تر مانند افزایش دامنه نوسان بسنده کرده است.
رایزنی برای تعاملات با شبکه بانکداری
یکی از نقاط ضعف سازمان بورس در دوره اخیر عدم تعامل با شبکه بانکداری به ویژه بانک مرکزی برای ارائه تسهیلات ویژه به سهامداران خرد و عمده است که این وضعیت باید در آینده اصلاح شده تا بازار سرمایه بتواند از چرخش پول منسجم از شبکه بانکداری در تمام شرایط بهره مند شود نه اینکه پمپاژ پول در بازار سرمایه تنها برای روزهایی باشد که دولت سیاست انبساطی پولی دارد و در زمان سیاست انقباضی دولت مانند یک سال اخیر، بورس در وضعیت اغما به سر ببرد./ مهر
اهمیت و علل ریزش قیمت سهام در بورس
یکی از نگرانی‌های اصلی سرمایه گذاران در بورس، ریزش سهام در بازار است. اما چرا بازار سرمایه با چنین افت و خیزهایی روبرو می‌شود؟ برای سرمایه‌گذارن در بورس، رشد قیمت و ریزش قیمت سهام دارای اهمیت فروانی است، زیرا سود و زیان آنها در گرو همین رشد‌ها و ریزش‌هاست. همانطور که هنگام رشد شاخص کل بورس، سرمایهگذاران بازدهی مناسبی به دست می‌آورند، در زمان ریزش قیمت سهام نیز سرمایه گذاران با زیان روبرو می‌شوند. اما سرمایهگذاران حرفه‌ای مانند مدیران صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، به دلیل چرا بورس با ریزش مواجه است؟ توانایی پیش‌بینی دوره‌های منفی بازار سرمایه، در زمان ریزش قیمت سهام چندان با زیان مواجه نمی‌شوند. این سرمایهگذاران حرفه‌ای می‌توانند از طریق بررسی نمودارها و مطالعه عوامل تاثیرگذار بر صنایع و شرکت‌های مختلف، به‌راحتی زمان شروع دوره‌های منفی را پیش‌بینی کنند.
اقتصاد جهانی و تاثیر آن بر بازار بورس
مدیران صندوق‌های سرمایهگذاری و سرمایهگذاران حرفه‌ای همواره شرایط اقتصاد جهانی را در امریکا، چین، اروپا و . مورد مطالعه قرار می‌دهند. آنها مدام تلاش می‌کنند تا تاثیر تحولات اقتصاد جهانی را بر قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی بررسی کنند و اثر این تحولات را بر صنایع داخلی نیز بسنجند.
بیش از 60 درصد ارزش بازار بورس ایران را صنایعی نظیر فولاد، سنگ آهن، فلزات رنگی، پتروشیمی، سیمان و دیگر سرمایه‌گذاری‌های مرتبط تشکیل می‌دهند؛ تحولات اقتصاد جهانی و قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی بر صنایع اصلی بورس ایران که به آنها اشاره کردیم، تاثیر خواهند گذاشت.
نقش مدیران حرفه‌ای در نهادهای مالی این است تا از طریق تحلیل قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی، قیمت و ارزش سهام شرکت‌های داخلی را پیش‌بینی کنند. از این رو، سرمایهگذاران حرفه‌ای در پی ریزش قیمت سهام، کمتر از سایرین متضرر می‌شوند، زیرا از طریق پیش‌بینی به موقع کاهش قیمت‌های جهانی می‌توانند سهام‌های مرتبط خود را بفروشند. به طور مثال، اگر قیمت جهانی مس با افت شدید مواجه شود، ارزش سهام «ملی مس» ایران هم در پی این تغییر افت خواهد کرد.
تاثیر تحولات درونی صنایع و شرکت‌ها بر اقتصاد آنها
تحولات درونی شرکت‌ها و صنایع مختلف، موثرترین عامل بر اقتصاد شرکت هاست. آخرین وضعیت اقتصادی شرکت‌ها و تحولات داخلی آنها، از طریق انتشار گزارش‌های مالی مستمر، شفاف‌سازی می‌شود. این گزارش‌ها شامل گزارش تفسیری مدیریت، گزارش افزایش سرمایه، گزارش فعالیت هیئت مدیره، گزارش‌های میان دوره‌ای سود و زیان، گزارش تولید ماهانه و گزارش های شفاف سازی هستند.
تحلیلگران و سرمایه گذاران حرفه‌ای، از طریق بررسی این گزارش‌ها، ارزش سهام شرکت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند و در زمانی که گزارش‌ها و اخبار رسمی درباره شرکتی مساعد و مناسب نباشد، نسبت به فروش سهام شرکت مورد نظر، اقدام می‌کنند.
اقتصاد کلان کشور و تاثیر آن بر صنایع مختلف
متغیرها و عوامل اقتصاد کلان کشور نظیر نرخ بهره، نرخ ارز، حامل‌های انرژی، مالیات، تعرفه‌های بازرگانی و . بر ارزش سهام شرکت ها اثرگذار هستند.
حرفه‌های بازار بورس و تحلیلگران می‌توانند روند تغییرات عوامل اقتصاد کلان کشور را بررسی و تاثیرات آن را بر صنایع مختلف بسنجند، در نتیجه در زمان مناسب نسبت به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه اقدام کنند. این گروه از سرمایهگذاران، قبل از رشد یا ریزش ارزش سهام، سیگنال‌های موثر بر متغیرهای اقتصاد کلان را رصد می‌کنند، در نتیجه در روند سرمایهگذاری خود با ضرر و زیانی مواجه نخواهند شد. به طور مثال، افزایش شدید نرخ ارز در شرکت‌های صادراتی که درآمدهای ارزی دارند اما هزینه‌هایشان ریالی است، موجب رشد سهام می‌شود.
تصمیمات کلان اقتصادی بر کاهش یارانه‌های انرژی میتواند تاثیر چشمگیری بر اقتصاد صنایع انرژی‌بر نظیر سیمان، پتروشیمی، فولاد و . بگذارد و موجب افت شدید قیمت سهام آنها شود.
تحولات نرخ مالیات نیز بازارهای مالی را متحول خواهد کرد. به طور مثال، زمانی که ترامپ لایحه مالیاتی جدید را تصویب کرد، ارزش بازارهای مالی امریکا افزایش 20 درصدی را تجربه کرد.
افزایش نرخ بهره نیز میتواند منجر به کاهش p/e بازار، ریزش ارزش سهام و افت شدید ارزش اوراق خرانه در بازار بدهی شود.
تاثیر رسانه‌ها بر بازار سرمایه
شایعات و اخباری که از طریق رسانه‌های مختلف از جمله مطبوعات، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، بر بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود. ممکن است انتشار یک خبر منفی درباره وضعیت یک صنعت یا یک شرکت، ارزش سهام آن شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. جالب است بدانید، افرادی که سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت انجام می‌دهند و رفتارهای احساسی در بازار دارند، بسیار تحت تاثیر اخبار و شایعات قرار می‌گیرند.
انتشار اخبار، اطلاعات و تحلیل‌های منفی موجب افزایش فشار فروش در معاملات سهام و در چرا بورس با ریزش مواجه است؟ نتیجه ریزش قیمت سهام می‌شود. لازم به ذکر است هر چه رسانه‌ای که اینگونه اخبار را منتشر می‌کند، نفوذ بیشتری داشته باشد، تاثیرات آن خبر بیشتر خواهد بود.
تحلیلگران و سرمایه گذاران مجرب، در زمان نشر اطلاعات منفی در مورد یک شرکت، از ریزش قیمت‌ها آگاه هستند و در چنین شرایطی، از فرصت استفاده کرده و اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها می‌کنند.
مخمصه بورس
ریزش سنگین بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری دوباره خبرساز شد و چهارشنبه ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای نوزدهمین روز متوالی منفی شد و 700 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات چهارشنبه چهارم آبان، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 26هزارو 22 واحد ریزش کرد و به رقم یک‌میلیون‌و241هزارو 38 واحد رسید.
شرق: ریزش سنگین بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری دوباره خبرساز شد و چهارشنبه ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای نوزدهمین روز متوالی منفی شد و 700 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات چهارشنبه چهارم آبان، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 26هزارو 22 واحد ریزش کرد و به رقم یک‌میلیون‌و241هزارو 38 واحد رسید. به‌این‌ترتیب از نیمه کانال 1.2 میلیونی نیز پایین آمد. شاخص هم‌وزن بورس با افت هشت‌هزار‌و 310 واحدی در سطح 361هزارو 357 واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) 277 واحد پایین آمد و در سطح 17هزارو 210 واحد قرار گرفت. بیشترین خروج پول حقیقی به سهام وبملت (بانک ملت) اختصاص داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن 34 میلیارد تومان بود. پس از وبملت، نمادهای شپنا (شرکت پالایش نفت اصفهان) و فولاد (شرکت فولاد مبارکه) بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.
دولت سرعت گردش پول را می‌گیرد
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه وضعیت فعلی بورس را در گفت‌وگو با «شرق» اینگونه تحلیل می‌کند: متأسفانه به نظر می‌رسد به دلایل اقتصاد سیاسی، دولت شدیدا سعی دارد جریان سرعت نقدینگی را در بازارها کاهش دهد. درواقع به دلیل بی‌ثباتی‌های اخیر و تداوم جریان اعتراضات می‌خواهد کنترل کند تا جریان نقدینگی به سمت بازارهای مخربی مثل ارز نرود تا تورم مضاعف ایجاد نکند.
او ادامه می‌دهد: من اعتقاد دارم دولت در حال گرفتن سرعت گردش پول است و از ابزار نرخ بهره هم استفاده کرده است. همین موجب شده روند خروج سرمایه در بازارهای دیگر که نقدشوندگی بالایی ندارند، کند شود و بازار سرمایه به‌عنوان تنها بازاری که امکان خروج سرمایه از آن هست، تنها گزینه باقی بماند. البته بازار سهام سهم زیادی از کل ثروت جامعه ندارد، سهمش کمتر از دو درصد از کل است، با‌این‌حال به دلیل شرایط نقدشوندگی بهتری که دارد در معرض خروج سرمایه قرار گرفته است.
حمایت از بازار با گفتار درمانی؟
به اعتقاد حقانی‌نسب دولت هیچ حمایت خاصی نکرده است و حداقل تلاش نکرد که اعتماد از‌دست‌رفته مردم را به آنان بازگرداند. او می‌گوید: امروز اوج این بی‌اعتمادی را شاهد بودیم و شاخص افت بسیار زیادی داشت. عملا با وجود اینکه چرا بورس با ریزش مواجه است؟ قیمت سهام، در عین ارزندگی، بسیار کاهش پیدا کرده، ولی به دلیل جریان نقدشوندگی و عرضه و تقاضایشان می‌بینیم که دارایی‌هایشان را به فروش می‌گذارند و چون حمایتی هم صورت نمی‌گیرد، دارایی‌ها با قیمت پایین‌تری مبادله می‌شود.
این کارشناس می‌افزاید: آنچه عملا اتفاق می‌افتاده این است که 300 هزار میلیارد تومان از منابع شرکت‌هایی که سهامشان در حال افت است، در سپرده‌های بانکی ذخیره شده است. روزانه از پنج هزار میلیارد تومان فروش این شرکت‌ها هزارو 500 میلیارد تومانش سود است، با‌این‌حال حتی بخش کوچکی از منابع حاصل از این فروش‌ها را نمی‌آورند در بازار سرمایه تا هم از سهام‌های دیگر حمایت کنند، هم از سهام خودشان. این نشان می‌دهد که هیچ حمایتی از بازار سرمایه نیست و بازار صرفا گفتار‌درمانی می‌شود.
جای خالی مالیات بر عایدی سرمایه
به اعتقاد حقانی‌نسب، یکی از نشانه‌های دیگر عدم حمایت از بازار سرمایه این است که با وجود سابقه فعالیت بیش از نیم‌قرن فعالیت‌های سوداگرانه در کالاهای مصرفی اعم از زمین، مسکن، خودرو و ارز، این فعالیت‌ها همچنان معاف از مالیات هستند، درحالیکه حوزه‌های تولید در حال پرداخت مالیات هستند. او توضیح می‌دهد: نماینده‌های مجلس طرح مالیات بر عایدی سرمایه را مسکوت گذاشتند و پس از سال‌ها با وجود تصویب کلیات آن، جزئیاتش را به صحن علنی نیاورده و تصویب نکردند. درحالیکه دولت میتواند از محل مالیات بر عایدی ثروتمندان که یک درصد جامعه هم بیشتر نیستند، تأمین مالی شود. اینها ثروتمندان سوداگر تورم‌ساز هستند که عموما هم در ساختار سیاسی نقش دارند و مالیات‌گرفتن از آنها جذابیت بازارهای تولیدی مثل بازار سرمایه را افزایش می‌دهد. بنابراین تصویب‌نشدن طرح به خوبی نشان می‌دهد دولت و مجلس در حال حمایت از بورس نیستند.
شرایط بی‌اعتمادی ادامه دارد
این کارشناس در پاسخ به این سؤال که با توجه به تداوم خروج سرمایه تکلیف صندوق‌های بزرگ چیست؟ عنوان می‌کند: صندوق‌های بزرگی مثل صندوق‌های بازنشستگی همانطور که قبلا سهامدار عمده بودند و از سود عملیات شرکت‌ها سود کسب می‌کردند، الان هم می‌کنند. اتفاقا همه بحث ما همین است که صندوق‌های بزرگ با وجود کاهش ارزش دارایی‌هایشان در بازار سرمایه، چون درآمدشان بیشتر متکی به سود شرکت‌هاست و سود شرکت‌ها هم همچنان زیاد است، تأثیری نمی‌پذیرند و برای همین هم بی‌تفاوت هستند. اکنون اکثرا سهامداران خرد و سهامداران عدالت در حال ضربه‌دیدن هستند.
او در نهایت بیان می‌کند که اگر دولت و مجلس بخواهند به رفتارشان در ماه‌های آتی ادامه بدهند و اقدامی عملی در راستای حمایت ساختاری از بازار سرمایه نداشته باشند، چشم‌انداز بازار مثبت نیست، اما اگر دولت جدی وارد میدان شود و دو کار انجام دهد، یکی تصویب مالیات بر عایدی ثروتمندان سوداگر کالاهای مصرفی و دیگری هم کنترل خلق نقدینگی و کاهش نرخ بهره، بازار سرمایه شرایط خوبی پیدا می‌کند.
حقانی‌نسب تأکید دارد «تا زمانی که این دو اقدام صورت نگیرد، شرایط بی‌اعتمادی در بازار ما وجود خواهد داشت».
نقش ریسک سیستماتیک
شهیر محمدنیا، دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز در پاسخ به این سؤال خروج سرمایه بیشتر در میان کدام گروه شدت گرفته است؟ به «شرق» می‌گوید: خروج سرمایه هم از سوی حقوقی‌ها و هم از سوی سرمایه‌داران خرد در حال انجام است. دلیل آن هم مشخص است؛ هیچ بارقه امیدی در بازار وجود ندارد. در شرایط فعلی که ریسک سیستماتیک در بازارها نقش‌آفرین است، لازم است برخلاف حالت متداول که تحلیل‌ها از پایین به بالاست، تحلیلی از بالا به پایین داشته باشیم.
از نگاه محمدنیا بر اساس همین نوع تحلیل هیچ روزنه امیدی برای سهامداران وجود ندارد؛ چه حقیقی‌ها و چه حقوقی‌ها. او توضیح می‌دهد: اگر از منظر جهانی نگاه کنیم، جهان با یک ابرتورم و چالشی جهانی از این منظر مواجه است. تمام بانک‌های مرکزی از فدرال‌رزرو گرفته تا بانک مرکزی اروپا سیاست‌های انبساطی در پیش گرفته‌اند و همین جهان را به سمت رکود برده است. حالا قیمت کامودیتی‌ها هم در ابهام فرو رفته و این یعنی کاهش؛ اتفاقا برای کامودیتی‌ها و به تبع کاهش قیمت آنها؛ بازار ما هم حدود 70 درصد کامودیتی‌محور است. بنابراین رکود جهانی در سودسازی شرکت‌هایمان مؤثر است.
از نظر این تحلیلگر، سوی دیگر ماجرای این روزهای بورس برای ما ریسک سیستماتیک برجام است. «حالا دیگر تمام امیدها مبنی بر اینکه این دولت بتواند توافقی را احیا کند از دست رفته و آمریکا هم مرتب اعلام می‌کند که برجام را از دستور کار خارج کرده است. درواقع درحالیکه بازار مدت طولانی امید داشت تا با احیای برجام جانی دوباره بگیرد، حالا دیگر نمی‌تواند پرتفویی برجام‌محور هم بچیند».
محمدنیا سومین علت وضعیت فعلی را مواجهه با ناآرامی در داخل می‌داند: «عدم ثبات موجب شده که ترس ایجاد شود و سهامداران خرد با احتیاط سرمایه‌شان را خارج کنند».
شرط خروج از بحران
او می‌گوید: با یک تحلیل از بالا به پایین و درنظرگرفتن وضعیت کلان هیچ علتی ندارد که بخواهیم از این وضعیت خارج شویم مگر اینکه یا برجام احیا شود یا اقتصاد جهانی بهبود پیدا کند که هر دو را بعید می‌دانم. تنها روزنه ریز امیدی که آن‌هم به نفع کسی نیست، این است که بر اثر یک ابرتورم ارزش پول ملی به‌شدت افت کند. ممکن است که در پی برخی فشارها با افزایش نرخ دلار مواجه شویم و این قدری تأثیرگذار باشد؛ هرچند در مدت اخیر درحالیکه بسیاری از مخارج شرکت‌های ما با دلار آزاد محاسبه می‌شود، بازار سهام به افزایش قیمت دلار آزاد در این مدت هیچ واکنشی نشان نداد. او در نهایت نیز تأکید می‌کند: یکی از چالش‌هایی که این روزها با آن مواجه هستیم، خروج سرمایه زیاد از طریق حقوقی‌های خیلی بزرگ و شرکت‌های شاخص بود. این شرکت‌ها پیش از این هم با بحران مواجه بودند و وضعیت فعلی قطعا شرایط بدشان را تشدید می‌کند.
مشکل ریزش بورس، عدم آموزش مردم بود؟ بررسی علل ریزش بورس
ریزش تاریخی بورس همچنان پس‌لرزه‌های خود را به بازار وارد می‌کند. با گذشت بیش از یکسال از ثبت سقف تاریخی شاخص کل بورس، هنوز ریزش و نزول بازار ادامه دار بوده و هر صعودی یک اصلاح در مسیر نزول تلقی می‌شود. اما دلیل ریزش سال ۱۳۹۹ چه بود؟ حالا که از آن روزها عبور کرده‌ایم، با حوصله و صبر بیشتری می‌توان به بررسی علل ریزش بورس پرداخت.
دلایل گوناگونی برای ریزش بورس بیان می‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده، آموزش ندیدن مردم در قبال بازارهای مالی و اثر آن بر ریزش بورس بود. در ابتدا این عامل را بررسی می‌کنیم.
آیا مشکل ریزش بورس به دلیل عدم آموزش مردم بود؟
مردم سرمایه گذارانی هستند که به بورس آمدند اما به ناگهان سرمایه خود را در خطر دیدند. اینگونه شد که همانطور که وارد شده بودند، بدون برنامه و با نگاه سود کردن، همان‌گونه هم خارج شدند! سیاست‌گذاری در اقتصاد باید به گونه‌ای باشد تا سرمایه‌های خرد را در راستای سرمایهگذاری صحیح جذب و آن را در راه گسترش بازارهای مالی به کار گیرد.
اما در سال ۹۹ شاهد آن بودیم که بازار بی‌آنکه توان و ظرفیت آن حجم عظیم از سرمایه را داشته باشد، تنها به دلیل ورود سرمایه رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد. قطعاً هر فردی که فعالیت حداقلی در بازارهای مالی را تجربه کرده باشد، به راحتی و با یک بررسی ساده نسبت P/E بازار و مقایسه آن با P/E تاریخی می‌توانست حباب بازار را شناسایی کرده و سرمایه خود را از خطر ریزش حفظ کند. از این جهت آموزش می‌توانست در ورود گام به گام سرمایه به بازار بورس مؤثر واقع شود. اما در نهایت سرمایه نمی‌تواند مقصر باشد. سرمایه به قصد آباد کردن وارد می‌شود، اما وقتی زمین حاصلخیزی یافت نشود، چاره‌ای جز خروج یک‌باره که منجر به ریزش می‌گردد ندارد.
بنابراین ورود بدون آموزش مردم به بورس https://ebidar.com/education میتواند در رشد بی حد و مرز بازار خود را نشان دهد. اما در نهایت آن کسی که باید سرزنش شود، نه مردم که صاحب سرمایه‌اند و نه خود سرمایه که باعث رشد و آبادانی است، بلکه صاحب زمین بورس است که نتوانسته بود به قدر کافی و برای همه این زمین بازی را گسترده کند. در صورتی که عمق بازار بورس می‌توانست آن حجم سرمایه را جذب کند، هم بازار سهام دچار حباب تاریخی نمی‌شد و هم سود حاصل از این آبادانی نصیب همه می‌گردید.
دلایل ریزش بورس چه‌ها بودند؟
حال که دانستیم آموزش ندیدن مردم و صاحبان سرمایه، تنها دلیل ریزش بورس نیست، خوب است کمی درباره دیگر دلایل ریزش بورس صحبت کنیم. برخی از مهم ترین دلایل ریزش هر بازاری از قرار زیر است.
نبود عمق کافی برای جذب سرمایه
همانطور که در بررسی بالا اشاره گردید، در صورتی که بازاری بدون ایجاد ظرفیت کافی برای جذب سرمایه، اقدام به ورود سرمایه هنگفتی نماید، رشد ناگهانی آن خبر از یک ریزش ناگزیر می‌دهد. چرا که این رشد بر اساس داده‌های بنیادی سهام نبوده و تنها ناشی از ورود بی‌برنامه سرمایه به بازار است. بنابراین عمق کم بازار یکی از مهم‌ترین متهمین ریزش بورس محسوب می‌شود.
بی‌توجهی به حباب قیمت سهام
وقتی خریدار سهم بدون توجه به قیمت، دست به خرید می‌زند و چندین روز هم در صف خرید می‌ماند، باید به‌زودی منتظر هجوم بی‌سابقه فروشندگان سرخوش از سود بی‌تلاش باشد. بی‌توجهی به قیمت سهام و بررسی عوامل بنیادی یکی دیگر از عواملی است که میتواند باعث ریزش ناگهانی بورس شود. چرا که رشد بی‌علت هر سهم، در نهایت با فروش یک‌جای سهامداران خنثی می‌شود. در چنین حالتی حتی فروشندگان در حدی می‌فروشند که وقتی قیمت به ارزندگی هم برسد، همچنان فروشندگان هیجانی اجازه برگشت را به بازار نداده و یک رکود طولانی را رقم می‌زنند.
ریسک‌های ناشی از نوسان قیمت دلار
علت دیگر واکنش منفی بورس، روشن نبودن افق قیمت دلار بود. در سال قبل درگیری‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، که به خیال تحلیلگران بنیادی می‌توانست در قیمت دلار تأثیر عمیقی بگذارد، باعث شد تا فروش سهم بدون توجه به واقعیت ادامه یابد و اجازه کاهش شدت ریزش بازار بورس را ندهد. هرچند حالا با گذشت یکسال از آن انتخابات کذایی، شاهد قیمت دلار سی هزار تومانی در بازار آزاد هستیم که نشان‌دهنده خوش‌خیالی تحلیلگران دولت از نرخ کاهشی ارز بوده است.
سبدگردان ها
مدیریت غیرحرفه‌ای پرتفوی توسط افراد فاقد تخصص یکی از عوامل مؤثر در ریزش بورس بوده است. مدیریت حرفه‌ای دارایی می‌توانست از زیان سبدهای سرمایهگذاری در ریزش بورس بکاهد. به صورتی که اگر یک سبدگردان حرفه‌ای مدیریت صحیح پرتفوی را پیاده می‌کرد، احتمال زیاد قبل از ریزش اصلی به صورت پله‌ای از سهام خارج می‌شد. خود مدیریت صحیح پرتفوی، از شدت ریزش بورس می‌کاست، چرا که خروج و ورود به سهام به صورت پله‌ای انجام می‌گرفت و ماندن در صف خرید و فروش کمتر می‌شد. از جمله سبدگردان های حرفه ای در بازار سرمایه، سبدگردان اقتصاد بیدار است.
قوانین نامتناسب با ساختار بازار سرمایه
تصویب قوانین نامناسب میتواند باعث ادامه ریزش بازار شود. برخی از قوانین بدون توجه به ظرفیت‌های بازار و تنها با خوش‌خیالی نسبت به تمام شدن ریزش، می‌توانند به ادامه یافتن روند نزولی دامن بزنند. برای مثال محدودسازی دامنه نوسان به منفی دو درصد و مثبت شش درصد در زمستان ۹۹ و بهار ۱۴۰۰، باعث گردید تا بازار سهام با رکود مواجه شده و بسیاری از سهم‌ها در صف فروش قفل شوند. این در حالی بود که بسیاری از سهم‌های بازار حتی به مقدار چرا بورس با ریزش مواجه است؟ حجم مبنای خود نیز معامله نمی‌شدند. این مسئله شدیداً نقدشوندگی بازار را کاهش داد و باعث از بین رفتن اعتماد به بازار گردید. قطعاً نقدشوندگی هر بازاری یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن بازار است. در بازار بورس قوانین ناگهانی می‌توانند نقدشوندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. این چرا بورس با ریزش مواجه است؟ مسئله اعتماد برای سرمایهگذاری در بورس را از بین برده و ریسک سرمایهگذاری را افزایش می‌دهد.
عدم استفاده از ابزارهای متنوع
شکل‌گیری انواع صندوق‌های سرمایهگذاری باعث می‌شود تا سرمایه‌های خرد بتوانند با سرمایهگذاری غیرمستقیم در سود بازار شریک شوند. در صورتی سرمایه‌های ورودی به طور مناسبی در میان صندوق‌ها تقسیم شوند، فشار ورود سرمایه به بازار کمتر است. همچنین ابزارهای مالی دیگر مانند معاملات دوطرفه می‌توانند به کاهش ریسک معاملات و جلوگیری از ریزش بازار کمک کنند. چرا که بخشی از نقدینگی بازار در سمت مخالف دست به معامله می‌زنند و توازن عرضه و تقاضا به شکل واقعی‌تری برقرار می‌شود.
و یک عامل دیگر در ریزش بورس
عواملی مانند دامنه نوسان نیز به هیجان بازار دامن می‌زند. وقتی یک سهم چندین و چند روز در صف خرید بماند، تقاضای کاذب آن سهم باعث می‌شود تا در برابر کوچک‌ترین عرضه‌ای، شاهد فروش ناگهانی بسیاری از سهامداران باشیم. حذف دامنه نوسان میتواند به مرور به گسترش توازن در عرضه و تقاضا کمک کرده و آن را بهینه سازد.
چگونه از ریزش‌های آتی در امان بمانیم؟
همانطور که می‌دانید پیشگیری بهتر از درمان است. برای همین می‌توانید با آموزش دیدن و مطالعه مقالات آموزشی کارگزاری اقتصاد بیدار و همچنین شرکت در برنامه‌های آموزشی متنوع، خودتان را برای موقعیت‌های خطرناک بعدی آماده سازید. از یاد نبرید که فرد برنده، آنی است که بتواند از پس سختی‌های بازار برآمده و مجهز به سلاح دانش مالی و با کسب توانایی مدیریت دارایی، به سرمایهگذاری بلندمدت در بازارهای گوناگون از جمله بازار بورس بپردازد. کارگزاری اقتصاد بیدار در این مسیر شما را همراهی کرده و راه صحیح سرمایهگذاری را به شما نشان می‌دهد.
چرا بورس با ریزش مواجه است؟
هرچند در میان‌مدت و بلند مدت با توجه به وضعیت برجام و افزایش نرخ ارز چشم‌انداز بورس صعودی خواهد بود، اما حداقل در کوتاه مدت به اعتقاد بنده فاز انتظاری و سیکل نوسانی که برای سهامداران نیز بسیار کسل کننده خواهد بود، به نظر می‌رسد ادامه پیدا کند، بنابراین با توجه به چنین شرایطی سهامداران باید استراتژی معاملاتی مناسب خود را اتخاذ کنند، تا در این وسط دچار ضرر و زیان نشوند.
فرارو- کارشناسان بازار سهام معتقدند، علیرغم روند نزولی بورس در کوتاه مدت، اما این شرایط پایدار نیست، در این رابطه با توجه به تورمی که در جامعه شاهد آن هستیم و افزایش قیمت کالاهای اساسی و نرخ ارز، بورس با یک فاز تاخیر عقب‌ماندگی خود را جبران خواهد کرد و بر این اساس می‌توان پیش‌بینی کرد در نیمه دوم سال شاخص کل بورس از مرز دو میلیون واحد عبور خواهد کرد.
به گزارش فرارو، فعالان بورسی می‌گویند، با توجه به تورمی که در جامعه وجود دارد، روند و برآیند کلی بازار سهام رو به رشد خواهد بود و در این بین سهام‌دارانی که با دید میان مدت و بلندمدت اقدام به سرمایهگذاری در بورس می‌کنند، نسبت به کسانی که به اصطلاح دیدگاه نوسانی داشته و با یک منفی سهام خود را می‌فروشند، سود بیشتری خواهند کرد، این موضوع اثبات شده، بنابراین کسانی که نگاه نوسانی دارند، با توجه به افزایش تورم و رشد شاخص کل بورس تا محدوده دو میلیون واحد، آن بازدهی مورد انتظار را کسب نخواهند کرد.
دلایل عمده روند نزولی بورس
حمیدرضا افشار کارشناس بازار سهام در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در حال حاضر بورس در حالت انتظار به سر می‌برد، اظهار داشت: با توجه به وضعیت مبهم برجام و ریسک سیستماتیک این مسئله بر روی بورس، بسیاری از سرمایهگذاران منتظر تعیین تکلیف وضعیت توافق هسته‌ای هستند، تا بعد از آن نسبت به ورود مجدد به بورس تصمیم‌گیری کنند.
وی افزود: در حال حاضر علاوه بر وضعیت ابهام آمیز برجام، تصمیماتی مانند لغو ناگهانی عرضه خودرو در بورس کالا نیز مزید بر علت شده تا ریسک‌های حاکم بر بورس افزایش پیدا کند، همچنین وضعیت نامشخص بلوک‌های مدیریتی دو شرکت ایران خودرو وسایپا نیز همچنان باعث شده، بازار منتظر آگهی شدن این بلوک‌ها باشد.
افشار گفت: از سویی چنین تصمیم‌گیری‌هایی همچون لغو عرضه خودرو در بورس باعث می‌شود که ریسک سرمایهگذاری در بورس افزایش پیدا کند، البته این روند تصمیم‌گیری در گذشته نیز رخ داده، بنابراین تا زمانی که چنین مسائلی در بازار سهام رخ دهد، نمی‌توان انتظار داشت که نقدینگی گذشته به بورس بازگردد.
این فعال بازار سهام ادامه داد: در حال حاضر این مسائل باعث شده که بورس وارد یک سیکل نوسانی شود و تا زمانی که ریسک‌های حاکم بر بازار تعیین تکلیف نشوند، بورس نمی‌تواند سمت و سوی خاصی حداقل در کوتاه مدت پیدا کند، همچنین یکی دیگر از دلایل روند نزولی و نوسانی چند روز اخیر، شایعات پیرامون افزایش نرخ سود بانکی است، به طور سنتی هر زمانی که نرخ سود با افزایش روبرو شده، خروج نقدینگی از بورس را شاهد بودیم، طبیعتاً افزایش هرچه بیشتر نرخ بهره در اقتصاد به ضرر بورس خواهد بود، حال باید در نهایت سیاست دولت سیزدهم در قبال این متغیر مهم اقتصادی چیست.
این کارشناس بازار سهام اضافه کرد: در سوی مقابل افزایش قیمت دلار یک محرک برای رشد بورس قلمداد می‌شود، اما با توجه به ریسک‌هایی که در بالا اشاره شد دلار به تنهایی نتوانسته روند منفی بازار سهام را تغییر دهد، اما با سپری شدن زمان، اگر همچنان نرخ دلار بالای ۳۰ هزار تومان باشد، بورس با یک فاز تاخیر روند صعودی را در پیش خواهد گرفت، زیرا بازارهای سرمایه ای نسبت به همگرایی دارند و هرگونه افزایش در بازارهای مختلف باعث رشد سایر بازارها در نهایت خواهد شد.
افشار خاطرنشان کرد: هرچند در میان‌مدت و بلند مدت با توجه به وضعیت برجام و افزایش نرخ ارز چشم‌انداز بورس صعودی خواهد بود، اما حداقل در کوتاه مدت به اعتقاد بنده فاز انتظاری و سیکل نوسانی که برای سهامداران نیز بسیار کسل کننده خواهد بود، به نظر می‌رسد ادامه پیدا کند، بنابراین با توجه به چنین شرایطی سهامداران باید استراتژی معاملاتی مناسب خود را اتخاذ کنند، تا در این وسط دچار ضرر و زیان نشوند.
این فعال بازار سهام بیان کرد: تا زمانیکه ما با این تورم روبرو هستیم، بورس محکوم به صعود خواهد بود، زیرا از ابتدای سال تاکنون تمامی بازارهای سرمایه و همچنین کالاهای اساسی و مایحتاج ضروری مردم با افزایش قیمت روبرو بوده، طبیعتاً بازار سرمایه به عنوان محلی که عموم تولید کنندگان کشور در آن حضور دارند نیز باید این مسیر افزایش قیمت سهام را نیز طی کنند.
افشار تصریح کرد: بنابراین به نوعی می‌توان گفت در حال حاضر بورس ارزنده‌ترین بازار به منظور سرمایهگذاری البته با دید میان مدت و بلند مدت به حساب می‌آید، زیرا قیمت‌های امروز سهام با قیمت‌های ذاتی خود فاصله دارد، در چنین شرایطی سرمایهگذاران اگر با سر و حوصله سهام بنیادی و مناسب را انتخاب کنند، می‌توانند در طول زمان علاوه بر کسب یک سود منطقی، ارزش دارایی خود را در قبال افت ارزش ریال حفظ کنند.
وی با تاکید بر اینکه بورس رشدی مانند سال ۹۹ را دیگر تجربه نخواهد کرد، بیان داشت: با توجه به اتفاقاتی که در آن سال رخ داد که در ابتدا یک صعود بی سابقه و بعد از آن یک افت وحشتناک را در بورس شاهد بودیم، به نظر نمی‌رسد دیگر رشدی اینچنینی در یک فاصله کوتاه را در چرا بورس با ریزش مواجه است؟ چرا بورس با ریزش مواجه است؟ بازار سهام مشاهده کنیم، بلکه به نظر می‌رسد، بورس در یک روند منطقی و آرام به رشد خود ادامه خواهد داد، بنابراین برای کسب سود در بورس عنصر صبر و زمان مناسب خرید دو فاکتور کلیدی هستند که باعث می‌شود یک سرمایه گذار به سود منطقی دست پیدا کند.
دیدگاه شما